ΣΑΛΑ ΣΤΕΤΙΕ Σχεδίασμα βιογραφικού
του Θανάση Χατζόπουλου
(αναδημοσιεύεται από το βιβλίο ΠΝΙΓΜΈΝΗ ΤΡΙΛΙΑ ΚΟΡΥΔΑΛΛΟΥ, επιλογή-μετάφραση: Θανάσης Χατζόπουλος, πρόλογος: Ιουλίτα Ηλιοπούλου, εκδόσεις Γαβριηλίδης)
Ο Σαλά Στετιέ γεννήθηκε στη Βηρυτό στις 25 Δεκεμβρίου 1929, την εποχή που ο Λίβανος ήταν γαλλικό προτεκτοράτο, σε μια παλιά αστική οικογένεια σουνιτών.
Ο πατέρας του, Μαχμούντ Στετιέ, εκπαιδευτικός, φροντίζει ώστε ο γιος του να μάθει από παιδί γαλλικά, στο προτεσταντικό Κολέγιο της πόλης, και έπειτα στο Κολέγιο Σαιν Ζοσέφ του Πανεπιστημίου της Βηρυτού, ενώ ο ίδιος, ποιητής που γράφει στα αραβικά, του μεταλαμπαδεύει μια στέρεη αραβο-μουσουλμανική παιδεία.
Από το 1947, σπουδάζει φιλολογία και νομικά και ακολουθεί τη διδασκαλία του Γκαμπριέλ Μπουνούρ, τον οποίο αναγνωρίζει ως τον πρώτο του πνευματικό πατέρα στην Ανωτάτη Φιλοσοφική Σχολή της Βηρυτού, όπου συναντά κυρίως τον Ζωρζ Σεαντέ, μεγαλύτερό του κατά ένα τέταρτο του αιώνα και συνδέεται φιλικά μαζί του μέχρι τον θάνατο του ποιητή το 1988.
Το 1949 γίνεται καθηγητής και διδάσκει στον Κολέγιο των Μεχιταριστών Πατέρων στο Χαλέπι.
****
Το 1951, με γαλλική υποτροφία γράφεται στη Σορβόνη και παρακολουθεί επίσης μαθήματα με τον Λουί Μασινιόν, τον δεύτερο πνευματικό του πατέρα, στην Εκόλ Πρατίκ ντεζ Οτ Ετύντ και στο Κολέγιο της Γαλλίας.
Γίνεται μέλος της πρώτης ομάδας των Λετρ Νουβέλ, σημαντικό λογοτεχνικό περιοδικό το1953 που εκδίδουν οι Μωρίς Ναντώ και Μωρίς Σαγιέ, και δημοσιεύει την πρώτη εκδοχή του έργου του Το ταξίδι στο Αλέπ. Το Παρίσι γίνεται ο βασικός πόλος της πνευματικής του πορείας. Εκεί γνωρίζεται με ποιητές και συγγραφείς, όπως ο Πιερ Ζαν Ζουβ, ο Αντρέ Πιερ δε Μαντριάργκ, ο Υβ Μπνφουά, ο Αντρέ ντυ Μπουσέ, ο Μισέλ Ντεγκύ και άλλοι, με τους οποίους συνδέεται φιλικά και συναντιέται με τη νέα γαλλική ζωγραφική της εποχής. Αυτό το πάθος του για τη ζωγραφική θα γίνει πιο έντονο με τα χρόνια και θα σημαδευτεί από πολυάριθμες συνεργασίες με μείζονες ζωγράφους όπως ο Ζάο Γου-κι, ο Ραούλ Ουμπάκ, ο Πιέρ Αλεσινσκύ, ο Αντόνι Ταπιές και άλλοι.
****
Βαθιά συνδεδεμένος από την παιδική του ηλικία με τον Λίβανο που παραμένει η κεντρική εστία της ποιητικής του φαντασίας, επιστρέφει στη Βηρυτό το 1955 και διδάσκει στην Ακαδημία Καλών Τεχνών της Βηρυτού, στην Ανωτάτη Φιλοσοφική Σχολή της Βηρυτού και στο Πανεπιστήμιο του Λιβάνου. Τότε ιδρύει το λογοτεχνικό και πολιτιστικό εβδομαδιαίο ένθετο της γαλλόφωνης εφημερίδας Λ’οριάν, που διευθύνει μέχρι το 1961.
Την δεκαετία του 1960 ξεκινάει διπλωματική καριέρα και καταλαμβάνει διαδοχικά πολλά πόστα: Πολιτιστικός σύμβουλος του Λιβάνου στο Παρίσι και στη δυτική Ευρώπη, μετά μόνιμος εκπρόσωπος του Λιβάνου στην Ουνέσκο. Τότε παίζει έναν σημαντικό ρόλο στην θεσμοθέτηση και την πραγματοποίηση του παγκόσμιου σχεδίου διάσωσης των μνημείων της Νουβίας κατά την κατασκευή του φράγματος του Ασουάν, κι έπειτα για επτά χρόνια εκλέγεται πρόεδρος της Διεθνούς επιτροπής της Ουνέσκο για την επιστροφή των πολιτιστικών αγαθών στη χώρα καταγωγής τους σε περίπτωση παράνομης απόκτησης ή λαθρεμπορίου.
Το 1982 γίνεται Πρέσβης του Λιβάνου στην Ολλανδία και στη συνέχεια στο Μαρόκο. Ονομάζεται γενικός γραμματέας στο Υπουργείο εξωτερικών του Λιβάνου κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου, και στη συνέχεια και πάλι Πρέσβης στην Ολλανδία.
Το έργο του, πλούσιο και πυκνό, σε μια γαλλική γλώσσα καθαρή και ακολουθώντας την παράδοση της αραβικής ποίησης, οδηγεί σε μια αναγωγή της έκφρασης και των θεμάτων που αποβλέπουν στην ανάκληση του ουσιώδους στον άνθρωπο. Οι τρόποι του οδηγούνται σε μια καθαρότητα που συνάδει με την επιρροή του Μαλαρμέ, για τον οποίο έχει γράψει ένα σημαντικό δοκίμιο.
Δοκίμια, αφορισμοί, κείμενα για την ποίηση, τη γλώσσα, την τέχνη, την καλλιγραφία, πλαισιώνουν μια ποιητική παραγωγή που διακρίνεται σύμφωνα με τον Υβ Μπονφουά από «την επιθυμία της επαγρύπνησης και μια πίστη στον λόγο της ποίησης».
Του απονεμήθηκαν τα εξής βραβεία: το 1972 Βραβείο Γαλλο-αραβικής φιλίας. Το 1982 Βραβείο Μαξ Ζακόμπ, το 1995 Μεγάλο Βραβείο Γαλλοφωνίας της Γαλλικής Ακαδημίας, το 2006 το Ευρωπαϊκό βραβείο της πόλης του Σμεντέβερο (Σερβία) και το 2007 το Μεγάλο Βραβείο ποίησης της διεθνούς Μπιενάλε της Λιέγης (Βέλγιο).