Έχει ιδιαίτερα χαρακτηριστικά η θέση του ποιητή στην κοινωνία;
Δεν βλέπω τον ποιητή ως Γκουρού αλλά ως έναν απλό άνθρωπο που βιώνει τα γεγονότα όπως τα βιώνουν και οι άλλοι άνθρωποι. Η μικρή διαφορά που τον κάνει να ξεχωρίζει είναι ο τρόπος να εκφράζει αυτό που οι γύρω του αισθάνονται αλλά δεν μπορούν να το εκφράσουν με λόγια. Δεν είναι λίγο, αλλά δεν είναι και κάτι που μπορεί να τον κατατάξει σε ένα ανώτερο είδος. Πάνω από όλα, αυτός που γράφει, προσπαθεί να ανακαλύψει τον εαυτό του, να βρει έστω μια νοητή γραμμή μέσα στο χάος του ασυνείδητου. Όταν αυτή η γλωσσική κατάθεση βρει συνομιλητές, τότε επιτελείται ένα μικρό θαύμα επικοινωνιακής συγγένειας. Αυτό όμως που με ενδιαφέρει περισσότερο είναι εκείνος ο Ποιητής, με Π κεφαλαίο, του οποίου η ζωή ταυτίζεται απόλυτα με το έργο του. Αυτό το μοντέλο ποιητή είναι που με ενδιαφέρει. Εκείνοι οι ποιητές που ζουν ποιητικά, δηλαδή υπερβατικά, με την έννοια της διαρκούς αναζήτησης και αμφισβήτησης, κι όχι αυτοί που γράφουν μόνο για να γράφουν, είναι αυτοί που καταφέρνουν να ανατρέπουν το κατεστημένο, μετέχοντας ενεργά σε αυτό που ονομάζουμε κοινωνία. Στο παρελθόν, ο ρόλος του ποιητή ως καθοδηγητή συνέπιπτε με τα μεγάλα ιστορικά γεγονότα. Εκεί λόγω των καταστάσεων, οι άνθρωποι έβρισκαν παρηγοριά στην ακεραιότητα του ποιητή και στα λόγια του, που αν και ο ίδιος δεν επιδίωξε, παρ΄ όλα αυτά, αποδεικνύονταν προφητικά. Ας φέρω το παράδειγμα εδώ την κηδεία του Γιώργου Σεφέρη εν μέσω της δικτατορίας που έγινε η αφορμή για ένα από τα μεγαλύτερα συλλαλητήρια κατά τη διάρκεια της χούντας. Από τους χιλιάδες όμως που παρευρέθηκαν στη κηδεία λίγοι ήταν εκείνοι που γνώριζαν το ποιητικό έργο του Σεφέρη. Θέλω να επισημάνω με αυτό το παράδειγμα πως σε οριακές καταστάσεις έχουμε ανάγκη περισσότερο έναν εκπρόσωπο που να ταυτίζεται ιδεολογικά με τα πιστεύω μας παρά το ίδιο το καλλιτεχνικό του έργο. Η θέση λοιπόν του ποιητή μέσα στη κοινωνία δεν είναι πάντα το έργο του αλλά η ίδια του η ζωή. Αν ένας ποιητής το καταφέρει αυτό, τότε δικαιώνεται, γιατί είναι ένα ενεργό μέλος της κοινωνίας κι όχι απλώς ένας απόμακρος παρατηρητής.
Σε περιόδους κρίσης, όπως αυτή του κορωνοϊού, έχει ιδιαίτερο ρόλο η ποίηση;
Θα φέρω εδώ το παράδειγμα του ποιητή και θεατρικού συγγραφέα Χάρολντ Πίντερ. Όταν μαθαίνει ότι πάσχει από καρκίνο η ποίησή του μετατρέπεται σε πηγή εμψύχωσης. Τα «Κύτταρα καρκίνου» είναι ένα ειρωνικό ποίημα, όμως πίσω από την ειρωνεία του κρύβεται το πάθος του ποιητή για ζωή. Τι πιο φυσικό. Ο Πίντερ φοβάται. Με τους στίχους του όμως πετυχαίνει να ελαχιστοποιήσει τους φόβους του, να τους εξαντλήσει, να μην έχουν πια περιθώρια να τον ρίξουν συναισθηματικά: «Εγώ και ο όγκος μου μεγάλο αγώνα κάνουμε / ας ελπίσουμε πως θάνατο διπλό δε θα ΄χουμε./ Χρειάζεται να δω τον όγκο μου νεκρό / όγκο που να πεθάνει το ξεχνά / αντίθετα, να με δολοφονήσει προσδοκά». Έτσι και σήμερα, βιώνοντας μια πρωτόγνωρη κατάσταση, όπως αυτή ενός ιού που απειλεί τις ζωές μας, η ποίηση είναι ένα καταφύγιο. Δεν μας προσφέρει λύσεις αλλά παρηγοριά. Μας ωθεί να υμνήσουμε με τα λιγοστά μας εφόδια την περίπλοκη ζωή μας. Ο ρόλος της ποίησης, όντας ανθρώπινος, έλκονταν ανέκαθεν να δώσει απάντηση στα στοιχειώδη ερωτήματα της ύπαρξης. Διαβάζουμε ποίηση γι΄ αυτό ακριβώς τον λόγο. Για να αντλήσουμε τις δυνάμεις εκείνες που θα μας δώσουν τη σιγουριά ότι μπορούμε μέσα από το σκοτάδι να αντικρίσουμε ξανά το φως.
* Ο Γιώργος Λίλλης γεννήθηκε στη Γερμανία το 1974. Ένα χρόνο αργότερα με την οικογένειά του εγκαθίσταται στην Ελλάδα. Στην αρχή στην Αθήνα και μετά στο Αγρίνιο, τόπο καταγωγής του, μέχρι την επιστροφή στη Γερμανία το 1996 όπου ζει και εργάζεται από τότε. Ποιήματά του έχουν μεταφραστεί στα Γερμανικά κι έχουν παρουσιαστεί σε περιοδικά και ανθολογίες του εξωτερικού. Μεταφράσεις, ποιήματα και δοκίμιά του έχουν δημοσιευτεί και σε διάφορα ελληνικά λογοτεχνικά περιοδικά (“Ποίηση”, “Μανδραγόρας”, “Δέντρο”, “Ακτή”, “Γραφή”). Επιμελείται ραδιοφωνικές εκπομπές στη Γερμανία στις οποίες παρουσιάζει Έλληνες ποιητές και μουσικούς (μεταξύ άλλων τους Νίκο Καββαδία, Νικόλα Άσιμο και Μίκη Θεοδωράκη). Έχει μεταφράσει στα ελληνικά Βισλάβα Σιμπόρσκα, Έριχ Φριντ, Λι Τάι Πε καθώς και Ινδιάνους ποιητές.