Ο ποιητής είναι νεκρός σήμερα – Του Κωνσταντίνου Μπούρα

Η ποίηση έχει πάντα ένα υψηλό ρόλο να διαδραματίσει, όταν Ποίησις είναι (με το πι της κεφαλαίο). Ο ποιητής είναι κοινωνικός λειτουργός, όταν δάσκαλος Σοφίας είναι, τελετουργός, προφήτης και λευκός μάγος. Όταν είναι «θεραπευτής» με την ευρύτερη έννοια, υπηρέτης δηλαδή του κοινωνικού συνόλου. Έτσι σε εποχές μεταβατικές σε πολιτισμικές περιόδους παρακμιακές, σε πολιτιστικές μεταβάσεις σε ανώτερα πνευματικά επίπεδα εξέλιξης του ανθρωπίνου είδους, ο Ποιητής είναι πρωτοπόρος, ανιχνευτής, εκπρόσωπος του Ανθρωπίνου Είδους στην πορεία και στη διαμάχη του με το Άγνωστο, το Άρρητο, το Άφατο, το μη καταληπτό από τις φτωχές ανθρώπινες πέντε αισθήσεις. Ο Ποιητής διαθέτει και την έκτη και την εβδόμη και την ογδόη και την ενάτη δι-αίσθηση. Είναι τραγωδός και ραψωδός, δραματικός και ιερός, αποδιοπομπαίος φαρμακός κι Εσταυρωμένος. Ο Ποιητής είναι το Φως του Κόσμου. Το άλας της γης. Ο κόκκος εκείνος που συμπληρώνει την απαραίτητη εκείνη κρίσιμη μάζα που θα οδηγήσει ολάκερη την Ανθρωπότητα στο ποιοτικό εκείνο άλμα που οραματιζόταν ο χριστιανός Δανός φιλόσοφος Σόρεν Κίρκεγκααρντ. Κατά τα άλλα, είναι ένας φτωχός άνθρωπος, κατειλημμένος ίσως (στην καλύτερη περίπτωση) από ένα δαιμόνιο σαν του Σωκράτη, που του επιβάλλει να δουλεύει και να ξαναδουλεύει χωρίς αμοιβή γράφοντας και ξαναγράφοντας το ίδιο πόνημα μέχρις εξοντώσεως. Κι η μόνη του ανταμοιβή είναι η αποδοχή των ομοτέχνων, όχι πλέον «ο έπαινος του δήμου και των σοφιστών», που οραματιζόταν ο Καβάφης και δεν τον απήλαυσε μήτε ο ίδιος. Εν ζωή… Αυτό το «εν ζωή» μας καίει όλους και μας πυρώνει. Εξάλλου, «μετά την απομάκρυνσιν από το Πρώτο (ή τρίτο) νεκροταφείον, ουδέν λάθος αναγνωρίζεται». Είμαστε ταλαίπωρα όντα εμείς οι ποιητές, ηρωϊκά, δονκιχωτικά, που ερωτοτροπούν με το γελοίο κάθε φορά που ρέπουν προς τον κακώς εννοούμενο μελοδραματισμό. Η απραξία όταν είναι φιλοσοφική κι η ασυγκινησία όταν είναι μελετημένη είναι – θαρρώ – η καλύτερη πολιτική στάση για έναν ποιητή που σέβεται την ιδιότητα αυτή και τον εαυτό του. Οι περισσότεροι όμως δεν αντιλαμβάνονται τον κοινωνικό, τον διεθνή ρόλο της αποστολής τους. Ακόμα κι εν μέσω καραντίνας λόγω κορωνοϊού μωρολογούν, περιαυτολογούν… Ελάχιστοι εκείνοι με θετικό κοινωνικό πρόσημο. Ποιητές διαχρονικοί και παγκόσμιοι, υπερτοπικοί και διαχρονικοί. Όπως ο Καβάφης. Που μεταφράζεται και δεν χάνει την ουσία του. Γιατί υπηρετεί τα ιδανικά του Διαφωτισμού χωρίς και να τα εξαγγέλλει. Δεν χρειάζονται οι προγραμματικοί λόγοι, οι πολιτικές μπροσούρες και τα διαφημιστικά φυλλάδια. Ή είσαι ποιητής ή δεν είσαι. Κι όταν είσαι το ξέρεις κι εσύ και οι άλλοι μέσα τους. Στα κατάβαθα της Πανανθρώπινης Συλλογικής Συνείδησης εκκολάπτονται σήμερα Ποιήτριες και Ποιητές που θα λάμψουν στον αιώνα μας ή έναν αιώνα μετά. Για πάντα οι καλύτεροι. Τα αστέρια που είναι αυτοφυή κι αυτάρκη. Ακόμα όμως κι οι διάττοντες αστέρες, οι κομήτες, η αστρική σκόνη, όλα παίζουν το ρόλο τους, είναι χρήσιμα σαν πρώτη ύλη ή και σαν λίπασμα ακόμα για την γένεση μεγαλύτερων, ευρύτερων, αρμονικότερων σχηματισμών. Κι ας μην ανησυχούν οι παραγνωρισμένοι, οι διαγκωνισμένοι, οι εξαναγκασμένοι σε σιωπή. Η Γραφή είναι αυτοσκοπός, μοίρα και κάθε απόλαυση, κάθε ηδονή, κάθε ανταμοιβή πηγάζει αφ’ εαυτής. Ας πάψουμε να αναζητούμε έξωθεν την όποια καταξίωση. Ο κορωνοϊός καλή αφορμή για ανασύνταξη.

* Ο Κωνσταντίνος Μπούρας γεννήθηκε το 1962 στην Καλαμάτα κι από το 1977 ζει στην Αθήνα. Συγγραφέας 37 εκδοθέντων βιβλίων, κριτικός θεάτρου και βιβλιοκριτικός. Είναι διπλωματούχος μηχανολόγος μηχανικός τού Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου (1985), αριστούχος τού Τμήματος Θεατρικών Σπουδών τού Πανεπιστημίου Αθηνών (1994) και κάτοχος μεταπτυχιακού διπλώματος θεατρολογίας τού γαλλικού Πανεπιστημίου Paris III – La nouvelle Sorbonne (D.E.A. Etudes Théâtrales, 1998). Αριστούχος διδάκτωρ του Τμήματος Ξένων Γλωσσών, Μετάφρασης και Διερμηνείας του Ιονίου Πανεπιστημίου στην Κέρκυρα (2019). Εκπονεί μεταδιδακτορική διατριβή στο Τμήμα Θεατρικών Σπουδών του ΕΚΠΑ με θέμα «Το δραματικό στοιχείο στη σύγχρονη ελληνική ποίηση στα χρόνια της Κρίσης (2008-2019)» που αναμένεται να περατωθεί σύντομα. Θεατρικά του έργα με αρχαιοελληνικά θέματα έχουν παρασταθεί σε θέατρα τής Ελλάδας και του εξωτερικού. Αρθρογραφεί σε εφημερίδες και περιοδικά. Συμμετέχει σε τηλεοπτικές εκπομπές για το βιβλίο και το θέατρο.