Συνέντευξη στην Κρίστυ Κουνινιώτη
Με μια καταιγιστική περιπέτεια και ήρωες 10χρονους μαθητές, υπό τον τίτλο «Ο Τετραπέρατος-Πώς να εξοντώσετε τον δάσκαλό σας» (εκδ. Χάρτινη Πόλη) καταδεικνύει, ευφυώς και με έξοχη γλώσσα, τις ολέθριες συνέπειες του φόβου. Που οδηγεί τα παιδιά έως και σε ακρότητες. Με τα σχολεία, πλέον, ανοιχτά, το τέρας καραδοκεί, ποικιλοτρόπως, και ο Δημήτρης Καλπούζος ρίχνει πάνω του τους προβολείς, απευθυνόμενος σε μαθητές, γονείς, εκπαιδευτικούς. Με αφορμή το νέο του βιβλίο, μας ξεναγεί στο συγγραφικό του εργαστήρι.
Πότε και με ποια αφορμή ξεκινήσατε να γράφετε περιπετειώδη βιβλία για παιδιά;
Αρχισα να γράφω παραμύθια στο γυμνάσιο· λάτρευα τα βιβλία και διάβαζα μανιωδώς, όμως οι ιστορίες δεν μου αρκούσαν. Συνέχισα κατά τη διάρκεια των σπουδών μου, ακόμη και κατά το μεταπτυχιακό και το διδακτορικό μου στη Δημιουργική Γραφή, χωρίς να διαισθάνομαι ότι επρόκειτο για λογοτεχνικό κάλεσμα. Μόλις το 2016 αντιλήφθηκα ότι όλα αυτά τα χρόνια, που δοκιμαζόμουν σε διαφορετικά είδη, το νήμα με την παιδική λογοτεχνία παρέμενε άρρηκτο και έκτοτε την υπηρετώ συνειδητά. Αφορμή στάθηκε ο «Γιγαντοκυνηγός», καθώς μετά το πέρας της γραφής μού γέννησε την ιδέα ότι μπορούσε να εκδοθεί.
Απευθύνεστε σε ένα ευαίσθητο αναγνωστικό κοινό. Πώς επιλέγετε, κάθε φορά, τα θέματά σας και ποια σημεία προσέχετε ιδιαίτερα;
Ποτέ δεν γνωρίζω εκ των προτέρων το θέμα ενός βιβλίου μου. Τα θέματα προκύπτουν κατά τη διάρκεια της γραφής καταπώς τα υπαγορεύουν οι προκλήσεις στις ζωές των λογοτεχνικών ηρώων. Η δική μου δουλειά είναι να τα αναδεικνύω και να προβληματίζω τον αναγνώστη. Συγχρόνως, με βαραίνει η ευθύνη αφενός να μην προσβάλλω την αθωότητα της παιδικής ηλικίας και αφετέρου να μην είναι ανώδυνο το βιβλίο, να εφοδιάζει το παιδί με τα όπλα της κριτικής σκέψης και της φαντασίας, προετοιμάζοντάς το για τον κόσμο στον οποίο θα ζήσει. Πρόκειται για ιδιαίτερα λεπτή ισορροπία.
Υπογράψατε τα τρία προηγούμενα βιβλία σας με το ψευδώνυμο «Μελικέρτης». Γιατί, και τι σας έκανε να αποφασίσετε να εκδώσετε τον δίτομο Τετραπέρατό σας με το πραγματικό σας επίθετο;
Η χρήση του ψευδωνύμου υπαγορεύτηκε απ’ την ανάγκη να γνωρίζω ότι ο η δουλειά μου θα εκδοθεί και θα διαβαστεί χάρη στη δική της αξία. Μετά από τρία βιβλία το ψευδώνυμο δεν έχει λόγο ύπαρξης, καθώς ο συσχετισμός με τον πατέρα μου, τον Γιάννη Καλπούζο, είναι γνωστός.
Σας επηρέασε το γεγονός ότι ο πατέρας σας είναι συγγραφέας; Τον ρωτήσατε, αρχικά, ή ρωτάτε, ακόμα, τη γνώμη του σας για κάθε σας βιβλίο;
Με επηρέασε ποικιλοτρόπως, απ’ το ότι μεγάλωσα σε ένα σπίτι όπου το βιβλίο κατείχε σπουδαία θέση μέχρι το ότι γνώριζε για την ύπαρξη της Δημιουργικής Γραφής ως ακαδημαϊκό αντικείμενο εκτός Ελλάδας όταν αναζητούσα τομέα σπουδών. Οσο για τη γνώμη του, δεν θα θεωρούσα τον εαυτό μου ευφυή εάν δεν τη ζητούσα. Βρίσκομαι στην προνομιακή θέση να αφουγκράζομαι τα μυστικά της γραφής που εκείνος έχει κατακτήσει, ενώ παράλληλα ανακαλύπτω άλλα στο είδος που υπηρετώ.
Πάμε στον Τετραπέρατο. Ενας 10χρονος πιτσιρικάς που μπαίνει σε μεγάλες περιπέτειες εξαιτίας των ζωηρών έως και βίαιων φίλων του. Η ιστορία σας είναι βγαλμένη από την πραγματικότητα: bullying, βιαιότητα των παιδιών κ.λπ. Πώς γεννήθηκε η ιδέα, τι σας ιντρίγκαρε και τι σας δυσκόλεψε, ίσως, ενόσω γράφατε;
Ο Τετραπέρατος και η παρέα του -ο Σάλιαγκας, η Μαρία Φασαρία, ο Ρακούν, η Ελένη Τρελένη και ο Θύμιος ο Μούμιας- καταστρώνουν ένα φοβερό σχέδιο για να εξοντώσουν τον κύριο Φιλονίδη, τον συμπαθέστατο και εντελώς αθώο δάσκαλό τους. Από αυτή τη συγκυρία γεννήθηκε η σειρά και προέκυψε ο υπότιτλος του πρώτου βιβλίου: «Πώς να εξοντώσετε τον δάσκαλό σας». Αρχικώς το σχέδιό τους μου φάνηκε άκρως διασκεδαστικό· η δυσκολία προέκυψε όταν συνειδητοποίησα ότι οι προθέσεις τους ήταν σοβαρές. Τότε μαζί με τον πρωταγωνιστή παιδεύτηκα κι εγώ προκειμένου να περιχαρακώσω την ηθική στάση του βιβλίου, καθώς ο Τετραπέρατος παρασύρεται σε περιπέτειες εξαιτίας του φόβου του και διαφωνεί με το μήνυμα που εκφράζει ο προκλητικός υπότιτλος του βιβλίου.
-Η ιστορία σας, εκτός από τους μικρούς αναγνώστες, απευθύνεται σε γονείς και εκπαιδευτικούς, με τρόπο ουδόλως διδακτικό, αλλά άκρως χιουμοριστικό. Θα μας πείτε;
Θεωρώ πλεονέκτημα της παιδικής λογοτεχνίας ότι μπορεί να διαβαστεί απ’ οποιονδήποτε υπήρξε κάποτε παιδί, κι ας μην είναι πια. Με αυτό ως γνώμονα, πασχίζω τα βιβλία μου να είναι πολυεπίπεδα και να προάγουν τον διάλογο και την κατανόηση ανάμεσα σε παιδιά, γονείς και εκπαιδευτικούς. Καθένας τους θα διαβάσει ένα διαφορετικό βιβλίο, αλλά και οι τρεις θα συγκλίνουν σε κοινό έδαφος, δηλαδή σε όσα μας ενώνουν παρά τη διαφορετική πορεία μας στον χρόνο. Βεβαίως, το χιούμορ είναι πανίσχυρο όπλο, αν θέλεις κάποιος να στυλώσει το αφτί του και ν’ αφουγκραστεί όσα έχεις να πεις.
Ανάδειξη της ομορφιάς της γλώσσας μας
Πώς επιλέγετε το λεξιλόγιο που χρησιμοποιείτε σε μία εποχή που τα παιδιά διαθέτουν μάλλον φτωχό;
Αρνούμαι να υποκύψω σε εκπτώσεις χάριν ευκολίας, καθώς αποσκοπώ αφενός να αναδείξω την ομορφιά της γλώσσας μας μέσα από τη δουλειά μου και αφετέρου γιατί πιστεύω ότι το καλό βιβλίο οφείλει να πλουτίζει τον λόγο του αναγνώστη. Φροντίζω, ωστόσο, οι πιθανόν άγνωστες λέξεις να εξηγούνται απ’ τα συμφραζόμενα, τουλάχιστον σε σημεία όπου η πλοκή δεν επιτρέπει στον αναγνώστη να ανατρέξει στο λεξικό!
Ως νέος άνθρωπος, αλλά και συγγραφέας που παρατηρεί όσα συμβαίνουν γύρω του, πού οφείλονται, θα λέγατε τόσα ακραία περιστατικά βίας με δράστες παιδιά και πώς θα μπορούσε να βελτιωθεί η θλιβερή αυτή κατάσταση;
Οφείλονται στην αδιαφορία για την καλλιέργεια του νου και της ψυχής, η οποία κληροδοτείται από τη μία γενιά στην επόμενη. Συγχρόνως στη μερική ή πλήρη απουσία επικοινωνίας μεταξύ γονιών και παιδιών. Η βία ευδοκιμεί όπου δεν υπάρχουν ηθικές αξίες, πνευματική συγκρότηση και λογική σκέψη, με αρωγό την προβολή όσων ανούσιων θεοποιεί η κοινωνία μας. Βελτίωση θα επέλθει εφόσον οι γονείς αφιερώνουν χρόνο στα παιδιά τους και ανοίγουν ουσιαστικό διάλογο μαζί τους.
Τα συγγραφικά σας ταξίδια στον κόσμο των παιδιών πώς λειτουργούν για εσάς;
Ως πρόκληση, ευθύνη, προβληματισμός, προσφορά, αμφισβήτηση των απόψεών μου, καλλιέργεια της γλώσσας μας, στοχασμός στην ανθρώπινη ύπαρξη, επανεξέταση του παρελθόντος, παίδεμα και ψυχαγωγία. Συνάμα ως εξερεύνηση, όνειρο, μαγεία, καθώς συμπορεύομαι και συμπάσχω με τους ήρωές μου.
Ετοιμάζετε κάτι άλλο αυτόν τον καιρό;
Ο Τετραπέρατος μου αφηγείται μια νέα περιπέτειά του, η οποία αφορά… Θα μάθετε περί τίνος πρόκειται μόλις κυκλοφορήσει το επόμενο βιβλίο της σειράς!
Αναδημοσίευση | Εφημερίδα Πελοπόννησος και pelop.gr