1. Αφού τα παιδικά μας χρόνια μάς διαμορφώνουν σ’ ένα βαθμό, μιλήστε μας για κάποιες αναμνήσεις που η ανταύγεια τους φωτίζει μέχρι σήμερα την ζωή σας.
Θυμάμαι πολύ έντονα όλα τα καλοκαίρια που πέρασα σαν παιδί με την οικογένειά μου στα νησιά, αλλά και τη γαλήνη –τότε ακόμη– του μεσσηνιακού τοπίου.
2. Στο διήγημά σας «Όνειρο εκτομής» που φιλοξενούμε στη Στήλη μας, συναντάμε τον ποταμό Ερύμανθο, αλλά και μια αναφορά στην εμβληματική ταινία Latcho Drom η οποία ιστορεί το μεγάλο ταξίδι των τσιγγάνων από την Ινδία στην Ισπανία. Μιλήστε μας για την συμβολική διάσταση που έχουν αυτές οι αναφορές στο συγκεκριμένο διήγημα και γενικότερα στην πεζογραφία σας.
Θαρρώ πως υπάρχει συνάφεια ανάμεσα στο υγρό στοιχείο και την αέναη ροή και στη βίωση της ύπαρξης ως ατέρμονης περιπλάνησης. Συν τοις άλλοις, συντάσσομαι με όσους έχουν κατά καιρούς διατυπώσει την άποψη ότι γνωρίζει κανείς αληθινά τον κόσμο περπατώντας.
3. Παρατηρούμε ότι το μοτίβο της φύσης όπως και το ονειρικό στοιχείο επανέρχεται στα διηγήματά σας εξακολουθητικά. Γιατί το χρησιμοποιείτε, τι σημαίνει για σας;
Ονειρεύομαι συχνά, στον ύπνο ή και στον ξύπνο μου. Ορισμένα, μάλιστα, από τα κείμενα (όπως το «Όνειρο εκτομής») εκκινούν από καταγραφές ονείρων. Στη φύση νιώθω την ανάγκη να επιστρέφω διαρκώς.
4. Στα διηγήματά σας υπάρχουν διάσπαρτα στοιχεία πολλών τεχνών, μουσική, ζωγραφική, χαρακτική όπως στο διήγημά σας «Κουτί με τιμαλφή Ι.» (Πλανόδιον-Ιστορίες Μπονζάι, 2019). Ποια είναι η αξία της τέχνης στη ζωή ή ποια θα έπρεπε να είναι;
Όπως τ’ όνειρο είναι συνυφασμένο με τη ζωή, βλέπω την τέχνη ως αναπόσπαστο κομμάτι της, που την τρέφει συνεχώς και τρέφεται απ’ αυτή (και όχι ως κάτι που προορισμός του είναι να γεμίζει απλώς τον αποκαλούμενο ελεύθερο χρόνο). Από τη σκοπιά του παραγωγού, θα μπορούσα να πω ότι η καλλιέργειά της απαιτεί κόπο, χρόνο και κατάλληλα λιπασμένο έδαφος· οι καρποί της, όμως, μπορούν να προσφέρουν μεγάλες χαρές.
5. Ποια είναι η γνώμη σας μέσα από την μεταφραστική σας εμπειρία για την πορεία του μικρού διηγήματος και του μικροδιηγήματος στα αγγλικά, στα γερμανικά και στα ισπανικά;
Έχει ενδιαφέρον ν’ ανατρέξει κανείς στους προδρόμους του είδους στις γλώσσες αυτές (όπως και στα ελληνικά), καθώς και να σκύψει πάνω από τα πεζά των ανθρώπων που υπήρξαν πρωτίστως ή εκ παραλλήλου ποιητές. Η παραγωγή των τελευταίων ετών –στο μέτρο, φυσικά, που τη γνωρίζω– είναι εκρηκτική, μιας και ο καθένας μπορεί ανά πάσα στιγμή, αν το επιθυμεί, να δημοσιεύσει σχεδόν τα πάντα. Αυτό, ασφαλώς, δεν σημαίνει ότι, αν τα αναζητήσει, δεν θα βρει κανείς κείμενα στα οποία αξίζει να σταθεί.
6. Τι σας οδήγησε να γράψετε μικροδιήγημα;
Έπειτα από μια παύση αρκετών ετών (δεν έγραφα απολύτως τίποτε), η παρότρυνση ενός φίλου ήταν αυτή που μ’ έβαλε ξανά στη συγκεκριμένη διαδικασία, σε συνδυασμό με τη συνειδητοποίηση ότι αρκετά από τα κείμενα που μες στα χρόνια μ’ έχουν συγκινήσει θα μπορούσαν (έστω και οριακά) να ενταχθούν στο είδος αυτό.
7. Όταν ξεκινάτε να γράψετε μια ιστορία γνωρίζετε εξ αρχής ότι θα είναι μικρή ή ακολουθείτε απλώς την εξέλιξή της και ό,τι προκύψει;
Συνήθως το γνωρίζω, αν όχι εξ αρχής, μόλις γραφτούν οι πρώτες αράδες. Στην πορεία, ως επί το πλείστον πιο πολύ αφαιρώ παρά προσθέτω.
8. Μπορείτε να γράφετε παράλληλα δύο διηγήματα;
Δεν θυμάμαι να μου έχει συμβεί αλλά δεν θα το έβρισκα απίθανο, αν δεν μου έχει συμβεί, να μου συμβεί.
9. Υπάρχουν συγγραφείς που έχουν επηρεάσει ή ακόμα και αλλάξει τον τρόπο που σκέπτεστε και που αντιμετωπίζετε την ζωή;
Είναι αρκετοί, δεν θα μπορούσα όμως να μην αναφέρω τον Nietzsche, τον Thoreau και τον Τολστόι.
10. Κατά την γνώμη σας χρειάζεται διαφορετική αντιμετώπιση από τον αναγνώστη το μικροδιήγημα;
Λόγω της πρόδηλης συγγένειας με το ποίημα, οι διαδοχικές προσεκτικές αναγνώσεις μπορούν να λειτουργήσουν αποκαλυπτικά, κι ας είναι εφικτό, κατά κανόνα, να διαβάσει κανείς ένα τέτοιο κείμενο ακαριαία.