Ιστορία της ποιητικής φωνής πέρα από το βιβλίο – μια αφήγηση εν εξελίξει
Ιστορία της ποιητικής φωνής πέρα από το βιβλίο – μια αφήγηση εν εξελίξει ένα σύντομο κείμενο, για την ιστορία της ποίησης πέρα από το βιβλίο με αναφορά στους σταθμούς από: την προφορικότητα των αφρικανικών και μεσογειακών αρχαίων πολιτισμών, τους τροβαδούρους, την αρχαία ελληνική ποίηση, τα avant-garde ρεύματα, τους beat poets, τα open mic, τους spoken word/slam performers, μέχρι τις ψηφιακές και μετασωματικές μορφές σήμερα.
Αρχαία Ελλάδα: Η ποίηση ως κοινωνική πράξη
Η ποίηση στην αρχαία Ελλάδα αποτελούσε το πιο αξιόπιστο καταφύγιο για την εξέλιξη της σκέψης και τη διατήρηση της ιστορικής παράδοσης. Από τους ραψωδούς της Ομηρικής εποχής έως τις χορικές λυρικές συνθέσεις της Σαπφούς και του Πινδάρου, η ποίηση τελούνταν με σώμα, φωνή, μουσική. Η επιτελεστικότητα της ποίησης δεν ήταν εξαίρεση αλλά κανόνας. Η «σκηνή» δεν ήταν απλώς συμπληρωματική, ήταν η μήτρα του ποιητικού γεγονότος. Η καλλιτεχνική μνήμη μεταδιδόταν στο πλαίσιο της κοινότητας, όχι ως αναγνωστική εμπειρία αλλά ως συγκίνηση σε παρόντα χρόνο, μέσα από:
το έπος που εξιστορούσε κατορθώματα ανθρώπων και θεών και απαγγελλόταν,
τη λυρική ποίηση που εξέφραζε συναισθήματα, συγκινήσεις, πάθη ανθρώπων και τραγουδιόταν με συνοδεία μουσικής,
το δράμα -τη θεατρική ποίηση- που αναπαρίστατο ως πράξη μπροστά σε θεατές.
Το αρχαίο ελληνικό δράμα αποτελείτο από διαλογικά και χορικά μέρη. Τα χορικά ήταν:
στην τραγωδία η εμμέλεια,
στην κωμωδία ο κόρδακας,
στο σατυρικό δράμα η σίκιννις.
Η ποίηση είχε ενεργό ρόλο στη δημόσια ζωή, καθώς συμπεριλαμβανόταν ως αγώνισμα στους Ολυμπιακούς Αγώνες και στις μεγάλες γιορτές, όπως τα Πύθια, τα Λήναια και τα Παναθήναια.
Μάρω Γαλάνη
Σίσσυ Δουτσίου
Τι είναι για εμένα η ποίηση
Ποίηση είναι ο πόνος, η ικανότητα να περιγράψεις τον πόνο. Η επιθυμία να αλλάξεις τον κόσμο.
ΝΕΚΡΕΣ ΩΡΕΣ
Θάνατοι
Θάνατοι από κατάθλιψη
Θάνατοι από αμέλεια
Θάνατοι από υπερβολική δόση
Θάνατοι από οργή
από ανία.
Και ο ένας στέκεται μόνος του θλιμμένος.
Και ο άλλος στέκεται μόνος του με ένα απαίσιο κυνικό βλέμμα
Ο επόμενος θυμωμένος
και ο τελευταίος στη σειρά απαξιώνει.
Πουλημένες στιγμές, χωρίς νόημα.
Νεκρές ώρες.
Νεκρές ώρες,
είναι όλα εκείνα τα δευτερόλεπτα
που γαληνεύαμε μέσα στη λήθη της ηρωίνης.
Νεκρές ώρες
είναι όλα εκείνα τα δευτερόλεπτα
που θεωρήσαμε τον πόλεμο
ως μια πιθανή λύση.
Νεκρές ώρες
είναι όλα εκείνα τα δευτερόλεπτα
που ζηλέψαμε τα super models
από το fashion tv.
Νεκρές ώρες,
είναι όλα εκείνα τα δευτερόλεπτα
που με την άκρη της γλώσσας μας
αγγίξαμε τα ηρεμιστικά μας.
Νεκρές ώρες είναι
το βάδισμα του διευθυντή
του Νομισματικού Ταμείου.
Νεκρές ώρες είναι
όλα τα βραβεία , τα κύπελλα και οι υποτροφίες.
Νεκρές ώρες
είναι οι έρευνες για ένα υγιή ανταγωνισμό.
Νεκρές ώρες είναι όλες εκείνες οι στιγμές
που πιστέψαμε πως θα γλιτώσουμε από την τρέλα.
Νεκρές ώρες είναι όλες εκείνες οι ώρες
που αφιερώσαμε στο πρόγραμμα της επόμενης μέρας.
Μην κλαις αγάπη μου,
δεν είσαι μόνη σου
άλλοι τόσοι αγάπη μου φοβούνται
φοβούνται να γδάρουν την καθημερινότητα τους
και υπογράφουν μια απλή σύμβαση εργασίας
ή κλειδώνονται στο πανέμορφο δωμάτιο τους.
Μην κλαις αγάπη μου
είμαστε ελεύθεροι να τα παρατήσουμε όλα
και να αφοσιωθούμε στην επανάσταση.
Μην κλαις αγάπη μου
αγκάλιασε με σφιχτά
και χτύπα με χτύπα με όσο θες
Νεκρές ώρες είναι όλες εκείνες οι ώρες
που μείναμε σιωπηλοί.
Σφραγίσαμε τα χείλη μας και δεν ουρλιάξαμε
δεν ουρλιάξαμε απέναντι σε αυτούς που μισούμε
γιατί
ναι
μισούμε
Μισούμε εσένα
εσένα
που δεν μπορείς να καταλάβεις
και
όταν όλο το μίσος ξεραίνει το λαιμό μου
και
δεν έχω τίποτε άλλο να πω
ο εραστής μου θα με δροσίσει με το σάλιο του
Όλες οι νεκρές μου ώρες θα αφρίσουν
θα φτύσουν το μίσος μου
και κάθε δευτερόλεπτο θα είναι αφιερωμένο στον έρωτα και στην ελευθερία.
ΑΘΗΝΑ
Γνώρισα ένα κορίτσι την Ηλέκτρα και με είπε «κλέφτρα»
Δεν καταλαβαίνω της λέω και συνεχίζει να πυροβολεί
για εσένα – για όλες τις βόλτες που δεν πήγαμε μαζί
όλα αυτά τα πρωινά που ήθελα πάντα να είμαστε μαζί
και τελικά νοιώθω τόσο μόνη μου
νοιώθω τόσο πολύ μόνη μου.
Δεν θέλω να γράψω κανένα ποίημα ερωτικής απογοήτευσης
δεν θέλω να γράψω κανένα ποίημα
για όλη αυτή τη λύπη που εξαπλώνεται μέσα μου σαν καρκίνος
δεν θέλω να γράψω κανένα ποίημα με τίτλο Δράμα ή Πόνος
Υπάρχουνε πολλοί άνθρωποι που είναι μόνοι τους
που περπατάνε στην Αθήνα σε πεζόδρομους
σε αυτά τα ισόγεια στην Αττική, ξέρεις
αυτά τα ισόγεια που είναι δίπλα στα προποτζίδικα και εσύ να παίζεις
και απέναντι είναι η εθνική τράπεζα να κλέψεις
την έχουν σφραγίσει πλέον τόσο καλά όλο υποσχέσεις
και έχει χρονοκαθυστέρηση το χρηματοκιβώτιο
πρέπει καλά να σημαδέψεις
αυτά τα απογεύματα στην Αττική
αυτά τα σταυροδρόμια που αλλάζουν χρώματα συνέχεια
για να δω: πράσινο, πορτοκαλί, κόκκινο
σε αυτά τα λεωφορεία
ΚΤΕΛ νομός αττικής
στεναχωριέμαι όταν τα βλέπω η δεσποινίς
θυμάμαι εκείνη τη μικρή παραλία
που είχαμε πάει οι δύο μας όταν σε είχα πρωτογνωρίσει μετά τη συναυλία
στεναχωριέμαι
ένα ξανθό κορίτσι προχωράει μπροστά
φοράει μποτάκια κόκκινα γυαλιστερά
περνάει μπροστά από το σινεμά
το σινεμά στην παλιά γειτονιά
τώρα έχει κλείσει
δεν παίζει ταινίες πια
Υπάρχουν ακόμα πιο δυστυχισμένοι άνθρωποι από εμάς
από τη χώρα μας και από άλλες χώρες και σε άλλες χώρες –
μη γελάς ένας μεγάλος καβγάς
κάθε άνθρωπος κρύβει τη δική του δυστυχία, τη δική του χαρμολύπη
χρώματα και χρωμοσυνθέσεις
και η μνήμη λείπει
δεν ξέρω
αλλά δεν μου αρέσουν καθόλου τα βαλκάνια, ούτε η Ευρώπη μου αρέσει
δεν ξέρω
μου αρέσει μόνο εκεί που έζησα όταν ήμουνα παιδί
πριν μεγαλώσω, μια ευχή
θέλω να είμαστε ευτυχισμένοι
να μη θέλουμε να αγοράσουμε κάτι
να είμαστε απλά συντονισμένοι
ξέρεις, όταν αποχαιρετιζόμαστε και είναι να σε δω σε 1 – 2 ώρες
στεναχωριέμαι
Δεν θέλω να υπάρξει αυτή η τελευταία φορά, σκέψου
που να κοιτάξω τα μάτια σου
σε αγαπώ τόσο πολύ
πως είναι δυνατόν αυτή η ζωή να είναι πόνος
μα πως είναι δυνατόν ο έρωτας να είναι πόνος
μα πως είναι δυνατόν να σε αγαπώ και να πονάω
δεν ξέρω
δεν ξέρω
θέλω να είναι γιορτές κάθε μέρα
όταν τελειώνουν οι γιορτές με πιάνει φρίκη
γιορτάσαμε τελειώσαμε
επιστροφή στη κανονικότητα
και δεν θέλω να μεθύσω – δεν με νοιάζει
θέλω απλά να είμαστε όλοι μαζί
να μην χρειάζεται να ξυπνήσουμε νωρίς
να μην χρειάζεται να κάνουμε το κατιτίς για να βγάλουμε χρήματα σήμερα,
μην αρνηθείς
ίσως μιλάω πολύ για τον εαυτό μου
σου λέω συνέχεια τις ιστορίες του δρόμου
που με έκαναν και ξεχώριζα από τα άλλα παιδιά του κόσμου.
Μπορούμε όμως να μείνουμε σιωπηλοί
να πάμε μια βόλτα ζαχαρωτή, ηλεκτρική
δεν ξέρω
εκεί κοντά στο ακρωτήρι
εκεί που κρύβεται ο ναός της Αφροδίτης
εκεί θέλω να πάμε.
Δεν μου λείπει που δεν είμαι ερωτευμένη τώρα κάμε
μου λείπει περισσότερο η φιλία μεταξύ μας, βάστα με
γίναμε υπάλληλοι στην ερωτική μας ζωή
η φιλία μου λείπει και το υγρό φιλί.
Πάλι τα αυτοκίνητα γέμισαν τον δρόμο, αλήθεια δωσ’ μου
Ο ουρανός γέμισε με αυτά τα τεράστια καλώδια
συνέχεια μπροστά μου προνόμια και εμπόδια
δεν θέλω να γράψω ένα ποίημα για ένα άντρα και μια γυναίκα
αυτό είναι που λένε το ψυχρό φως της πρωτεύουσας, δύο αλεξίσφαιρα γιλέκα
τελειώνει ο χρόνος
θα συναντήσω την αδερφή μου επιτέλους μεγάλος ντόρος
με θλίβει που υπάρχουν όνειρα
σε ένα μπουρδέλο έτοιμα για γαμήσι
και ένα σπασμένο βιολοντσέλο
θα πιώ λίγη κόκα κόλα, θα καπνίσω ένα τσιγάρο
και μετά θα είμαι έτοιμη μέσα σε όλα