Ιστορία της ποιητικής φωνής πέρα από το βιβλίο – μια αφήγηση εν εξελίξει
Ιστορία της ποιητικής φωνής πέρα από το βιβλίο – μια αφήγηση εν εξελίξει ένα σύντομο κείμενο, για την ιστορία της ποίησης πέρα από το βιβλίο με αναφορά στους σταθμούς από: την προφορικότητα των αφρικανικών και μεσογειακών αρχαίων πολιτισμών, τους τροβαδούρους, την αρχαία ελληνική ποίηση, τα avant-garde ρεύματα, τους beat poets, τα open mic, τους spoken word/slam performers, μέχρι τις ψηφιακές και μετασωματικές μορφές σήμερα.
Φουτουριστές —η φωνή της μηχανής και του θορύβου
Οι Φουτουριστές, είναι η πρωτοποριακή καλλιτεχνική κίνηση που ξεκίνησε στην Ιταλία στις αρχές του 20ού αιώνα. Στόχος τους ήταν να ανανεώσουν τη γλώσσα και τη φωνή της τέχνης εκφράζοντας τη δυναμική ενέργεια της σύγχρονης ζωής, τις μηχανές, την ταχύτητα, τον θόρυβο της πόλης.
Ο Filippo Tommaso Marinetti μέσα από το μανιφέστο του φουτουρισμού (1909), πρότεινε την απόρριψη του παρελθόντος και την αγάπη για την πρόοδο, την τεχνολογία και τον πόλεμο ως μέσο ανανέωσης. Με το ηχητικό ποίημα «Zang Tumb Tumb» —ποίημα που άσκησε τεράστια επιρροή στην αναδυόμενη κουλτούρα της ευρωπαϊκής avant-garde και θεωρείται χαρακτηριστικό έργο της μοντέρνας τέχνης και μνημείο της πειραματικής λογοτεχνίας— ο Marinetti συνθέτει μια φωνή που άνοιξε δρόμους προς τις μεταγενέστερες πειραματικές και επιτελεστικές πρακτικές στην τέχνη.
Ο Φουτουρισμός στη Λογοτεχνία επιχειρεί τον ουσιώδη και συνθετικό λυρισμό, την αχαλίνωτη φαντασία, τη γλώσσα να τείνει στην κραυγή. Η φωνή στη φουτουριστική ποίηση δεν ήταν απλώς λόγος, αλλά εργαλείο διάσπασης, ένας χείμαρρος από τηλεγραφικές λέξεις, χρώματα και επιφωνήματα, μια έκρηξη. Στο πλαίσιο αυτό γεννήθηκαν τα «φωνητικά ποιήματα» όπου οι κραυγές, οι φωνητικές εκρήξεις, οι ήχοι μηχανών, οι ασυνάρτητες λέξεις και οι επαναλήψεις συνθέτουν ένα νέο είδος επιτελεστικής ποίησης. Στο κέντρο της φωνής αυτής βρίσκεται η έννοια της «λέξης-ήχου», οι «λέξεις εν ελευθερία» (parole in libertà ). Η λέξη απελευθερώνεται από το νόημα και γίνεται καθαρός ήχος, ρυθμός και κίνηση. Η φωνή παύει να είναι απλώς μέσο επικοινωνίας και μετατρέπεται σε εργαλείο εικαστικής έκφρασης, ζωντανής παρουσίας και κοινωνικής πρόκλησης. Η φουτουριστική φωνή είναι μηχανική, εκρηκτική και προκλητική, ένα πολυμορφικό δρώμενο κόντρα στις παραδοσιακές αντιλήψεις για την ποίηση.
Μάρω Γαλάνη
Χάρη Μαρίνη
Τι είναι για εμένα η ποίηση
Η ποίηση είναι ένα δοχείο γεμάτο με συμπυκνωμένη μυρωδιά εμπειρίας, όπως αυτής του να είσαι καταμεσής μιας θάλασσας με μωβ λεβάντες, του ξημερώματος μετά από βροχή, του αποχωρισμού της στιγμής, ποίηση είναι μια αναδυόμενη θύμηση ενός τόπου κρυμμένου κάτω από τις λέξεις.
δ ι α δ ρ ο μ ή 2
θέλει
να περπατήσει
χωρίς να σταματήσει
να στρίψει στην επόμενη ταμπέλα
χωρίς να σταματήσει
να κατηφορίσει το δρόμο
χωρίς να σταματήσει
πλαστικά λουλούδια
χωρίς να σταματήσει
λαμπιόνια
χωρίς να σταματήσει
παπούτσια
χωρίς να σταματήσει
να μπει στον παράδρομο
χωρίς να σταματήσει
γραφεία κηδειών
χωρίς να σταματήσει
μαγνητικές τομογραφίες
χωρίς να σταματήσει
σωσίβια
χωρίς να σταματήσει
ρόδες
χωρίς να σταματήσει
πλαστικά παιχνίδια
χωρίς να σταματήσει
αποτυπώματα από μελάνι
χωρίς να σταματήσει
χ
ω
ρ
ί
ς
ν
α
σ
τ
α
μ
α
τ
ή
σ
ε
ι
p a t h 2
she wants
to go for a wander
without stopping
turn at the next sign
without stopping
to go downhill
without stopping
plastic flowers
without stopping
light bulbs
without stopping
shoes
without stopping
getting onto the side road
without stopping
funeral services
without stopping
MRI scans
without stopping
lifejackets
without stopping
wheels
without stopping
plastic toys
without stopping
ink imprints
without stopping
w
i
t
h
o
u
t
s
t
o
p
p
i
n
g
διαδρομή 15
γλίστρησε ο χρόνος από το χέρι της
και έπεσε
διαγράφοντας
π
ή ο
δ ρ
ε σ π ε
ι ε ί
o ι α
ρ
στον πάτο
χτυπώντας στα γυάλινα τοιχώματα του ποτηριού
και διαλύθηκε με μια εκκωφαντική σιωπή
σαν το παυσίπονο στο νερό
p a t h 1 5
the time slipped out of her hand
and fell
o
m t
l i
a i n o
r a n
i s
p
down to the bottom
bouncing off the sides of the glass
and it was dispersed with a deafening silence
like an effervescent tablet dissolving in water