Π.Δ. Ιατρουδάκης Δύο Παναγίες (2013-2021) Εκδόσεις Σαιξπηρικόν, Οκτώβριος 2024
Πρόλογος: Δημήτρης Αντωνακάκης
Συμβουλές τοπικής έρευνας: Μιχάλης Λυχούνας
Επιμέλεια κειμένου: Ελένη Γαραντούδη (επικουρική: Νίκος Καραγιαννακίδης)
Φωτογραφίες: Π.Δ. Ιατρουδάκης
ISBN13 9786185692490
Γράφει η Κατερίνα Γκιουλέκα
Ένα βιβλίο που δεν θα έπρεπε να αφεθεί ασχολίαστο.
Ο συνάδελφος αρχιτέκτονας και φίλος Παντελής Ιατρουδάκης εξέδωσε από τις Εκδόσεις Σαιξπηρικόν της Θεσσαλονίκης ένα εκ πρώτης όψεως φωτογραφικό λεύκωμα, ένα εντούτοις πολύπλευρο κόσμημα, με τον τίτλο Δύο Παναγίες.
Περιπλανώμενος στη γενέθλια πόλη της Καβάλας, διαθέτοντας χρόνο, αλλά κυρίως προσφέροντας ψυχή, ο Ιατρουδάκης ξεκίνησε να φωτογραφίζει στην πόλη τον λόφο-ακρωτήρι της Παναγίας με το έμπειρο μάτι αρχιτέκτονα και συνέχισε εκεί όλο και πιο προσεκτικά, κάθε φορά εστιάζοντας και σε νεότερα σημεία και νέες πτυχές του βιωμένου χώρου.
Το σκοπούμενο αντικείμενο δεν αντιμετωπίζεται ως άψυχο περιβάλλον αλλά ζωντανεύει από την ίδια την ανα-πνοή του φωτογράφου που το αγαπά όλο και βαθύτερα (συμπέρασμα εκ του αποτελέσματος) ως δοχείο ζωής. Δανείζομαι τον χαρακτηρισμό από τον αρχιτέκτονα Άρη Κωνσταντινίδη, ο οποίος επισήμανε με αυτόν την άρρηκτη σχέση των κατασκευών στον χώρο με τις ζωές των ανθρώπων, συνθήκη που κατεξοχήν πιστοποιείται στα ζυμωμένα στο χρόνο περιβάλλοντα της παραδοσιακής αρχιτεκτονικής.
Με την επιμονή και την επανάληψη ο Ιατρουδάκης, περιδιαβαίνοντας, διαβάζει όλο και εμβριθέστερα τον χώρο και αποκτά σταδιακά μια συλλογή από προσλαμβάνουσες, αλλά και από τελικές εικόνες, η οποία οδηγεί το νήμα της σκέψης του στο να συνδυάσει, από μια χρονική στιγμή και μετά, τα φυσικά, γεωγραφικά, ιστορικά, αρχιτεκτονικά και κοινωνικά στοιχεία, και να καταλήξει σε μιαν ανάλυση της παλιάς πόλης που αφ’ ενός μας ξαφνιάζει απολαυστικά και αφ’ ετ’ερου μας συστήνει ουσιαστικά τον τόπο.
Καταλήγει λοιπόν, μετά κι από ενδελεχή μελέτη πλήθους γραπτών τεκμηρίων, να παραδώσει μια σύντομη αλλά πολύ ουσιαστική επιστημονική – αποτολμώ να πω – πραγματεία για όσα διαπιστώνει, γραμμένη με γλώσσα αρκετά ποιητική και συνοδευόμενη αφενός από δικά του επεξηγηματικά σκαριφήματα-μινιατούρες, εξαιρετικής αφαίρεσης και λεπτουργίας, και αφετέρου από την επίσης δική του λεπτομερή και στοχευμένα οργανωμένη φωτογράφηση, η οποία είχε σε μεγάλο βαθμό προηγηθεί.
Ωστόσο αυτό που δεν θα μπορούσε να προκύψει από την μελέτη τόσο του διαθέσιμου στον φυσικό χώρο υλικού, όσο και των τεκμηρίων από τρίτους ερευνητές, είναι ακριβώς η ποιότητα και η πνοή αυτής της φωτογράφησης. Μιας φωτογράφησης που είχε ξεκινήσει με αναλογικά μέσα, αλλά, εξ’ όσων φαίνεται, απογειώθηκε με τα ψηφιακά.
Η ματιά του Ιατρουδάκη πάλλεται ανοιγοκλείνοντας στο φως και μας παραδίδει απαράμιλλης ομορφιάς στιγμιότυπα, βγαλμένα από την καθημερινή αιωνιότητα του χώρου.
Δεν χορταίνεις να θαυμάζεις (σε αγκύλη οι αριθμοί σελίδων):
Το κέντημα του φωτός στις επιφάνειες.
Τη βλάστηση που αναδεικνύεται, όπως εξανθρωπίζει το δομημένο περιβάλλον [32].
Το φωτογραφικό αποτέλεσμα με λεπτολογία γκραβούρας [33].
Τη ματιά του φωτογραφικού υποκειμένου, όπως σκηνοθετεί τη γαλήνη απόντων ιαπωνικών κήπων [35].
Την ανάδειξη των θεϊκών χαράξεων των τοπίων [39].
Το φως, όπως χειρουργεί το σώμα της πόλης [40].
Την εντροπία να έρπει προς το χωνευτήρι του πελάγους [41].
Κατάματα τις ζωές των ανθρώπων [50].
Το σοβάτισμα να έχει εξημερώσει τους δαιμονικούς ψιθύρους της φύσης [56 – 57].
Τη συγκινητική τεκμηρίωση της λατρευτικής αγάπης του τόπου.
Τα πολλαπλά layer της ανθρώπινης επέμβασης (χειρονομίας) [67].
Τους αφηρημένους κονστρουκτιβιστικούς πίνακες φωτός [69].
Τον αρχιτέκτονα να φωτογραφίζει την υγρασία και το αεράκι στη σκιά.
Κλείνοντας το μάτι σε οπτικές απάτες, όπου ο τραυματισμένος σοβάς γίνεται νεφέλωμα που στέφει το σαχνισί [74].
Το μάτι του φωτογράφου να γεωμετρεί τον ουρανό [82].
Τη γενέθλια πόλη ως Ιανό. Την Παναγία της κοινότητας και την Παναγιά των σπλάχνων.
Ο Ιατρουδάκης, αρχιτέκτων μηχανικός με πολυετή προϋπηρεσία στην προσεκτική και σε πλήρες εύρος οργάνωση της ψηφιακής σχεδίασης και την τεκμηρίωση των σχετικών προτύπων, εργασία απαιτητική και επίπονα ορθολογική, με στόχευση την σύνταξη ενός τελικού χρήσιμου πολυεργαλείου, μίας κοινής και εύχρηστης μεθόδου για την κοινότητα των σχεδιαστών μηχανικών, με αξιομνημόνευτη προσωπική πειθαρχία και αφιέρωση στον σκοπό αυτής της ενασχόλησης στο πλευρό των αρχιτεκτονικών κ.α. μελετητικών γραφείων της Αθήνας, αλλά στη συνέχεια και του Τεχνικού Επιμελητηρίου της Ελλάδας, μας αποκαλύπτει σε αυτό το βιβλίο του ένα νέο πρόσωπο. Με την ίδια προσεκτική και τεκμηριωμένη αναλυτική σκέψη του μας προσφέρει τον μίτο να περιδιαβούμε σε μια φωτογραφική περιπλάνηση που αποκαλύπτει μιαν απρόβλεπτη βαθύτατη ευαισθησία και ποιητικότητα, ποιότητες που κατάφερε να αποσπάσει από μέσα του αναστρεφόμενος ο ίδιος ο φωτογραφικός του φακός.
Το βιβλίο προλογίζει ο Δάσκαλος καθηγητής της αρχιτεκτονικής Δημήτρης Αντωνακάκης.
Από το εξώφυλλο μέχρι τον αρχιτεκτονημένο κολοφώνα του ένας τετράγωνος τόμος, μοναδικά εκλεκτός, ασπρόμαυρος με ελάχιστες κόκκινες επισημάνσεις στα τυπογραφικά ποικίλματα, αλλά πλούσια πολύχρωμος, έμπλεος από αγνά αισθήματα και τίμια χωρική παραμυθία!