Ποια ανάγκη σας οδήγησε στο γράψιμο και σε ποια ηλικία;
Η πρώτη επαφή, θυμάμαι, με τη γραφή, συνέβη στα χρόνια τού δημοτικού σχολείου. Κάποια παιδικά τραγούδια στην αρχή, κι αργότερα στο γυμνάσιο – λύκειο, τα ακούσματα της ροκ μουσικής (μελοποιημένα ποιήματα) καθώς κι ο Καρυωτάκης, έχτισαν μέσα μου έναν κόσμο χωρίς επιστροφή. Πιστεύω πως μία είναι η ανάγκη για το γράψιμο. Η ανάγκη να μην τα παρατάς.
Καθώς έχετε εκδώσει βιβλία και ποίησης και πεζογραφίας, θα θέλαμε να μας πείτε με ποιο λογοτεχνικό είδος ξεκινήσατε την συγγραφική σας διαδρομή και ποιο σας εκφράζει τελικά περισσότερο;
Στην αρχή είναι η ένταση. Οι εικόνες που είχα στο κεφάλι μου, ήταν τόσο δυνατές και το καταλληλότερο έδαφος για να δράσω ήταν τα ποιήματα. Το πέρασμα στην πεζογραφία συνέβη πρωτίστως από την αγάπη μου προς την ποίηση. Δεν είναι μια στροφή αλλά μια φυσιολογική συνέχεια. Κάποιες φορές νιώθω σαν να είμαστε δυο: ο ένας γράφει τα ποιήματα κι ο άλλος τα πεζά. Ίσως ψάχνω απλά να ολοκληρωθώ. Στο τέλος αυτό που έχω να πω, θέλω να γίνει με τον καλύτερο τρόπο, κι αυτό είναι που με εκφράζει περισσότερο.
Συμβαίνει να γράφετε παράλληλα, εννοώ την ίδια χρονική περίοδο, δύο διαφορετικά λογοτεχνικά είδη;
Συμβαίνει ναι. Είναι για κάποιες στιγμές όμως. Χρειάζεται δουλειά για να μην παρασυρθείς, είτε στο ένα ρεύμα είτε στο άλλο, κι αυτό ως γνωστόν κουράζει. Προσπαθώ όσο μπορώ να κρατάω τις αποστάσεις μου.
Περιγράψτε μας τις συγγραφικές σας συνήθειες, για παράδειγμα χρειάζεστε ησυχία ή ακούτε μουσική, γράφετε στον υπολογιστή, μέρα συνήθως ή νύχτα κλπ;
Όταν φτάνει η κατάλληλη στιγμή, μπορώ να γράψω οπουδήποτε. Τίποτε δεν μπορεί να σταματήσει αυτό που είναι να συμβεί. Είναι κιόλας σαν να έχει πραγματωθεί. Παλιότερα μου άρεσε να γράφω νύχτα και όχι με νηφαλιότητα. Τώρα τα πράγματα είναι καλύτερα, καθώς η μέρα μού δίνει όλη τη δύναμη που χρειάζομαι. Στον υπολογιστή θα καταλήξω αργότερα, όταν θα έχω μουτζουρώσει αρκετές σελίδες χαρτί.
Τι διαβάζετε περισσότερο ποίηση ή πεζογραφία και γιατί;
Η αλήθεια είναι ότι διαβάζω τα πάντα. Ότι μού φανεί ενδιαφέρον δηλαδή. Αν θέλω να το βάλω στο ζύγι, τα τελευταία χρόνια διαβάζω περισσότερο πεζογραφία. Ο λόγος είναι πως τα ποιήματα που πέφτουν στα χέρια μου δεν είναι άξια για να σπαταλήσω το χρόνο μου. Αλλά όσο ψάχνει κανείς βρίσκει. Κι ό,τι και να διαβάζω το κάνω δυνατά, να ακούω τη λέξη καθώς ζωντανεύει και δημιουργεί το δικό της κλίμα μέσα στην πρόταση ή στον στίχο. Το θέμα της ανάγνωσης είναι άκρως εγκεφαλικό. Το κάθε γράμμα, η κάθε συλλαβή έχει ένα σκοπό, μια θέση και απαιτεί τον σεβασμό μου. Όπως κι αν έχει δημιουργώ μια ερωτική συνθήκη διαβάζοντας φωναχτά.
Όταν ξεκινάτε να γράψετε μια ιστορία γνωρίζετε εξ’ αρχής ότι θα είναι μικρή ή ακολουθείτε απλώς την εξέλιξή της και ότι προκύψει;
Θα ήθελα πολύ να μπορώ να γράψω μια μεγάλη ιστορία. Ζηλεύω αυτούς που έχουν το ταλέντο και το καταφέρνουν. Οι δικές μου ιστορίες νομίζω πως είναι τόσο ολοκληρωμένες στο μυαλό μου, την ώρα που τις συλλαμβάνω, και δεν χρειάζεται να ειπωθεί κάτι περισσότερο. Φυσικά δεν είμαι σίγουρος γι’ αυτό. Για τίποτα δεν είμαι σίγουρος. Προς το παρόν αυτό συμβαίνει.
Ποιοι συγγραφείς έχουν επηρεάσει ή ακόμα και αλλάξει τον τρόπο που σκέπτεστε και που αντιμετωπίζετε την ζωή;
Κάθε μεγάλος συγγραφέας από αυτούς που έχω διαβάσει με έχει επηρεάσει, με τον έναν ή τον άλλο τρόπο. Δεν στέκομαι όμως εκεί. Παίρνω αυτό που έχουν να μου δώσουν, γίνομαι καλύτερος στον τρόπο που σκέφτομαι και συνεχίζω. Είναι όλοι τους δάσκαλοι. Τη δική μου ζωή την αντιμετωπίζω με τους δικές μου εμπειρίες και τα δικά μου κριτήρια. Αυτή είναι η σπουδαιότερη προσφορά των μεγάλων συγγραφέων προς εμένα: η όξυνση του προσωπικού μου κριτηρίου.
Παρατηρώ ότι ο αφηγηματικός σας τρόπος είναι πολύ κοντά στην περιγραφή των απτών πραγμάτων της ζωής, τι επιδιώκετε μέσα από αυτή την επιλογή;
Είναι η συνειδητοποίηση πως η λογοτεχνία έχει να κάνει πρωτίστως με την αλληλεγγύη. Αυτό θέλω να περάσω, αυτό που αναρωτιέμαι κι εγώ: τι είναι ο άνθρωπος; Να κρατηθούμε από το χέρι, καθώς εγώ θα περιγράφω μια πραγματικότητα, την ίδια στιγμή ο αναγνώστης να μου δείχνει μια διαφορετική. Θέλω να γράφω για τις δυνατότητες, γιατί όπως και οι πραγματικότητες είναι πολύ διαφορετικές ανάμεσά μας. Αν υπάρχει ξεκάθαρα αυτό που λέμε πραγματικότητα.
Από πού αντλείτε έμπνευση για ένα διήγημα;
Εγώ θα το πω ερέθισμα. Είναι ζωτικής σημασίας ζητούμενο να βρίσκομαι στον δρόμο. Δεν έχω ανακαλύψει μεγαλύτερα ερεθίσματα / εμπνεύσεις από τα βιώματά μου, άσχετα αν έχουν να κάνουν άμεσα ή έμμεσα μαζί μου. Κάθε στιγμή αφουγκράζομαι τον κόσμο γύρω μου. Κάποιες φορές τον αντιλαμβάνομαι τόσο μεγάλο που νομίζω θα χαθώ μέσα του, κι άλλες φορές είναι τόσο μικρός αυτός ο κόσμος. Πρέπει πάντα να βρίσκω μια λύση.
Θα θέλαμε να μας πείτε –καθώς γεννηθήκατε και κατοικείτε στη Λάρισα, αν ο τόπος που ζείτε και η απόσταση από τα μεγαλύτερα αστικά κέντρα έχει επηρεάσει τον τρόπο που αντιλαμβάνεστε τα τεκταινόμενα στη χώρα και αν πιστεύετε ότι αυτό καταγράφετε στην γραφή σας.
Είναι λογικό να μας επηρεάζει το περιβάλλον στο οποίο κατοικούμε. Δεν νομίζω να έγραφα το ίδιο αν ήμουν μόνιμος κάτοικος της Γαύδου, ας πούμε. Έχει να κάνει με τα προβλήματα της καθημερινότητας, με τους ανθρώπους που συναναστρέφεσαι, με την κίνηση στο δρόμο. Παρ’ όλα αυτά όταν έχω τη δυνατότητα επισκέπτομαι την πόλη των Αθηνών, διευρύνοντας τον ορίζοντά μου. Γιατί κάτι που συμβαίνει στη Λάρισα δεν συμβαίνει και στην Αθήνα και τούμπαλιν. Πρέπει να βλέπουμε και την μεγάλη εικόνα. Η Λάρισα μου χάρισε μια πατρίδα για να επιστρέφω. Από εκεί και πέρα είμαι της άποψης πως ο γραφιάς πρέπει να αφήνει τον τόπο του πίσω. Κι από την άλλη είναι και μια πρόκληση για τους γραφιάδες των μεγάλων αστικών κέντρων να ζήσουν στην περιφέρεια. Πιστεύω πως θα γράψουν με μιαν άλλη οπτική, αν όχι καλύτερη, σίγουρα όμως διαφορετική.