Scroll Top

Αυτό το «ανοικτό βλέμμα» είναι και το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό του ποιητή – Του Θανάση Πάνου

Έχει ιδιαίτερα χαρακτηριστικά η θέση του ποιητή στην κοινωνία;

Από την εποχή των πρώτων βημάτων του homo sapiens το ζώο-άνθρωπος είχε πρόβλημα τροφής-νερού-φωτιάς, αλλά έβρισκε χρόνο να σκαλίσει την σπηλιά-την κοινότητα του-να ζωγραφίσει, να ομορφύνει αισθητικά τον χώρο του. Η έννοια του «αισθητικά ωραίου» τον επηρέαζε, τον ευαισθητοποιούσε για να γίνει επιταχυντικός συντελεστής στην πορεία απελευθέρωσης από τον κλειστό κύκλο των βιοτικών αναγκών που πάντα υπάρχουν. Σήμερα η πολυπλοκότητα της κοινωνίας μας δημιουργεί την ψευδαίσθηση ενός οικείου πλανητικού χωριού με δυσανάλογα τοπία. Για την απελευθέρωση από τον κύκλο των βιοτικών αναγκών μας θυσιάζουμε τον έρωτα και την ομορφιά, τα πιο ακριβά δώρα της ζωής. Αυτήν δηλαδή την πιο απλή και ουσιαστική θέση που εκφράζει ο ποιητής. Η ποίηση δεν είναι μια σκιά της πραγματικότητας ή μια αντανάκλαση του κόσμου γύρω μας αλλά μια ιδιόμορφη αναδιοργάνωσή και ανασημασιοδότησή του. Αυτό το «ανοικτό βλέμμα» είναι και το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό του ποιητή. Η όραση που από το κέντρο της προσωπικής έκφρασης φωτίζει την βάση του πολιτιστικού οικοδομήματος. Υπάρχει αυτή η δυναμική, που πυροδοτεί η ποίηση και γενικότερα η τέχνη, που μπορεί να συρρικνώσει το κοινωνικό «έκτρωμα» που ταΐσαμε με τις επιλογές ή την ανέχεια μας και αυτό με την σειρά του, θρέφει την μαζική υστερία και παράκρουση.

Σε περιόδους κρίσης, όπως αυτή του κορωνοϊού, έχει ιδιαίτερο ρόλο η ποίηση; 

Ο ποιητής δεν νοιώθει ως ένας απλός «ένοικος» αυτού του κόσμου. Ανιχνεύει, κατατάσσει, «κεφαλαιοποιεί» και ανάλογα με τα εκφραστικά μέσα που διαθέτει, δρα. Και Ακριβώς εδώ είναι η ουσία. Η Δράση. Ιδιαίτερα σε αυτήν την κρίση όπου ο κοινωνικός στίβος παρέλυσε και εφεύρει τρόπους να δυσχεραίνει την Κοινωνία σχέσεων. Έτσι ενώ γνωρίζουμε ότι συνυπάρχουμε με βάση ασφυκτικούς ορθολογικούς κανόνες, κοινωνικά συμβόλαια (που δεν έχουμε υπογράψει και δεν γνωρίζουμε τις ρήτρες) βρεθήκαμε ξαφνικά εγκλωβισμένοι και με την βούλησή μας να καταρρέει. Ο τρόμος της πανδημίας προκαλεί τέλεια κατάπτωση. Αν προστεθεί και ο φόβος του θανάτου τότε έχουμε ένα εκρηκτικό μείγμα. Κι αν τώρα το μόνο φως στο σκοτεινό δωμάτιο προέρχεται από μια οθόνη, μια οθόνη ομιλούσα με παρανοϊκούς ρυθμούς, η κατάρρευση έρχεται μέσα σε πανικό. Από αυτή την άποψη ο άνθρωπος έχει μεγάλο μειονέκτημα.

Αυτό το χάος, την αταξία στην αυστηρή δομή μιας καθοδηγούμενης από φόβο αφήγησης καλείται να αναιρεί ο ποιητής. Να δημιουργεί ακόμη και ως βροχοποιός και βροχή δωματίου. Να ποτίζει τον χώρο με το προσωπικό ασυνείδητο και με τις αρχέγονες εικόνες που αποτελούν την κληρονομία και την δυναμική όλης της ανθρωπότητας. Η ποίηση είναι αυτό το ανθρώπινο, το μέγα, που γεννά συνέχεια και ζητά να το περιγράψεις με μια αγκαλιά. Είναι το όχημα που επιτρέπει το ταξίδι «εκεί έξω» που υπάρχει ο πλουραλιστικός άχρονος κόσμος των Πλατωνικών ιδεών.

* Ο Θανάσης Πάνου σπούδασε Οικονομικές επιστήμες, κοινωνιολογία, εγκληματολογία και στη συνέχεια πραγματοποίησε ειδικές σπουδές εικαστικών τεχνών (εικόνα ήχος-κίνηση-λόγος) με αντικείμενο έρευνας την λειτουργιά της καλλιτεχνικής φόρμας και τη μορφική της αντιστοιχία από το ένα είδος τέχνης στο άλλο, μέσω της βιωματικής παιδείας. Είναι Μέλος της Πανελλήνιας Ένωσης Λογοτεχνών (ΠΕΛ) και Ιδρυτικό μέλος του αρχείου «οπτικής ποίησης» Ελλήνων και Ξένων λογοτεχνών. Συμμετέχει στα δρώμενα του Athens Art International Arts Festival και του international Film Poetry Festival (Τhe Institute for Experimental Arts). Έχει εκδώσει δώδεκα βιβλία και δοκίμια, πεζά και ποιήματα του έχουν δημοσιευθεί σε εφημερίδες, περιοδικά, λογοτεχνικές ανθολογίες και έχουν μεταφραστεί σε οκτώ γλώσσες. Στο διεθνές φεστιβάλ κινηματογράφου Αθηνών 2017 τιμήθηκε με το πρώτο βραβείο videoart με την ταινία «film noir» σε μουσική Σάκη Παπαδημητρίου. Το ίδιο έτος η videoart-poetry ταινία του “rooms” εκπροσώπησε την Ελλάδα και προβλήθηκε στο ιστορικό μουσείο Car Marx (Minsk), στο International Vagrant Film Festival για τα ανθρώπινα δικαιώματα. Είναι Αρθρογράφος στο ηλεκτρονικό περιοδικό schooltime.gr.