ΠΕΛΙΝ ΜΠΑΤΟΥ, συγγραφέας, ποιήτρια
Λόγω της καριέρας του πατέρα της Ήναλ Μπατού σαν διπλωμάτη, η ποιήτρια πέρασε τα παιδικά της χρόνια σε πολλές ξένες χώρες όπως το Πακιστάν, την Κύπρος, την Τσεχία, τη Γαλλία και τις ΗΠΑ. Ολοκλήρωσε το λύκειο στο Marymount School στη Νέα Υόρκη και ακολούθησε εκπαίδευση μουσικής και θεάτρου στο Mannes School of Music. Αφού ξεκίνησε λογοτεχνία και φιλοσοφία στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης, άλλαξε το αντικείμενο της στην ιστορία και το ολοκλήρωσε στο Πανεπιστήμιο Boğaziçi στην Κωνσταντινούπολη. Έκανε το ντεμπούτο της στον κινηματογράφο το 1999, ερμηνεύοντας τον ρόλο των Circassian Nevres στο Harem Suare και συνέχισε να παίζει σε αρκετές ταινίες και τηλεοπτικές σειρές. Η μητέρα της Νέβρα Μπατού, είναι αλβανικής καταγωγής.
Η Πέλιν Μπατού ήταν επίσης συνδιοργανώτρια μιας εκπομπής με τίτλο Tarihin Arka Odası (Το πίσω δωμάτιο της ιστορίας) που προβλήθηκε στο HaberTürk με τους Murat Bardakçı και Erhan Afyoncu. Το ενδιαφέρον της για την ποίηση άρχισε από μικρή ηλικία, έχει γράψει, μεταφράσει και δημοσιεύσει πολλά ποιήματα. Το πρώτο της ποιητικό βιβλίο “Γυαλί” κυκλοφόρησε το 2003 και ακολούθησε το “The Book of Winds” το 2009. Αποχώρησε από το πρόγραμμα το 2011.
Εμφανίστηκε επίσης στο τουρκικό τηλεοπτικό πρόγραμμα Yeni Şeyler Söylemek Lazım, μέρος του ειδησεογραφικού καναλιού TRT Haber στις 25 Δεκεμβρίου 2010, στο οποίο διάβασε το ποίημα της «Wind of Black Stones» από το βιβλίο της. Έχοντας γράψει ποιήματα από την ηλικία των οκτώ ετών, σε αυτό το πρόγραμμα είπε ότι παρόλο που είναι άθεη, αν υπήρχε μετενσάρκωση θα ήταν η μετενσάρκωση του παππού, Selahattin Batu, καθώς ήταν επίσης γνωστός για το ενδιαφέρον του για την ποίηση και με τον οποίο συνήθως συγκρίνει τον εαυτό της. Η Πέλιν Μπατού εργάστηκε επίσης ως αρθρογράφος για την καθημερινή εφημερίδα Milliyet (2012–2014).
Το Ζιζάνιο
Σε λένε ζιζάνιο γιατί
επιμένεις να ξαναφυτρώνεις
σε παλιούς τοίχους
μέσα σε κλειστές πόρτες
μεγαλώνεις
όπως τα κορίτσια
που παίζουν πιάνο
κι οι γονείς τους γίνονται
πιο σκληροί και πιο μικροί.
Πόσο γρήγορα κυλούν τα ποτάμια.
Να `σου λοιπόν, πέντε το ξημέρωμα
αχτένιστη
λυπημένη
σ’ αγαπώ, και παίρνοντας σε
σε αφήνω να καλύψεις τα τραγούδια και τα όνειρα μου
Βυζαντινό γαλάζιο που μετατρέπεται σε μπρούτζινο.
Κάθε φορά που σε ξεχνώ
γιορτάζω μια ψεύτικη Άνοιξη.
Ευλογία να σε ξεχνώ αφού ξέρω θα γυρίσεις.
Κι όμως τρέμω στην ανεπάντεχη
παγωνιά της έλλειψης σου,
έτσι μου έχουν πει και τα τριαντάφυλλα.
Ώστε νομίζεις ότι της μοιάζω;
Κάθε μέρα μου κάνεις έκπληξη
καθώς ανατέλλεις πίσω απ’ τη γωνιά
κάθε ανύπαρκτου βράχου,
κτητικός, ανυπόμονος
στην κάθε σου επιθυμία
μα σ’ αγαπώ για την επιμονή σου.
The Weed
They called you weed
for you kept returning
out of old walls;
through closed doors
you rose
as girls grew up
playing pianos
and their parents turned
harder and smaller.
How fast the rivers flowed.
There you are, five o’clock in the morning,
a little disheveled
a little sad
so I love you, and take you
let you cover my songs and dreams
a byzantine blueness passing into bronze.
Each and every time I forget you
I celebrate false Spring.
Forgetting you is a blessing for I know you return.
Yet how shaken I will be
in the unexpected frost
once you are not.
Roses have told me so.
Est-ce que vous pensez que je resemble qu’elle qu’une?
Out of the corner of an impossible stone
you rise
a surprise
each and every time.
you have no story to tell
you are the obsessive
you are impatiently in need
yet I love your insistence.
*
Άφωνος Πυγμαλίων
Το δέρμα της ράφτηκε
σε ροζ χρώμα
ελεφαντόδοντο
πολέμου
διαμορφωμένο
σε ομαλά άκρα
φλέβες σαν όχθες ποταμού
κι η ψυχή
αόρατη.
Τη δημιούργησα
με βουβό πρόσωπο
αρχαιότερο απ’ την Ελλάδα.
Όταν δεν βλέπουμε το πρόσωπο της
γινόμαστε κάτι οικείο
που ποτέ δεν ολοκληρώνεται
ενώ παίρνουμε μέρος στην κλοπή.
Το άγχος που δεν βλέπουμε το πρόσωπο αυτό
κι η αναμονή για το πρόσωπο αυτό
θα επαυξήσει την επιθυμία.
Τούτο το σκαλισμένο
κόκαλο
αναλώνει ότι
πηγάζει απ’ το βάθος της έλλειψης.
Είναι δική μου, καταδική μου.
Το πνεύμα μου φευγαλέα διαγράφεται
στη γωνιά του καθρέφτη
τρομερή λάμψη
που πονεί εκ των έσω προς τα έξω.
Ποθεί να διεισδύσει
τις οπές της
για να μπορέσει μιλήσει
και να υπάρξει.
Τώρα πες σ’ εμένα το δημιουργό σου,
πως αγαπάς
αυτό που γνωρίζεις πως είμαι εγώ,
καρπός της τέχνης μου.
Μα δεν μιλάς,
αφού όταν μιλάμε μολύνουμε τα πάντα.
Να την λοιπόν, που κάθεται εκεί,
περηφάνια μου, ομορφιά μου
εξαίσιο μοντέλο δίχως γνώμη δική της.
Muted Pygmalion
Her skin grafted
into a pink,
an ivory
of
war
carved
into smooth limbs,
veins as dry
as riverbeds,
and no soul
to be seen.
I have made her,
she with a closed face
older than Greece.
When we do not see her face
we become part of something intimate
partaking in an act of stealing, never fulfilled.
The frustration of never seeing that face,
the anticipation of that face
will breed desire.
This sculpting
of
bone
is consummation
that comes from the depth of loss.
She is mine and mine alone.
I see my spirit flit
in the corner of that mirror
a terrible splendor
aching inside out.
It wants to enter her
orifices
so that she may speak
and be.
Now say to me, your maker,
that you love
that which you only know is me,
the fruit of my craft.
But you speak not,
just as well
for when we speak we spoil it all.
There she sits
my pride, my beauty
a model of perfection with no mind that is her own.
*
Αυγινό Τραγούδι
μόνο το νερό
ανέπνεε
δίχως ανάμνηση
και δίχως πίκρα
ν’ αγκυλώνει
αυτή τη λαγαρή ώρα
λευκό σε λευκό
σκουριά σε σκουριά
ανυψώθηκε αργά
σαν δένδρο
αγάπησα
τόσο γρήγορα
όσο η αυγή έσβησε τη νύχτα
άκουσα την κίνηση των ριζών
πουλί να καλεί άλλο πουλί
αγκάθια μα τρυπούν
τα μενουέτα της μέρας
μια χοντρή στάλα δροσιάς πέφτει αρυτίδωτη
λέξεις που γράφτηκαν παντού.
Πρωϊνό γιομάτο σιωπή
που μετατρέπεται σε λουλούδι
είναι το τραγούδι μου για σένα.
Aurora’s Aubade
only water
was breathing
no recollection
therefore
no grief
prickled
at this idle hour
white on white
rust to rust
slow like a tree
it rose
I fell
too fast
into love
fast as dawn broke night
I heard roots moving
bird calling to bird to bird
thorns catching the minutiae of day
a dew falling thick, unwrinkled
words being written everywhere
Morning ripe out of silence
breaking into flower
this is my song for you.
*
Νούφαρο από Φως
Είχα ξεχάσει να περπατώ
απερίσκεπτα
έστριψα στην Λευκή Οδό
μετά κατευθύνθηκα προς την παραλία
ακολουθώντας όχι την αύρα
κανένα φως δεν με προκάλεσε
και δεν ένιωσα κάποιο πόνο
για να βαδίζω γρήγορα.
Άνετος σαν άγαλμα άνετου λιονταριού
βηματίζω
κάθε πεσμένο φύλλο κι ένα κοκκινωπό δώρο.
Σ’ ευχαριστώ.
Νιώθω όσο ελεύθερος όσο κι εσύ.
Η πόλη σκάζει,
ανοίγει
χαμηλά
το θαμπό κίτρινο
του νούφαρου
αναπαύεται
στη σκέψη μου
στάζοντας φως.
Είμαι ο ρυθμός σου
τώρα που μου ανήκεις.
Lotus of Light
I had forgotten how it was to walk
without a thought
turning to White Street
then to Beach
following not a breeze
lured by no light,
and no longer impelled by a hurt
to move fast.
As comfortable as statues of comfortable lions
I stride
each fallen leaf is a red-gold gift. Thank you.
I am as free as you.
The city cracks
open
low
the pale yellow
of lotus
rested
in my mind
dripping with light.
I am your rhythm now
as you are mine.
*
Σοφό Δέντρο
Κάθε πρωί διαβάζω φιλοσοφία
αναπολώντας αγέρα θυμαρίσιου Αιγαίου
σαν στο μύθο του Αναξιμένη
ή στον άλλο που ο κόσμος ξεπηδά απ’ τη φωτιά.
Το φως διέρχεται όλα τ’ ανοίγματα
μετάλλου, πέτρας, γυαλιού.
Μετά τις χοές
η ακροφοβία μας αφαιρείται
και προκαλούμε τους λοφίσκους άλλης πόλης
καθισμένης σε σκαλιστές, ματωμένες καρδιές
που ισοπεδώνουν τα σπίτια,
τις διαφωνίες κι ακολασίες των ηλικιωμένων
με τις φωνές των τριζονιών τους.
Έχουμε εξαγνιστεί
με μόνο τη πίστη μας
πως η ομορφιά,
με τις ραγισμένες της μορφές
με τις κινήσεις
των φαινομενολογικών γλεντιών
ή και χωρίς,
πάντα εμπλουτίζει.
Είμαστε υπέροχοι κι εσύ επίσης
επειδή μα δίνεις τη σκιά μας.
Το απόγευμα
κουρασμένη ξυπνώ σε πράσινες μυθολογίες
του Ερχομού
λέξεις του Fichte
κι οι μακρινοί μας φίλοι
Αν μπορούσα θα ζούσα για πάντα
αυτή την στατική ζωή
και θα σου αποκάλυπτα τον εαυτό μου
έτσι που να διάβαζες
απ’ το χαρτί μου.
A Tree of High Intellect
In the morning I read philosophy
envisaging an air of Aegean thyme
as one common Anaximenes parables
another creates universes out of fire.
Light comes in pleats
through metal, stone and glass.
After the libations,
our fears of aeroacrophobia aside
we challenge hillocks of another city
sitting upon sculptures of bleeding hearts
to flatline the abodes,
debacles and debaucheries of the elders
with their cricket sounds.
We are pured
if only with the belief
that beauty
in its cracked, cleaving forms
with or without the movement
of phenomenological shindies,
enrobes.
We are beautiful and so are you
protecting our shade.
In the afternoon,
tired but awaking to the green mythologies
of the Coming
once more the talk is Fichte
and our distant friends.
I would, if I could, live forever
this still life
but I will divulge you
myself
so that out of my papers
you can read.
*
Οργή
Η θεά είναι οργισμένη —
ανακάλυψε τον αριθμό μου στου άντρα της το τηλέφωνο.
Δεν ήταν δικό μου λάθος, σας βεβαιώ
μα καθώς γνωρίζει ο κάθε μαθητής μυθογραφίας
δεν έχει σημασία αν είσαι σωστός ή κάνεις λάθος
όταν οι θεοί είναι πικαρισμένοι τίποτα δεν είναι δυνατό να γίνει.
Με το στόμα της γεμάτο καυτερά αγκάθια
καθορίζει την οντολογία της οργής
που είναι η ιστορία της μεταμόρφωσης
που κρύβει βατράχους και βατραχάκια…
Η περήφανη για το πουλόβερ που έπλεξε
μεταμορφώθηκε σ’ ευέλικτη αράχνη
η άλλη για την ευφορία της
μεταμορφώθηκε σε θρηνούντα βράχο
εκείνες που είδαν τις ερωτικές ματιές της θεάς
έγιναν αρωματικά δέντρα ή αστέρια τ’ ουρανού.
Ερεθίζοντας την αχόρταγη λαιμαργία τους έχουμε χύσει αίμα
υποδαυλίζοντας την κορυφαία οργή τους, αναχωρήσαμε
αλλά κανένα καταφύγιο δεν βρέθηκε για το σώμα μας
καμμιά σπηλιά δεν μας προστάτευσε.
Ούτε η φανταστική τοπογραφία στα Τάρταρα
με τους πέντε ποταμούς του δεν μας εξάγνισε.
Θα με ξεχάσουν ποτέ;
θα με συγχωρήσουν ποτέ;
Όχι.
Οι θεές δεν ξεχνούν
θα τιμωρηθώ μ’ αιώνια μοναξιά
και θα περιμένω.
Περιμένω.
Ποια θα είμαι την επόμενη φορά;
The Big Rage
The goddess is furious –
she found my number in her husband’s phone.
It was assuredly no fault of mine
but as any student of mythography knows
it matters not whether you are right or wrong,
once the gods are piqued, nought can or will be done.
Her mouth full of burning thorns
she inlays an ontology of anger
which is the history of metamorphosis
out fall all her unfortunates,
a host of frogs and toads…
One proud of a sweater she knit
turned into an agile spider
the other of her fecundity
now a sobbing rock
those who caught the eye of a lascivious god
now perfumed trees or stars studded to the sky.
Exciting their ravenous appetites, we have bled
inciting their wuthering rage, we have fled
but no earth opened for our bones
and no cave offered us refuge.
Not even the imaginary topography of Tartarus
cleaned us with her five rivers.
Will I never be forgotten
Will I never be forgiven?
No.
Goddesses do not forget.
An eternal solitude as penance
I wait.
A torsion of a body spreading impotence
I wait.
What will I be next?
*
Τέρας Μπαρόκ
για τον Robert Jeske
Μετά το πέσιμο
έβλεπε διαφορετικά.
Τα μάρμαρα του κόσμου κινούνταν
με κυκλικό τρόπο
κι οι βροντές παράξενα του άρεσαν.
Αυτός που ξόδεψε τη ζωή του προσπαθώντας
να εξηγήσει τα μυστήρια των φουλαριών
και πώς αντιπροσώπευαν το βιασμό της Σαμπίνας
στα χέρια των συμβολιστών της καρδιάς
τώρα μόλις ενδιαφερόταν για την εξήγηση
της απλότητας ενός σπόρου.
Σπάζοντας τα δόντια μας τρώγοντας μπισκότα
τις χρυσές παλιές μέρες στη Νέα Υόρκη
ξοδεύαμε το απόγευμα μας συζητώντας
τις περιπέτειες του σε Κινέζικες πισίνες
εκεί που σέρβιρε την κυβέρνηση του Μάο
και παρουσίαζε τους πρώην Ρώσους μαθητές
στον υπέροχο Αγγλόφωνο κόσμο.
Πόσο πεθύμησα τους μακρινούς εκείνους τόπους
που φώτισε το χέρι του Καραβάγγιο!
Η ζωή μας ήταν μια φούγκα έρημων μονοπατιών
δυστυχώς ποτέ δεν έμαθα να οδηγώ.
Οπότε ο Ρόμπερτ αναφώνησε:
«Αγάπη μου, γιατί δεν προσλαμβάνεις ένα νάνο;»
Baroque Monster
To Robert Jeske
After the fall
he saw differently.
The world’s marbles moved
in twisting ways
and he took a strange liking to thunders.
He who had dedicated a life to unraveling the mysteries of scarves
and how they represented a Sabine’s rape
at the hands of those Symbolic of heart
now only wanted to decipher
the simplicity of a seed.
Breaking our teeth on biscotti
and the olden days of New York
we spent an afternoon of talk
on his adventures in Chinese pools
when he was serving Mao’s government
introducing the former students of Russian
to the wonderful world of English.
How I longed for those faraway lands
lit by Caravaggio’s hand.
Our lives were a fugue of less taken roads
alas I had never learned how to drive.
Whereupon Robert declared,
“Oh darling, why don’t you hire yourself a dwarf?”
That was when I saw him last.
*
Δημιουργία του Κόσμου
Κατ’ αρχήν η ερωτευμένη χρυσαλίδα
σαν τα φλεγόμενα μαλλιά ενός θεού.
Η φωτιά αρχίζει κάπου στα Απαλάχια όρη
και τώρα απλώνεται στον ωκεανό.
Τα δέντρα πέφτουν
οι άνεμοι δυναμώνουν
ο τρόμος είναι κάτι που γεύεσαι
στη βελούδινη πολυθρόνα σου.
Τώρα όλα σωπαίνουν
αλλά για τη βιόλα
κάποιο κόμμα
που υπόσχεται
όχι εξαφάνιση
αλλά υπόκλιση.
Τραγούδι γίνεσαι
σημαντικό
που η μούσα κι ο αιθέριος μουσικός
έπαιξαν με κάθε τρόπο
με όργανα Πικάσσο με τέσσερις αυχένες
με το μουσικό όργανο Ρώσου φυσικού.
Γίνεσαι η λέξη
που έπλεξε η σκέψη.
Μίλησε με
και θα δημιουργηθείς
παρ’ όλα τα στολισμένα νύχια γυναικών
που ανακατεύουν κλεμμένα αυγά.
Πίσω απ’ όλες αυτές τις δίπλες και φόρμες
και σάλες και πολλούς διακλαδωτούς διαδρόμους
υπάρχει ένας κύκλος
στον κύκλο, ένα τετράγωνο
στο τετράγωνο, ένα σημάδι
που θα διακρίνει
μόνο το άτομο με πάθος
κι ανάσα που κινούν τον κόσμο.
Αυτή η γρήγορη
ανάσα γεννά.
Making of the World
First the flirting chrysalis.
An opening must promise.
Then the fire organ
like the burning hairs of a god.
The fire starts somewhere in the Appalachians
now ripens into an ocean.
Trees fall
winds break
terror is a luxury you taste
from the velvets of your chair.
Now all is silent
but for viola
a kind of com(m)a
that vows
not oblivion
but obeisance.
You are the song
You are the matter
a muse and musician of ether
played with all manner
of instruments from four necked pikassos,
to the theremins of a Russian physicist.
You are the word
knit out of thought.
Speak me
and you’ll be made
despite the jewelled nails of women
stirring stolen eggs.
Behind all these folds and molds,
and many-thorned halls and corridors
is a circle
in the circle, a square
in the square, a sign
that will only see
the person whose fuel is passion
whose very breath moves worlds.
This small breath
brings
birth.
Μετάφραση: Μανώλη Αλυγιζάκη//Translated by Manolis Aligizakis
————————————————————————————-
Ο Μανώλης Αλυγιζάκης, Κρητικός-Καναδός ποιητής, συγγραφέας και μεταφραστής. Είναι ο πιο πολυγραφέστατος συγγραφέας-ποιητής και μεταφραστής της ελληνικής διασποράς. Σε ηλικία έντεκα χρονών αντέγραψε το πασίγνωστο επικό-ρομαντικό ποίημα ΕΡΩΤΟΚΡΙΤΟΣ που τελευταία εκδόθηκε σε περιορισμένο αριθμό 100 αριθμημένων αντιτύπων και είναι διαθέσιμο στην τιμή των 5.000 δολλαρίων Καναδά για τους εκλεκτικούς συλλέκτες σπανίων βιβλίων: το πιο ακριβό βιβλίο του είδους του στον κόσμο. Τελευταία έγινε επίτιμος καθηγητής και συνεργάτης της International Arts Academy και του απονεμήθει ο τιμητικός τίτλος Master of the Arts in Literature. Ξεχωρίζει για τη δυνατότητά του να κομίζει εικόνες και ιδέες με πλούσιο και συνειρμικό τρόπο που αγγίζουν βαθιά τον αναγνώστη.
Γεννήθηκε στο χωριό Κολυμπάρι δυτικά από τα Χανιά της Κρήτης το 1947. Όταν ήταν ακόμα σε παιδική ηλικία η οικογένεια του μετακόμισε πρώτα στη Θεσσαλονίκη και μετά στην Αθήνα όπου σπούδασε παίρνοντας πτυχίο Πολιτικών Επιστημών από το Πάντειο Πανεπιστήμιο. Υπηρέτησε τη στρατιωτική του θητεία για δυο χρόνια κι ύστερα μετανάστευσε στο Βανκούβερ του Καναδά όπου ζει έως τώρα και παρακολούθησε αγγλική φιλολογία στο Πανεπιστήμιο Σαϊμον Φρεϊζερ.
Έχει γράψει τρία μυθιστορήματα, ένα μεγάλο αριθμό βιβλίων ποίησης που άρχισαν να εκδίδονται τα τελευταία χρόνια, αρκετά άρθρα, διηγήματα και μελέτες στα αγγλικά και στα ελληνικά που έχουν δημοσιευθεί σε λογοτεχνικά περιοδικά, ανθολογίες και εφημερίδες στον Καναδά, στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής, Μεγάλη Βρετανία, στην Αυστραλία, Ρουμανία, Αυστρία, Ουγγαρία, Σλοβακία, Λίβανο, Σουηδία, Βραζιλία, Πακιστάν και στην Ελλάδα.
Η ποίηση του έχει μεταφραστεί στη Ρουμανική γλώσσα, στη Σουηδική, στην Ουγγρική, στην Αραβική, στα Ισπανικά, στα Γαλλικά, στα Γερμανικά, στη Σερβική, στην Πορτογαλική, Τουρκική, και στη Ρώσικη γλώσσα, στα Ουκρανικά, στα Ιαπωνικά, στα Κινέζικα, στα Ιταλικά, κι έχει παρουσιαστεί σε διάφορους φορείς των χωρών αυτών.
Η μετάφραση του στα αγγλικά Απάντων Γιώργου Σεφέρη, κατέληξε στις βραχείες λίστες των Ελληνικών Βραβείων Λογοτεχνίας για εκδόσεις του 2012.Το Σεπτέμβριο του 2017 βραβεύθηκε με το Πρώτο Βραβείο Ποίησης στο Διεθνές Φεστιβάλ Μιχαήλ Εμινέσκου, στην Κραϊόβα της Ρουμανίας.