Έχει ιδιαίτερα χαρακτηριστικά η θέση του πεζογράφου στην κοινωνία;
Εξετάζοντας τον πεζογράφο καθαρά και μόνο από την ενασχόλησή του με το συγκεκριμένο είδος γραφής, προϋποθέτουμε ότι, ως αυτού του είδους ο γραφιάς, υπηρετεί συστηματικά και με σπουδή το είδος, δημιουργώντας έργο που συνάδει τόσο με τα κριτήρια ποιότητας της λογοτεχνίας όσο και με εκείνα της πρωτοτυπίας.
Ο πεζογράφος, χειριζόμενος τη δύναμη του λόγου, η οποία έχει υπάρξει από γενέσεως κόσμου (Εν αρχή ην ο Λόγος) το ισχυρότερο εργαλείο – όπλο του ανθρώπου για την ανάπτυξή του, αφουγκραζόμενος το συλλογικό αίσθημα του κόσμου μέσα στην ιστορική στιγμή που βιώνει και ταυτόχρονα διυλίζοντάς το από τα φίλτρα της προσωπικής του προσλαμβάνουσας και γνώσης, επιχειρεί να συνθέτει κείμενα που να επικοινωνούν τους προβληματισμούς, τα οράματα, τις επιθυμίες αλλά και τον ενδεχόμενο ζόφο της εποχής του.
Με ευαισθησία, οξεία παρατηρητικότητα και διαρκή καταγραφή εντός του των τεκταινόμενων, εκφράζει όσα δεν λέγονται, όσα έχουν τη δυναμική να ειπωθούν, αλλά και επιχειρεί προβολές στο μέλλον.
Εν ολίγοις, ο πεζογράφος «χαράζει, σβήνει, ξαναχαράζει τα όρια της εγκόσμιας περιπέτειας»* με τη γραφή του, όπου μέσα της «ο πολύπαθος άνθρωπος, μπορεί να βλέπει, να αισθάνεται, να πονεί»* κι έτσι το έργο του και μόνο – όχι ο ίδιος ως πρόσωπο – να βρίσκει μια ουσιαστική θέση στην κοινωνία.
• Οδυσσέας Ελύτης – Ανοιχτά Χαρτιά, εκδόσεις Ίκαρος – από το δοκίμιο «Τα Κορίτσια»
Σε περιόδους κρίσης, όπως αυτή του κορωνοϊού, έχει ιδιαίτερο ρόλο η πεζογραφία;
Σε συνέχεια της απάντησης στην παραπάνω ερώτηση, ο πεζογράφος είναι αδύνατον να παραμείνει αδιάφορος στη σημερινή ζοφερή κατάσταση που βιώνει το ανθρώπινο είδος, όπου γης. Όντας και ο ίδιος ένας κρίκος στην αλυσίδα της πανδημίας που ενέσκηψε, δεν μπορεί παρά να συγκλονίζεται από την παγκόσμια απειλή του θανάτου, των πρωτοφανών μέτρων αναχαίτισής της ,αλλά και των παρενεργειών που αυτά επιφέρουν στη διαμόρφωση της καθημερινής ζωής, της οικονομίας και της ψυχολογίας των ανθρώπων τόσο της γενικής όσο και της προσωπικής.
Απαιτείται όμως χρόνος για τον πεζογράφο για να απορροφήσει και να επεξεργαστεί τη συνολική δυστοπία, έτσι ώστε να συνθέσει κείμενα καταγραφής της, απεικονίζοντας την πραγματικότητα, την ανησυχία, το παραλήρημα, την πλάνη, τα ερωτηματικά, την οργή, αλλά και την ενδεχόμενη προφητεία.
Όπως και να ‘χει, με όποιο τρόπο και σε όσο χρόνο, αναμένεται να εμφανιστούν στην πεζογραφία σημαντικά κείμενα έκφρασης διεξόδου, καταφυγής και αποφόρτισης, ως εναντίωση στο περιρρέον σκοτάδι, ως απεύθυνση στο φως.
* Μαρία Ψωμά Πετρίδου ,γραφιάς, αρθρογράφος πολιτισμού, καθηγήτρια αγγλικών. Ζει στη Θεσσαλονίκη. Έργα της: «Ισόβια Θητεία»- ποιητική συλλογή «Και να βρεθεί θα με κυνηγάει» – διηγήματα, «Δεύτερο Ζευγάρι Φτερά» – νουβέλα , «Εκ του μη όντος» – συλλογική έκδοση