Scroll Top

Δημήτρης Μαγριπλής | Η τέχνη των αιθέρων

Υπεύθυνη στήλης | Ηρώ Νικοπούλου

Η στήλη αυτή ασχολείται αποκλειστικά με το μικρό διήγημα, που τις τελευταίες τρεις τουλάχιστον δεκαετίες έχει αγαπηθεί για την αμεσότητα και την σπιρτάδα του, ανταποκρίνεται στους ρυθμούς της ψηφιακής εποχής και έχει αναδειχθεί ως νέο λογοτεχνικό είδος. Αποτελεί αντικείμενο μελέτης και θεωρητικής προσέγγισης πολλών Διεθνών Συνεδρίων. Μικρό διήγημα, μικροδιήγημα, μικροαφήγημα, ιστορία μπονζάι, flash fiction, short story, minicuento, nanocuento κ.ά ορίζουν τον τρόπο και τον στόχο της μικρής σε αριθμό λέξεων μυθοπλαστικής φόρμας, που χαρακτηρίζεται από πλοκή και χαρακτήρες, από υπαινικτικότητα και αφαίρεση, συχνά έχει ανοιχτό τέλος και πάντοτε ζητά την ενεργή συμμετοχή του αναγνώστη, που καλείται να συμπληρώσει την πλοκή, όπως φαίνεται καθαρά στην πιο γνωστή σύντομη ιστορία του 20ου αιώνα, που αποδίδεται στον Χέμινγουέι: «Προς πώληση: βρεφικά παπούτσια εντελώς αφόρετα».

Η στήλη θα φιλοξενεί κάθε μήνα ένα συγγραφέα με τρία αδημοσίευτα διηγήματά του, το αφιέρωμα θα ολοκληρώνεται με μία συνέντευξή του την τέταρτη εβδομάδα.

Η τέχνη των αιθέρων

Το πέταγμα είναι μια τέχνη δύσκολη. Όλοι νομίζουν πως γεννηθήκαμε με την ικανότητα να βολτάρουμε στους αιθέρες. Η κλασσική απάντηση είναι πως «πετώ στα όνειρά μου».

 Όλα τα παιδιά έχουν αυτή την εμπειρία. Συνήθως είναι απόρροια μιας δυσκολίας. Εκεί που νοιώθεις ότι την πάτησες, ξάφνου τρέχεις, ανοίγεις τα χέρια και να σου ψηλά και ακόμη ψηλότερα. Σε κοιτούν ξαφνιασμένοι οι από κάτω και εσύ γελάς με ανακούφιση. Φεύγεις μακριά από τον κίνδυνο και περιηγείσαι σε μέρη οικεία και ασφαλή. Όσο και αν η κατάσταση είναι ελεγχόμενη, αρκετές φορές μια λάθος κίνηση οδηγεί στην ξαφνική πτώση. Αρχίζει ως στροφή στην πορεία και συνεχίζει πλανάρισμα που όμως καταλήγει σε κάθετη πτήση. Βλέποντας ότι επίκειται πρόσκρουση, εγκαταλείπεις το σκάφος. Εκεί αναγνωρίζεις ως τέτοιο το σώμα σου και φυσικά ξυπνάς κάθιδρος και τρομαγμένος.  Κάποιο οικείο πρόσωπο, ως φροντιστής , σε υποδέχεται. Σου χαϊδεύει το κεφάλι και περιμαζεύει με στοργή τα σκεπάσματά  σου, που λόγω των συνθηκών έφυγαν μακριά από την θέση τους. Η έλλειψη του προσώπου είναι θέμα. Όχι μόνο για την φροντίδα στον ατυχήσασα ιπτάμενο αλλά και γιατί η ίδια η πτήση παραμένει στην σφαίρα της φαντασίας , καθότι ουδείς μοιράζεται την εικόνα της. Όπως όλα, αν δεν μοιράζονται δεν υπάρχουν.

Παρόλα αυτά, όλοι έχουμε μια εμπειρία, το λιγότερο δηλαδή. Αν περιορίζεται στην παιδική μας ηλικία τότε καλό είναι να κοιταχθούμε στον καθρέφτη μας. Μήπως βαρύναμε; Μήπως ενδυθήκαμε με πολλά νυχτικά και πυτζάμες; Κάτι υπάρχει που απαγορεύει την απογείωση. Φίλος με εμπειρία μεγάλη, μου τόνισε ότι πετάς την σαβούρα για να πετάξεις ξανά. Ιδιαιτέρως όταν βιολογικά θεωρείσαι ενήλικας ή ακόμη περισσότερο όταν χαρακτηρίζεσαι υπερήλικας. Φυσικά μιλάμε για δυσκολίες μεγάλες. Σαβούρα μπορεί να είναι οτιδήποτε ακόμη και μη ανιχνεύσιμο σε πρώτη εξέταση. Λόγου χάρη, έχει παρατηρηθεί, ότι περιττό θεωρείται κάθε τι υλικό ακόμη και το αγαπημένο μας σώμα. Φυσικά και ανάξια κτίσματα του τύπου χρήματα, άυλες δόξες και άλλα τινά. Η τέχνη δεν κοιτά αξιώματα. Μήτε στερεοτυπικά προσωνύμια και ταυτότητες. Ανήκει σε όλους και απευθύνεται στους πάντες. Που σημαίνει ότι ουδείς έχει χάσει την ικανότητα. Μια τέχνη δεν ξεχνιέται ποτέ. Είναι θέμα προσανατολισμού και αυτοελέγχου. Ο προσανατολισμός σημαίνει κοιτώ προς τα πάνω και αυτοέλεγχος να γνωρίζεις πως μετά την απογείωση στρέφεις το βλέμμα χαμηλά. Άλλως τυφλώνεσαι από τον ήλιο, χάνεσαι στον πανικό και όλα καταλήγουν σε νούλα. Χαμένος κόπος. Επιπλέον ισορροπία φωνάζουν οι έμπειροι. Όπως σε τεντωμένο σκοινί. Κρατάς το κοντάρι οριζόντια, σαν τα φτερά και περπατάς αγέρωχα κοιτώντας μπροστά. Το τελευταίο είναι για πολύ δυνατούς παίχτες.

Αν παραμείνουμε στην αρχική τέχνη καλό είναι να παρακολουθήσουμε επισταμένα τα εξόχως ικανά πετούμενα. Οι αετοί είναι τα κορυφαία.  Αποτελούν το παράδειγμα. Τόσο ικανά πλάσματα που ακόμη και οι κατακόρυφες πτώσεις τους καταλήγουν σε λουκούλλεια γεύματα και ποτέ σε γκρεμίσματα. Απλά γιατί τα μάτια τους ψάχνουν  χαμηλά και πνίγονται από την επιθυμία της σχέσης. Όσο και αν σημαίνει τον θάνατο για το εναγκαλισμένο. Παράπλευρη απώλεια της επιβίωσης. Σκληρή η ζωή. Ο κατάλογος σβήνει και εγγράφει ασταμάτητα. Θα πρέπει να είναι συνείδηση, μα όλοι μας το ξεχνάμε κατά την διάρκεια των παρακολουθήσεων της μαθητείας μας. Ως τέχνη, οι αιθέρες δεν έχουν τέλος. Πάνω που λες είμαι σε δρόμο καλό, εκεί ένας μερακλής σκίζει τον άνεμο, ταπεινώνεσαι και καταλαβαίνεις πως θέλεις το χρόνο σου. Αφήνεις λοιπόν για μετά τα πολύ υψηλά. Τώρα πόσο μετά δεν ορίζεται. Ο χρόνος είναι μια σπασμένη στον πάτο κλεψύδρα. Χάνεται σε μια ατέρμονη πτώση και ανατροφοδοτεί τον εαυτό του. Εκεί υπάρχουμε όλοι. Σε μια εικόνα που όσο και αν αλλάζει παραμένει αναλλοίωτη αν και σαν φασματοσκόπιο παίζει με σχήματα και χρώματα. Ουσιαστικά όλα μέσα σε ένα περιορισμένο κουτί. 

Το πέταγμα είναι όπως ο έρωτας. Υπάρχεις μόνο σε σχέση, στην σχέση, εντός της και εκτός μιας ολότητας. Πάντα με το αντίστοιχο αντίτιμο. Γέλια, κλάματα, κραυγές, αναστεναγμοί. Η πτήση είναι το όνειρο ενός μωρού, η διάθεση του εφήβου, η αγάπη. Αυτό σημαίνει πετώ. Αγαπώ.

Για τούτο λοιπόν τονίζει ρητά, το σχετικό εγχειρίδιο: «Μόνο κατά την απογείωση κοιτάμε ψηλά, όσο διαρκούν οι πτήσεις κοιτάμε εκεί που ανήκουμε». Έτσι δεν χάνουμε ποτέ την αίσθηση των μεγεθών, την χαρά να συγκρίνουμε, να συμπονάμε, να ενυπάρχουμε με καθετί γήινο. Η ενσυναίσθηση είναι τα καύσιμά μας και χωρίς αυτά δεν μπορούμε να εντρυφήσουμε στην τέχνη μας.  

Βιογραφικό Δημήτρης Μαγριπλής

Βιογραφικό Ηρώ Νικοπούλου