Επιμέλεια αφιερώματος: Αγγελική Πεχλιβάνη και Χριστίνα Λιναρδάκη.
Την ποιητική «ύπαρξη» του Αντώνη Ζέρβα την πληροφορήθηκα –παραδόξως– την ημέρα του θανάτου του, στις 3 Ιουνίου του 2022, πριν ακριβώς δύο χρόνια. Ομολογώ, πως δεν τον γνώριζα ή για να είμαι σαφέστερη τον ήξερα μόνο ως μεταφραστή και επιμελητή των Ονειρικών Τραγουδιών του John Berryman, από τις εκδόσεις Περισπωμένη. Έτσι άρχισα να ψάχνω…Και, φυσικά διαπίστωσα πως, εκτός από μεταφραστής, υπήρξε ποιητής και δοκιμιογράφος άκρως ενδιαφέρων, με έργο μοντερνιστικό, δυσπρόσιτο αλλά όχι ερμητικό, εγγράμματος παλαιάς κοπής, ένας διανοούμενος υψηλής πνευματικής τάξης. Η χρονολογία της γέννησής του (το 1953) και η εμφάνισή του στα γράμματα το 1972, με οδήγησαν στη γενιά του’70 – για την οποία έχω κάποια σχετική γνώση. Απόρησα, για να μην πω ότι εξεπλάγην δυσάρεστα. Ανατρέχοντας στη βιβλιοθήκη μου διαπίστωσα πως ο Αντώνης Ζέρβας δεν περιλαμβάνεται στην ανθολογία του Αλέξη Ζήρα (Γενεαλογικά, 1989) για την ποιητική γενιά του ’70, ούτε σ’ αυτή του Κώστα Γ. Παπαγεωργίου (Η γενιά του’70, 1989). Δεν περιλαμβάνεται στην εκτενέστατη διατριβή της Μαρίας Ψάχου (ποιητική γενιά του 70: ιδεολογική και αισθητική διερεύνηση, 2011) αλλά ούτε στο αφιέρωμα του έγκριτου έντυπου περιοδικού της Νέας Εστίας, το 2017 – ούτε μια μνεία μικρή. Αναρωτήθηκα, ως ήταν φυσικό, μήπως ο Αντώνης Ζέρβας εντασσόταν στη γενιά του ’80. Καμμιά αναφορά στην Ανθολογία της σύγχρονης ελληνικής ποίησης του Ηλία Κεφάλα ή σε αυτήν του Ευριπίδη Γαραντούδη. Λες και ήταν αόρατος. Στο διαδίκτυο, ευτυχώς, υπήρχαν κάποια κείμενα διαφωτιστικά για το έργο του.
Πριν από δυο-τρεις βδομάδες, σε μια επικοινωνία μου με τη Χριστίνα Λιναρδάκη, η κουβέντα στράφηκε γύρω από τον ποιητή. Η απόφαση για το αφιέρωμα στον Αντώνη Ζέρβα, ελήφθη άμεσα, αφενός εξαιτίας της μεγάλης εκτίμησης της Χριστίνας στο πρόσωπο και το έργο του – το οποίο γνωρίζει πολύ καλά– αφετέρου από την επιθυμία μας να τιμήσουμε έναν σοβαρό άνθρωπο των γραμμάτων μας, που είτε λόγω αντισυμβατικού χαρακτήρα είτε λόγω συνθηκών ζωής και εργασίας (έζησε πολλά χρόνια στο Παρίσι και, κυρίως, στις Βρυξέλλες), δεν προβλήθηκε καθόλου. Γεγονός άξιον απορίας, δεδομένης της ένταξής του στην υπερ-προβεβλημένη –και κάποτε υπερτιμημένη– γενιά του’70.
Θέλω να ευχαριστήσω την Ανθούλα Δανιήλ για το εκτενέστατο και εμβριθές κείμενο που έγραψε τιμώντας τον Αντώνη Ζέρβα, τον Χρίστο Δάλκο που μας εμπιστεύθηκε δυο ανέκδοτα ποιήματα του ποιητή, το ένα μελοποιημένο από τον ίδιο, την Τζούλια Φορτούνη που μας παραχώρησε φωτογραφικό υλικό και από την κοινή τους ζωή και, κυρίως, τη Χριστίνα Λιναρδάκη για την πειστική επιμονή της και τη λυσιτελή κινητοποίησή της. Χωρίς αυτήν, το μικρό αλλά αγαπητικό αυτό αφιέρωμα δεν θα μπορούσε να ολοκληρωθεί.
Αγγελική Πεχλιβάνη.