ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΦΥΣΣΑΣ
The Meskulian ChrOnlcles: A selection
Σε μια από τις παράδοξες λίστες του τελευταίου του βιβλίου Ο Μέσκουλας αποσύρεται για να πεθάνει, ο Δημήτρης Φύσσας αναφέρει με χιούμορ:
Ραν (εις πενταπλουν κατεετε; Όι; Εν κατέετε. Λοιπόν πλανήτης, προσκοπικό, οργάνωση, φίλμ, 1/3 σκύλου και πολλά σας λέω)
Πρόκειται για την περίφημη ταινία Ραν του Ακίρα Κουροσάβα, την εθνικιστική οργάνωση ΡΑΝ (Ρήσος, Αυλών, Νήσοι) της Κατοχής, την οποία ο Ρόδης Ρούφος στο «Χρονικό μιας σταυροφορίας» την έκανε ΑΡΗ και τα άλλα 2/3 του σκύλου Ταν Πλαν, όλο μαζί Ραν Ταν Πλαν, ο σκύλος του Λούκυ Λουκ.
Με την δική του λογική λοιπόν, κλακέτα πάμε, Δημήτρης Φύσσας εις πενταπλούν: συγγραφέας, ποιητής, αθηναιογράφος, επιμελητής, βιβλιεργάτης. Κι επειδή ο ίδιος ήταν πληθωρικός, άλλη μια, φωτεινός παντογνώστης (όπως το επιτραπέζιο με τα λαμπάκια να ανάβουν), εμμονικός με την πολυσημία της Ελληνικής γλώσσας, φιλελεύθερος, πρώην Κνίτης, άνθρωπος δοτικός, φίλος ( τι λέξη!).
Τον γνώρισα την τελευταία δεκαετία της ζωής του. Ήταν επιμελητής στα δυο βιβλία μου· Εγκαταλείπεις Καρακασιάν; και Ενέδρα στο δήμαρχο, από τις εκδόσεις ΑΩ.
Τον ευγνωμονώ, γιατί εκτός από τα λάθη που διόρθωσε και την τάξη που έβαλε στο υλικό μου, εξοστράκισε μια συναισθηματική έκρηξη που δεν είχε θέση, ειδικά στο πρώτο βιβλίο. Πάντα ευγενής λέγοντας μου «εσύ αποφασίζεις». Ήταν επιδραστικός αν και συνομήλικός μου. Από αυτόν γνώρισα π.χ. τον Ζάχο Ε Παπαζαχαρίου, τον Μονοκόκαλο του Κανά, το ογκώδες βιβλίο του για τους κινηματογράφους της Αθήνας στο ίντερνετ. Επίσης, με εντυπωσίασε η αγάπη στον πατέρα του, Πανταζή Φύσσα, του οποίου το βιβλίο του Φουαγκρά, εξέδωσε. Στο βιβλίο του για την Μακρόνησο Η Νιλουφέρ στα χρόνια της κρίσης, ανακάλυψα σε μια λίστα στελεχών του μαρτυρικού νησιού τον διοικητή των ΣΦΑ Λιούμη που τον χαρακτήριζε καλό. Αυτό ήταν αφορμή να ψάξω και να γράψω ένα διήγημα Το Πάσχα ενός αυτοανάπηρου που αναφέρεται στη συμφιλίωση και στη σχέση του Λιούμη με τον δεσμώτη στη Μακρόνησο Γιάννη Πολίτη, ο οποίος έκοψε την γλώσσα του για να μη μιλήσει. Στον Πολίτη έχουν αναφερθεί ο Ρίτσος, ο Λειβαδίτης κι ο Άρης Αλεξάνδρου. Ο Πολίτης και ο Λιούμης ήταν συμπατριώτες μου από την Κερατέα.
Με κάλεσε στον 9,84 κι έβαλε μια εξαίσια μουσική· Βράδυ στο χωριό του Μπέλα Μπάρτοκ. Ήρθε με το ποδήλατο και με το σορτσάκι. Του είπα ότι θα’θελα να είχαμε γνωριστεί στα αμφιθέατρα στα πρώτα χρόνια της μεταπολίτευσης. Υπάρχει ένα ποίημα της Γιώτας Αργυροπούλου:
Εδώ και το λεγόμενο πολιτικό καμάκι
η συνέλευση με τους αγορητές
Φύσσας, Πάλλης ο ανεπιστέλλων Καρακάσογλου
η Γιάννα
η Νέλλη
η Αιμιλία
Τι να γίναν οι λογομάχοι των αμφιθεάτρων;
(Ήταν αυτός; ή συνωνυμία; Αλλά τι σημασία έχει…)
Διάβασα τον Μέσκουλα όταν ο Μήτσος είχε φύγει από τη ζωή αναπάντεχα. Στις λίστες του, στο βιβλίο έχει μεταξύ των άλλων τα νησάκια του Δασκαλειού και της Κακής θάλασσας. Όταν ερχόταν στην Κερατέα, πήγαινε εκεί με την φίλη του. Στη λίστα των βιβλίων του Μέσκουλα, μαζί με το Εμβατήριο του Ραντέσκι του Γιόζεφ Ροτ (τι βιβλίο!), έχει και το ανθολόγιο μου Μεσόγεια το χαμένο περιβόλι της Αττικής.
Το εξέλαβα σαν ένα κλείσιμο του ματιού του, σαν ένα τρυφερό χαιρετισμό του από την άλλη όχθη, ή μάλλον από τον άγνωστο σε μένα πλανήτη Ραν.
Γιώργος Π. Ιατρού
Μαθηματικός – Συγγραφέας