Σήμερα, 26 Ιανουαρίου του 2025 έχουμε κλασική μουσική και ένα σχόλιο για το Requiem του Verdi, από τον Φώτη Παπαγεωργίου:
Όταν πέθανε ο Ροσίνι το 1868, ο Βέρντι πρότεινε τη συλλογική σύνθεση ενός Ρέκβιεμ προς τιμήν του, στην οποία θα συμμετείχαν οι σημαντικότεροι Ιταλοί συνθέτες. Το φιλόδοξο αυτό σχέδιο δεν τελεσφόρησε. Σε κάθε περίπτωση, ο Βέρντι έγραψε το τελικό μέρος, το Libera me, το οποίο αργότερα ενσωμάτωσε και επεξεργάστηκε εκ νέου στο δικό του Ρέκβιεμ. Το Ρέκβιεμ του Βέρντι συνδέθηκε επίσης με ένα βαθύ αίσθημα απώλειας για τον θάνατο του Αλεσσάντρο Μαντσόνι, τον Μάιο του 1873. Ο Μαντσόνι, όπως και ο Ροσίνι, συμβόλιζαν για τον Βέρντι την ένδοξη εποχή του Ρισορτζιμέντο. Ο Βέρντι δούλεψε το έργο με πρωτοφανή αφοσίωση. Όπως έγραψε η Κλάρα Μαφέϊ: “Δεν έχω δει ποτέ τον Βέρντι να δουλεύει με τόσο πάθος σε ένα έργο και να του αφιερώνει τέτοια φροντίδα”. Στον φίλο του Καμίλ ντι Λοκλ, ο ο συνθέτης αναφέρει: «Δουλεύω στη Λειτουργία μου και το κάνω με μεγάλη ευχαρίστηση. Νιώθω σαν να έχω γίνει πάλι σοβαρός πολίτης και πως δεν είμαι πια ο παλιάτσος που με το ντέφι και το ταμπούρλο φωνάζει ‘περάστε, κόσμε!’. Όπως μπορείς να φανταστείς, όταν ακούω να μιλάνε για όπερες τώρα, η συνείδησή μου σκανδαλίζεται, και αμέσως σταυροκοπιέμαι!.
Η sequentia («ακολουθία») Dies Irae αποτέλεσε για αιώνες μέρος της καθολικής νεκρώσιμης λειτουργίας (Missa pro defunctis) και αποδίδεται στον βιογράφο του Αγίου Φραγκίσκου της Ασίζης, Θωμά του Τσελάνο († περ. 1265). Το Dies Irae, σε αντίθεση με τα υπόλοιπα μέρη της νεκρώσιμης λειτουργίας, είναι γραμμένο σε ρίμα και αποτελείται από 17 τρίστιχες και μια καταληκτική τετράστιχη στροφή. Το ποίημα περιγράφει την ημέρα της τελικής Κρίσης από τη δραματική σκοπιά ενός έντρομου αμαρτωλού. Το πιο διάσημο μέρος του Ρέκβιεμ του Βέρντι είναι, φυσικά, η μουσική που συνέθεσε για τις δύο πρώτες στροφές της ακολουθίας: «Dies iræ, dies illa / Solvet sæclum in favilla / Teste David cum Sibylla. // Quantus tremor est futurus, / Quando judex est venturus / Cuncta stricte discussurus!». Η μουσική επαναλαμβάνεται τρεις φορές στο έργο (δύο στην ακολουθία Dies Irae και μία στο Libera me). Ξεκινά δραματικά, δημιουργώντας την εντύπωση μιας υπερκόσμιας καταιγίδας. Η ένταση σταδιακά μειώνεται και, στη δεύτερη στροφή, η χορωδία ψιθυρίζει τα λόγια περίφοβα και με τονισμένη ρυθμικότητα.
Το 2019, ο Κουρεντζής περιόδευσε ανά την Ευρώπη διευθύνοντας τη musicAeterna σε εκτελέσεις του Ρέκβιεμ του Βέρντι. Με το ίδιο έργο διηύθυνε για πρώτη φορά τη Φιλαρμονική του Βερολίνου. Όπως έγραψε εύστοχα ένας κριτικός, «ο Κουρεντζής διευθύνει το έργο σαν να ήταν ψυχολογικό θρίλερ».
Αγγελική Πεχλιβάνη
Rachmaninoff: Trio élégiaque No. 1 in G Minor for Piano, Violin and Cello ·
Lang Lang · Vadim Repin · Mischa Maisky
Alfred Schnittke – Tango (Intermezzo) from the opera “Life with an Idiot”
Haydn: Symphony No. 45 in F-Sharp Minor, Hob. I:45 “Farewell”: 1. Allegro assai · Academy of St Martin in the Fields · Sir Neville Marriner
Giuseppe Verdi: “Dies irae” from Messa da Requiem / Teodor Currentzis, conductor · musicAeterna chorus · Berliner Philharmoniker / Recorded at the Berlin Philharmonie, 30 November 2019
The 3rd movement (Poco allegretto) from Johannes Brahms’ Symphony no.3, Op.90, with the Vienna Philharmonic Orchestra conducted by Sir John Barbirolli, recorded December 1967.