Οι ειδήσεις για τις κακοποιήσεις γυναικών στην Ελλάδα τάραξαν ευαίσθητους και μη πολίτες, όπως ταράζουν τα πρώτα φθινοπωρινά φύλλα την καλοκαιρινή ραστώνη. Πολλοί κατέθεσαν χιλιοειπωμένες και ξεχασμένες ρήσεις για τη γυναίκα -αυτήν που διαχειρίζεται τα πάντα εύκολα, ξεπερνά ό,τι της συμβαίνει, δεν κουράζεται, δεν πέφτει, δεν συγχωρείται αν χάσει τον έλεγχο, γίνει υστερική ή αδύναμη, δημιουργεί, εργάζεται, φροντίζει την οικογένεια, έχει ενεργή σεξουαλική ζωή, δεν αναδεικνύει το σώμα της, δεν μιλά, κλείνει τα μάτια στις σειρήνες που τραγουδούν, για να γαληνέψει τη θάλασσα, τα κάνει όλα σα να πρόκειται για μια βόλτα στο πάρκο με τίμημα, τις περισσότερες φορές, τον εαυτό της.
Κάποια στιγμή τον βρίσκει, όπως η Νόρα, η παντρεμένη ηρωίδα του Ίψεν με τα τρία παιδιά. Αυτή στην τελευταία πράξη του έργου μετά από μια πρωτόγνωρη έκσταση που έχει βιώσει σε χορό μεταμφιεσμένων, ως Σικελή χωρική, χορεύοντας ταραντέλα, εγκαταλείπει το «Κουκλόσπιτο» βροντώντας την πόρτα. Αλλάζει ρούχα και λέει «Οκτώ χρόνια ζούσα εδώ με έναν ξένο. Δεν μπορώ να περάσω τη νύχτα με έναν ξένο». Η στιγμή που αφήνει το σπίτι της είναι η στιγμή που αρχίζει η ζωή της. Χάνει τον παλιό της εαυτό και γίνεται ένα με το κορμί και την ψυχή της[1].
Τα κείμενα που ακολουθούν είναι αφιερωμένα στη γυναίκα…
[1] Γιαν Κοτ, «Ξαναδιαβάζοντας τον Ίψεν» (απόσπασμα), Ένα θέατρο ουσίας, Μτφρ. Έλενα Πατρικίου, Ελένη Παπάζογλου, εισαγ. Martin Esslin, γλωσσική επιμέλεια-πρόλογος Έλενα Πατρικίου, εκδ. Χατζηνικολή Αθήνα 1988, σσ. 47-52.
Κλεονίκη Δρούγκα
Γιορτινό τραπέζι
Περασμένες 10.00 μμ η Βερονίκη στέκεται πάνω από τον νεροχύτη και πλένει τα πιάτα. Στο σπίτι μαζεύτηκε όλη οικογένεια σήμερα ανήμερα Χριστουγέννων να φάνε και να γιορτάσουν. Η Βερονίκη ξεκινά να μαγειρεύει δυο μέρες πριν και μαζεύει όλους τους συγγενείς. Το νερό μπερδεύεται με το σαπούνι στη στοίβα των πιάτων που έχουν μια χρυσή ρίγα στο τελείωμά τους. Είναι το καλό σερβίτσιο, προίκα του Κώστα, από την Πόλη. Η Βερονίκη πιάνει το σύρμα και τρίβει τους λεκέδες από τα λίπη. Δεν καθαρίζει εύκολα το λίπος και αυτά τα πιάτα δεν μπαίνουν στο πλυντήριο, γιατί θα χαλάσει η χρυσή ρίγα. Ρίχνει λίγο λεμόνι. Τσούζουν τα χέρια της, αλλά δεν την πειράζει. Σημασία έχει που χάρηκαν τα παιδιά.
Αφήνει τη βρύση ανοιχτή να μουλιάσουν τα πιάτα. Βγάζει κάποια ποτήρια από το πλυντήριο πιάτων και τα βάζει στο ντουλάπι. Βγαίνει στο μπαλκόνι, σέρνοντας πίσω το καλό χαλί με τα ανατολίτικα σχέδια και νιώθει να μουσκεύονται τα πόδια της. Έξω ψιλοβρέχει. Τινάζει με δύναμη το χαλί να φύγουν τα ψίχουλα από τα φαγητά που έπεσαν κάτω ενώ ο Κώστας φωνάζει
–Δεν καθαρίζονται τα χαλιά έτσι. Το καταστρέφεις.
Μπαίνει μέσα και καθαρίζει την τουαλέτα. «Αχ αυτός ο covid» ψιθυρίζει και τρίβει με υπομονή. Γυρίζει το κεφάλι στο μικρό παράθυρο του μπάνιου, κοιτάζει τον ουρανό, τα κλαδιά του έλατου που ακουμπάνε στο παράθυρο, μυρίζει τον αέρα και χαμογελά. Αλλάζει πετσέτες.
Επιστρέφει βιαστικά στο σαλόνι και πιάνει το κινητό. Απαντά στα μηνύματα που δέχεται για καλά Χριστούγεννα από τους διαδικτυακούς φίλους. Ακούει τον Κώστα
–Όλο στο κινητό είσαι…
Αφήνει μηχανικά το κινητό και ποτίζει τα αλεξανδρινά στον μπουφέ. Της αρέσουν τα αλεξανδρινά. Της θυμίζουν τη γιαγιά της που κάθε Χριστούγεννα όσο ζούσε ερχόταν με ένα αλεξανδρινό. Χαϊδεύει τις γλάστρες και τις μετακινεί κοντά στο παράθυρο.
Βγάζει τα τραπεζομάντηλα από το πλυντήριο. Τα απλώνει στο λεβητοστάσιο. Εκεί έχει ζέστη και θα στεγνώσουν γρήγορα. Τρίβει καθιστή στην μπανιέρα με δύναμη τους λεκέδες από το κρασί που δεν βγήκαν στο πλυντήριο με το ειδικό υγρό. Τσούζουν τα δάχτυλά της. Κοιτάζει τη μπανιέρα και με μηχανικές κινήσεις τρίβει χωρίς να αλλάζει ρυθμό. Ούτε κι αυτό την πειράζει.
Ξαφνικά ανοίγει τη βρύση, κλείνει το σιφόνι και γεμίζει την μπανιέρα με νερό. Την παρακολουθεί να γεμίζει, ώσπου το νερό φτάνει μέχρι επάνω και την κλείνει. Η Βερονίκη βουτάει αργά το κεφάλι της μέσα. Μεταφέρεται νοερά στην στα παιδικά της χρόνια, πέμπτη δημοτικού, παραμονή Χριστουγέννων της δίνουν το δώρο της, ένα πικάπ κι έναν δίσκο των ABBA. Βλέπει τον πατέρα και τη μάνα της, νιώθει τα χέρια τους να την αγκαλιάζουν, ακούει τις φωνές τους, βλέπει τα χέρια της να βάζουν το δίσκο στο πικάπ, βλέπει τα χέρια της που ήταν όμορφα και τα θαυμάζει. Σαν από μακριά ακούει τη φωνή του γιου της.
-Μαμά, φεύγουμε…
Βγάζει το κεφάλι από το νερό. Γυρνά και κοιτά τον εαυτό της στον καθρέφτη. Αρπάζει μια πετσέτα που κρέμεται και σκουπίζει τα μαλλιά της με δύναμη. Δένει την πετσέτα στο κεφάλι, ανοίγει το σιφόνι να φύγει το νερό και τρέχει να τα χαιρετήσει. Τα κοιτάζει την ώρα που φεύγουν και τα καμαρώνει. Τίποτε δεν την πειράζει, πια. Καθώς περπατά ακούει τον Κώστα να την φωνάζει απ΄ την κουζίνα.
-Είναι δυνατόν! Σου είπα ποτέ τα πιάτα με το χρυσό στο πλυντήριο.
Της είχε ξεφύγει ένα.
Αυτό την πειράζει.
Αικατερίνη Βέργου
ΕΣ. ΥΠΝΟΔΩΜΑΤΙΟ-ΜΕΡΑ
Μία ΓΥΝΑΙΚΑ(26) ανασηκώνεται από το κρεβάτι. Κοιτάει το παράθυρο, την χτυπάει μία αχτίδα φωτός στο πρόσωπο. Κλείνει τα μάτια.
ΕΣ. ΜΠΑΝΙΟ-ΜΕΡΑ
Η Γυναίκα στέκεται μπροστά από τον καθρέφτη του μπάνιου. Με τους δύο δείκτες των χεριών της πιάνει τα μάγουλά της και «αναγκάζει» τους μύες της να χαμογελάσουν. Αφήνει τα μάγουλά της και ξεφυσάει.
EΣ. ΣΑΛΟΝΙ-ΜΕΡΑ
Η Γυναίκα κοιτάει την κάμερα με ένα απαθές βλέμμα. Ένα χέρι της βάφει τα χείλη κόκκινα. Της βάζει μάσκαρα. Της ταιριάζει τα μαλλιά. Η Γυναίκα κλείνει τα μάτια της.
ΕΞ. ΔΡΟΜΟΣ-ΜΕΡΑ
Η Γυναίκα τα ανοίγει και βρίσκεται έξω. Προχωράει στον δρόμο με τα ακουστικά να κρέμονται από τον λαιμό της. Φοράει μία μπλούζα και ένα τζιν. Οι περαστικοί είναι σαν μουτζούρες και δεν φαίνονται καθαρά. Ακούγονται άνδρες που της σφυρίζουν. Η Γυναίκα φοράει τα ακουστικά της.
Τα ρούχα της γυναίκας μετασχηματίζονται σε μία κοντή μπλούζα και μία μίνι φούστα.
ΑΝΔΡΑΣ#1 (O.S)
Κουκλάραααα…
Η Γυναίκα κοιτάει κάτω και μαζεύεται. Η λέξη «κουκλάρα» αιωρείται και μπαίνει μέσα στο αυτί της.
ΓΥΝΑΙΚΑ (O.S)
Δεν ντρέπεται να βγαίνει έτσι;
Το ίδιο συμβαίνει και με τη φράση της γυναίκας.
Τα ρούχα της γυναίκας μετασχηματίζονται σε ένα μακρύ φόρεμα.
Πάλι ακούγονται σφυρίγματα και σχολιασμοί που μετατρέπονται σε σχέδιο και μπαίνουν μέσα στα ακουστικά της. Η γυναίκα τα δέχεται χωρίς να αντιδράει.
Τα ρούχα της επιστρέφουν στην αρχική τους μορφή και συνεχίζει το περπάτημα της.
ΕΣ. ΑΣΤΙΚΟ-ΜΕΡΑ
Η Γυναίκα κάθεται σε μία θέση χαλαρά με ανοιχτά πόδια. Έρχεται δίπλα της μία ΚΥΡΙΑ(40). Της ανασηκώνει τη μέση και τοποθετεί τα πόδια της ώστε να είναι σταυροπόδι. Η Γυναίκα δεν αντιδράει και η κυρία σηκώνεται από τη θέση της.
Κάθεται δίπλα της ένας ΑΝΔΡΑΣ(40). Μετά από λίγα δευτερόλεπτα της ακουμπάει το πόδι. Η Γυναίκα σηκώνεται ενοχλημένη. Στέκεται μέσα στο μπούγιο. Με το ζόρι φαίνονται τα μάτια της.
ΕΞ. ΔΡΟΜΟΣ-ΜΕΡΑ
Μόλις βγαίνει από το αστικό έχει πολλά χέρια κολλημένα πάνω της σε διάφορα μέρη του σώματος της. Τα βγάζει ένα-ένα και μόλις ακουμπούν το πάτωμα εξαφανίζονται. Σφίγγει τις γροθιές της. Παίρνει μια μεγάλη ανάσα και ένας αέρας την σηκώνει.
Ξεκινά μουσική.
Στροβιλίζεται με λουλούδια γύρω της και αρχίζουν όλα να γίνονται σκοτεινά.
ΕΞ. ΔΡΟΜΟΣ-ΝΥΧΤΑ
Προσγειώνεται σε έναν σκοτεινό δρόμο. Προχωράει μαζεμένη και κοιτάει γύρω της φοβισμένη. Ακούει βήματα και επιταχύνει. Τα βήματα συνεχίζουν χωρίς συγκεκριμένο ρυθμό και αρχίζει να βαδίζει πολύ γρήγορα. Κοιτάει γύρω της φοβισμένη. Ένας αέρας σηκώνει τα μαλλιά της. Μία σκιά περνάει από μπροστά της. Αρχίζει να τρέχει φοβισμένη Πολλές σκιές εμφανίζονται και την ακολουθούν. Εκείνη τρέχει. Σκοντάφτει και πέφτει κάτω. Σηκώνεται με το ζόρι και συνεχίζει να τρέχει. Οι σκιές περνάνε από μπροστά της. Κάποια περνάνε από μέσα της και εκείνη στραβοπατάει.
Την περικυκλώνουν και την τραβούν προς το πάτωμα. Η γυναίκα και οι σκιές βυθίζονται μέσα στο πάτωμα.
ΕΣ. ΛΕΥΚΟ ΔΩΜΑΤΙΟ-ΝΥΧΤΑ
Η Γυναίκα εμφανίζεται σε ένα λευκό δωμάτιο. Δεν υπάρχει τίποτα γύρω της. Ακούγονται παιδικά γέλια. Ένα παιδί εμφανίζεται. Μετά από λίγο ένα ακόμη. Η γυναίκα τα κοιτάει ανέκφραστη. Σιγά-σιγά έρχονται πολλά παιδιά γύρω της. Το κάδρο έχει γεμίσει από τα παιδιά που είναι όλα παρόμοια μεταξύ τους. Παίρνουν την γυναίκα και την σηκώνουν. Περπατάνε όλα μαζί με τη γυναίκα πάνω τους. Την αφήνουν μετά από λίγο κάτω. Τρία παιδιά ανεβαίνουν το ένα πάνω στο άλλο για να φτάσουν το ύψος της κοπέλας και της βάζουν ένα πέπλο. Ένα άλλο παιδί της περνάει ένα δαχτυλίδι στο δάχτυλο. Ένα ακόμη παιδί της δίνει μία ανθοδέσμη με μωβ λουλούδια. Τα τρία παιδιά που της έβαλαν το πέπλο της βάζουν μία άσπρη μακριά φούστα γύρω της. Τα υπόλοιπα παιδιά είναι γύρω της χωρίς να αντιδρούν.
Η Γυναίκα κοιτάει γύρω της, αρχίζει να τρομάζει. Τα παιδιά μετά από λίγο απομακρύνονται από αυτήν.
Μετά από λίγο έρχονται ένα-ένα και τραβούν το φόρεμα της και το πέπλο της για να της τα βγάλουν. Άλλα κλαίνε, άλλα τσιρίζουν. Η Γυναίκα είναι τρομοκρατημένη. Τσιρίζει και πετάει την ανθοδέσμη στον αέρα.
Φαίνεται η ανθοδέσμη που αιωρείται στο άδειο δωμάτιο.
ΕΣ. ΣΑΛΟΝΙ-ΜΕΡΑ
Η Γυναίκα κάθεται στον καναπέ και η ανθοδέσμη προσγειώνεται στα χέρια της. Έχει μελανιές στο πρόσωπό της. Κοιτάει με ένα αχανές βλέμμα.
Παίρνει ένα λουλούδι από την ανθοδέσμη και το ακουμπάει πάνω στις μελανιές της. Το ζουλάει πάνω στο πρόσωπο της. Παίρνει ένα ακόμη και κάνει το ίδιο. Παίρνει ένα τρίτο και το σφίγγει στα χέρια της.
Ανοίγει τα χέρια της και είναι βαμμένα μωβ.
Απλώνει τα χρώμα στα χέρια της. Χαμογελάει.
Μία σκιά την καλύπτει. Κοιτάει πάνω προς το μέρος της. Κλείνει τα μάτια και κυλάει ένα δάκρυ.
Ακολουθούμε το δάκρυ το οποίο πέφτει σε ένα σκοτεινό δωμάτιο.
ΕΣ. ΔΩΜΑΤΙΟ-ΜΕΡΑ
Πέφτει το δάκρυ στο πάτωμα και γεμίζει νερά παντού. Ο χώρος μετατρέπεται σε θάλασσα και βρέχει.
Η Γυναίκα είναι μέσα στα κύματα και προσπαθεί να βγει στην επιφάνεια. Έχει ακόμη τις μελανιές πάνω της.
Παίρνει μια μεγάλη ανάσα και σηκώνει τα χέρια της για να σωθεί, αλλά πέφτει ολόκληρη μέσα στη θάλασσα.
ΕΣ. ΒΥΘΟΣ ΘΆΛΑΣΣΑΣ-ΜΕΡΑ
Η Γυναίκα βυθίζεται αργά μέσα στη θάλασσα. Έχει κλειστά μάτια.
Γύρω της δεν ακούγεται τίποτα και όλα είναι ήρεμα.
Η Γυναίκα συνεχίζει να βυθίζεται.
Χέρια εμφανίζονται και πιάνουν απαλά το σώμα της. Την ανασηκώνουν προς την επιφάνεια.
Η Γυναίκα ανοίγει τα μάτια της. Μέσα από το νερό φαίνεται η λάμψη του ήλιου.
ΕΣ. ΚΕΝΟ ΔΩΜΑΤΙΟ-ΝΥΧΤΑ
Μόλις ανασηκώνεται από το νερό ανοίγει τα μάτια της και βρίσκεται σε ένα κενό δωμάτιο. Δεν έχει πλέον τις μελανιές.
Περιφέρεται για λίγο στο δωμάτιο και μετά πηγαίνει προς το κέντρο. Κοιτάει την κάμερα.
Αρχίζουν και την πλησιάζουν πολλές γυναίκες παρόμοιες εμφανισιακά με αυτήν.
Γεμίζουν το κάδρο και κοιτούν όλες την κάμερα.