Ο τόπος των ποιητών είναι η πατρίδα της γραφής τους. Εσάς πώς επηρέασε τη γραφή σας ο τόπος σας;
Για μένα ισχυρή πατρίδα είναι η γλώσσα. Το νοηματικό και αισθητικό της εύρος, η μουσικότητα, ο εσωτερικός ρυθμός, η ηχοποιητική της μαγεία, το ιστορικό της, βέβαια, βάθος, ό,τι συναποκομίζει και αντανακλά στην πολυαιώνια παρουσία της. Προσπαθείς γράφοντας να διεισδύσεις αλλά και να υπερβείς τα όρια της, τα όρια της επικοινωνιακής χρήσης της γλώσσας, χωρίς ωστόσο να χαθεί η επικοινωνία. Και όντας μέσα στην γλώσσα, «κατοικώντας» μέσα σ’ αυτήν, όπως γράφει ο Heidegger, αναφέρεσαι στην μακραίωνη πατρίδα, όχι κατ’ ανάγκη με άμεση θεματική προσέγγιση. Αναφέρεσαι και χωρίς να το θέλεις στην πατρίδα της γραφής σου, στην στιγμή αλλά και στην εποχή σου. Καθρεφτίζεις, μέσα από μια συναισθηματική, εν πολλοίς, χρήση της γλώσσας που απαιτεί η ποιητική λειτουργία, το είδωλο της ζωής -από την οπτική της δικής σου ζωής- σε τόπο και χρόνο, ακόμη και όταν ζητάς να υπερβείς αυτές τις δύο παραμέτρους.
Σκέψεις και στίχοι σας για την Ελλάδα μέσα στον κόσμο σήμερα.
Η Ελλάδα επιδιώκει ν’ ακολουθεί ως μικρή χώρα τους ισχυρούς. Από ανάγκη, από θέση, από συνήθεια, από φόβο, από μίμηση; Δεν μιλώ μόνο για τις πολιτικές πρακτικές και αποφάσεις. Μιλώ και για την ίδια την τέχνη. Δεν καλλιεργεί τα δικά της κριτήρια, συνήθως μοιάζει να μην εμπιστεύεται τον εαυτό της. Δέχεται, συμπλέει, συνδοξάζει και συχνά μιμείται. Πάντα βέβαια θα υπάρχουν και υπάρχουν εξαιρέσεις. Πάνω σ’ αυτήν την λέξη, άλλωστε, τάχθηκαν ζωές και γεννήθηκαν σπουδαία έργα.
Στίχοι μου για την Ελλάδα; Ένα πολύ μικρό απόσπασμα από το λιμπρέτο που έγραψα για την Όπερα του Γιώργου Κουρουπού, με τον τίτλο «Ελπίς Πατρίδος» και θέμα την αφύπνιση του υπόδουλου ελληνικού έθνους λίγο πριν την επανάσταση του ’21.
Μιλά ό Ρήγας σε νέους συντρόφους του, βλέποντας τα πρώτα τυπώματα της Χάρτας.
ΡΗΓΑΣ
Κοιτάξτε, κοιτάξτε
τι μεγάλη χώρα έχουμε!
Μέσα απ’ τους κύκλους,
τις τελείες, τις γραμμές.
Κοιτάξετε κατάματα
τους λόφους, τα ξανθά χαλιά χαμομηλιών.
Κοιτάξτε:
Τα μάρμαρα που φτάνουν ως τον ήλιο,
αετώματα, καμπαναριά, Δίες και Θεοτόκους
με λάσπη από θαλασσινό νερό, βράχια για τοίχους.
Κοιτάξτε, κοιτάξτε
τι σπουδαία χώρα έχουμε!
Οι Θερμοπύλες,
η Αθήνα, τα νησιά
που απλώσανε στο πέλαγο,
πετράδια λαμπερά, των αστεριών φωλιές,
κοιτάξτε!
Τα γράμματα που μοιάζουν να ‘ναι αέρας,
θροΐσματα και στεναγμοί, λέξεις, ζεστές ανάσες
με άλφα, θήτα και με ρω, φωνάξτε:
Ε λ ε υ θ ε ρ ί α.
Μπορεί σήμερα να μην χρειάζεται να φωνάξουμε ελευθερία, χρειάζεται, ωστόσο, με ιστορική συνείδηση και πίστη να στραφούμε προσεκτικά, και με εξαιρετική φροντίδα στην ιδιαιτερότητα του τοπίου, στο ύφος και ήθος της γλώσσας μας, στις πνευματικές δυνάμεις, στις ανθρωπιστικές, ηθικές και αισθητικές αξίες που υπηρέτησε διαχρονικά ο Ελληνικός πολιτισμός.