Ηλίας Τσιαμήτρος
ΠΡΟΔΟΣΙΑ ΚΑΙ ΔΟΛΟΣ
Απόσπασμα
Ο ΠΡΙΓΚΙΠΑΣ ΤΗΣ ΠΙΝΔΟΥ
Η Πίνδος. Μια ενδοχώρα οξύκορφη, απάτητη, μυστηριώδης, αλλά συνάμα ιλαρή και πρόσχαρη σαν νεογέννητο κατσικάκι. Μια ορεινή επικράτεια που χαράζει την Ελλάδα από βορρά προς νότο, γεμάτη ποτάμια, δέντρα, αγκωνάρια, άγριες αρκούδες, ονειροπόλες ελαφίνες και ανυπόταχτους Βλάχους. Την εποχή που έδρασε ο Αλκιβιάδης Διαμάντης καρδιά αυτού του βουνίσιου αρχιπελάγους ήταν η μαγική Σαμαρίνα,
η Σάντα Μαρία των απανταχού βλαχοφώνων της Βαλκανικής. Στη Σαμαρίνα ήταν που γεννήθηκε πιθανώς το 1894 και ο εν λόγω «πρίγκιπας» από οικογένεια βλαχόφωνη, πλούσια και καλοστεκούμενη. Η μορφή του δεν έχει μείνει στην ιστορία. Φωτογραφία του δεν υπάρχει δημοσιευμένη· ο καθένας μπορεί να τον φαντάζεται καταπώς του κάνει κέφι.
Στα 1913 ο τότε πρωθυπουργός Ελευθέριος Βενιζέλος, εκβιαζόμενος από τη ρουμανική κυβέρνηση εν μέσω του δεύτερου Βαλκανικού πολέμου, αναγκάστηκε να αναγνωρίσει τους βλαχόφωνους Έλληνες ως εν δυνάμει ρουμανική μειονότητα. Η Ρουμανία έλαβε επισήμως πλέον το δικαίωμα να λειτουργήσει Ρουμάνικα σχολεία, δημοτικά και γυμνάσια, στις βλαχόφωνες περιοχές καθώς και ανώτερη εμπορική σχολή στη Θεσσαλονίκη. Πολλοί βλαχόφωνοι νέοι ξενιτεύονταν στη Ρουμανία για ανώτατες σπουδές. Ένας από αυτούς, όχι ο ελάχιστος, ήταν και ο Αλκιβιάδης Διαμάντης.
Δεν γνωρίζουμε πολλά για τον βίο αυτού του προικισμένου απατεώνα στο Βουκουρέστι. Είναι σχεδόν βέβαιο πως πολύ αργότερα έγινε μέλος της Σιδηράς Φρουράς (Garda de Fier) του Ρουμάνου φασίστα, υπερεθνικιστή, αντικομμουνιστή και αντικαπιταλιστή Κορνήλιου Ζελέα Κορντεάνου. Γεγονός είναι πάντως πως το 1917 τον βρίσκουμε στη Σαμαρίνα επικεφαλής ευάριθμης ομάδας ενόπλων βλαχοφώνων.
Το 1917, εν μέσω του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου, η Ιταλία κατέλαβε αιφνιδιαστικά για μερικούς μήνες ένα μεγάλο μέρος της Ηπείρου. Η Ιταλική διοίκηση των κατεχομένων, ανάμεσα σε άλλα δεινά, ενθάρρυνε εμπράκτως τους βλαχόφωνους ρουμανίζοντες της Πίνδου στις διαμάχες τους με την Ελληνική διοίκηση. Δεν ήταν παράξενο λοιπόν που τη μικρή ένοπλη ομάδα του Διαμάντη υποστήριζαν ιταλικά στρατιωτικά τμήματα.
Στη Σαμαρίνα ο Διαμάντης με τους ενόπλους του και τη στήριξη των Ιταλών ανακήρυξε την ίδρυση του «πριγκιπάτου της Πίνδου». Eν μέσω γλεντιών, κλαρίνων, ψησίματος αμνοεριφίων και γενικής θυμηδίας αυτοανακηρύχθηκε πρίγκιπας της Πίνδου με το όνομα Αλκιβιάδης ο Α΄. Το πανηγύρι βάστηξε μερικούς μήνες, καθώς η Ιταλία αναγκάστηκε να αποχωρήσει από τις περιοχές που κατέλαβε πριν από το τέλος του 1917 και ο πρίγκιψ της Πίνδου μάζεψε άρον άρον τους ελάχιστους οπαδούς του και κατέφυγαν στην Αλβανία. Η ελληνική δικαιοσύνη καταδίκασε τον στασιαστή εις θάνατον, αλλά, ατυχώς, η ελληνική κυβέρνηση του προσέφερε αμνηστία το 1927.
Με το χαρτί της αμνηστίας στην τσέπη ο Διαμάντης εμφανίζεται στην Αθήνα αυτήν τη φορά ως εμπορικός αντιπρόσωπος ρουμάνικων εταιρειών. Στο περιθώριο των εμπορικών του δραστηριοτήτων έρχεται σε επαφή με βλαχόφωνους όλης της χώρας μοιράζοντας υποσχέσεις και χρήματα. Μέχρι το 1940 εμφανίζεται κι εξαφανίζεται από τη χώρα ως διάττων αστήρ του εμπορίου. Κάνει γνωριμίες, συσφίγγει σχέσεις, δημιουργεί ένα υποτυπώδες δίκτυο συνεργατών και φίλων. Βυσσοδομεί κατά της Ελληνικής διοίκησης και υπέρ των ρουμανικών συμφερόντων, ενώ παριστάνει τον προστάτη των δήθεν καταπιεζόμενων βλαχοφώνων ανά τη χώρα.
ΠΡΟΔΟΣΙΑ ΚΑΙ ΔΟΛΟΣ – ΗΛΙΑΣ ΤΣΙΑΜΗΤΡΟΣ
ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ
Ο ήλιος, η θάλασσα, τα βουνά, τα ποτάμια, τα βοτάνια, τ’ αγρίμια, όλα στον τόπο μας είναι μικρά, ταπεινά, ήμερα, ανθρώπινα. Με τ’ όνομά του το καθένα, στέκουν πλάι μας γνώριμα, χαριτωμένα παρηγορητικά, λες κι είναι αγαπημένοι συγγενείς, γείτονες, φίλοι. Και τους θεούς τους τέτοιους τούς φαντάστηκαν οι Έλληνες˙ «ανθρώπειους», τρωτούς, κατ’ εικόνα και ομοίωση. Έτσι μετρημένα ιστορήθηκαν και οι ήρωες, οι σοφοί, οι βασιλιάδες, οι πολεμιστές, οι πεσόντες αυτής της χώρας, αυτοί που αξιώθηκαν μια έντιμη ζωή ή έναν ένδοξο θάνατο.
Είναι πολύ φυσικό, όθεν, όμοια να παρασταίνονται και οι προδότες της, εκείνοι που στάθηκαν ικανοί για τα χειρότερα. Ρουφιάνοι, αυτόμολοι, απατεώνες, μίσθαρνοι, δολεροί και άλλοι πολλοί που έλαμψαν διά της ατιμίας τους πρωταγωνιστούν στις ιστορίες αυτού του βιβλίου˙ ιστορίες φρικτές, αδιανόητες, βουτηγμένες στο αίμα και τον θάνατο, ιστορίες μικρές ή μεγάλες, αληθινές ή φανταστικές, συγκαιρινές ή λησμονημένες, πάντοτε όμως στα μέτρα του ανθρώπου…