Έχει ιδιαίτερα χαρακτηριστικά η θέση του ποιητή στην κοινωνία;
Όχι… ιδιαιτέρως ιδιαίτερα (και θα φανεί στη συνέχεια γιατί «όχι ιδιαιτέρως»), ακόμη και για τους ποιητές που, για λόγους συνήθως μη σχετιζόμενους με την ποίηση και με την ποίησή τους, είναι κάπως ευρύτερα γνωστοί. (Πέρα, δηλαδή, από την οικογένειά τους, τους –πιθανόν ανεκτικούς– συναδέλφους τους στη δουλειά, τους –ενδεχομένως υπερήφανους– συγχωριανούς τους, άλλες τέτοιες ολιγομελείς ομάδες και το λογοτεχνικό σινάφι).
Και, προς παρηγορίαν, θυμίζω την επισήμανση του μακαρίτη φίλου μου, ποιητή Γιώργου Γεωργούση: Η ποίηση ήταν πάντα ένα «αξιοσέβαστο περιθώριο», προσθέτοντας όμως πως το «αξιοσέβαστο» μάλλον έχει εκλείψει –ή, έστω, έχει περιοριστεί σ᾿ ένα μικρό τμήμα της κοινωνίας– στις μέρες μας.
Συνακόλουθα, η θέση του δημιουργού της ποίησης στην κοινωνία δεν έχει κατ᾿ αρχήν ιδιαίτερα –ή, έστω, εντόνως διαφοροποιούμενα– χαρακτηριστικά. Στο βαθμό, ωστόσο, που η κοινωνία ασχολείται μαζί του, προκύπτουν και κάποιες (αρνητικές) διαφοροποιήσεις. Από τη συγκατάβαση (:καλός άνθρωπος αλλά στον κόσμο του/στα σύννεφα) μέχρι και την έσχατη περιφρόνηση (:με τι κάθεται και ασχολείται/εκτός τόπου και χρόνου/απροσάρμοστος· ου μην αλλά και «λαπάς» – αλήθεια, πώς τον έλεγαν εκείνον τον υπουργό;).
Τώρα, μιας και αναφέρθηκα στο, αξιοσέβαστο ή μη,«περιθώριο», δεν θ᾿ αντισταθώ στον πειρασμό να παραθέσω, πάλι προς παρηγορίαν, και ένα σύντομο –επ᾿ αυτού– ποίημά μου:
ΕΔΩ
Γνωρίζουμε
–μας το ᾿χουν πει χίλιες φορές–
πού είναι το περιθώριο
Καλά είν᾿ εδώ, πολύ καλά
έξω απ᾿ τις κάθετες γραμμές, εδώ
ριζώνει η ποίηση, στην άκρη
της σελίδας, στην αρχή
του Χάους
για ιδέστε την αμάραντη
σε τι γκρεμό
φυτρώνει, απλώνει ρίζες
και κλαδιά, αντέχει, της αρκούν
τα ελάχιστα, αντέχει
χρόνους και καιρούς, αντέχει
ως το τέλος
καλά είν᾿ εδώ, πολύ καλά, χωρίς
βουή κι αντάρα, εδώ
στις εσχατιές,
στο κέντρο
εδώ του Κόσμου.
(Σημαντικές λεπτομέρειες, 2018)
Σε περιόδους κρίσης, όπως αυτή του κορωνοϊού, έχει ιδιαίτερο ρόλο η ποίηση;
Δεν το πιστεύω. Θυμίζω ότι, στην αρχή της κρίσης που προηγήθηκε, είχε ακουστεί η (άστοχη και επιπόλαιη, αλλά αυτό δεν είναι του παρόντος) ερώτηση/κραυγή: «πού είναι οι διανοούμενοι;» – κανείς δεν διαμαρτυρήθηκε για την απουσία των ποιητών.
Στη (μονιμότερη) κρίση ακρισίας των καιρών μας (απληστία και ασυδοσία των πλουσίων, μαϊμουδισμός των υπολοίπων, υπερκατανάλωση, αδιαφορία για τον πλανήτη, διεθνώς εντεινόμενη απήχηση των δημαγωγών με τις εύκολες λύσεις κ.λπ., κ.λπ.), θα μπορούσε, πράγματι, η ποίηση να έχει ρόλο, υπό την προϋπόθεση όμως ότι η σχέση της κοινωνίας μαζί της δεν θα ήταν αυτή που μόλις περιέγραψα.
* Ο Σωτήρης Σαράκης γεννήθηκε το 1949 στο χωριό Αμπέλια Αγρινίου. Από το 1967 ζει στην Αθήνα όπου σπούδασε Πολιτικές Επιστήμες και εργάστηκε ως δημόσιος υπάλληλος. Οι επτά πρώτες ποιητικές του συλλογές βρίσκονται τώρα συγκεντρωμένες στους τόμους: Δοκιμασίες και δοκιμές (Κουκκίδα, 2011) και Στιγμή στο χάος (Κουκκίδα, 2014). Ακολουθούν (επίσης από τις εκδόσεις Κουκκίδα): Στις προθήκες, 2016, Στο σιδεράδικο της Λήμνου, 2017 και Σημαντικές λεπτομέρειες, 2018.
Συνεργασίες του (κυρίως ποιήματα) υπάρχουν στις σελίδες γνωστών λογοτεχνικών περιοδικών. Ακόμη, ποιήματά του βρίσκονται σε ανθολογίες και στο Διαδίκτυο, ενώ αρκετά έχουν μεταφραστεί σε διάφορες ευρωπαϊκές γλώσσες.