Σωκράτης Καμπουρόπουλος, Μετείκασμα, εκδόσεις Θράκα, 2024.
Γράφει η Μαριάννα Πλιάκου, Guernsey, Σεπτέμβρης 2024
«ΜΕΤΕΙΚΑΣΜΑ»: ΚΡΙΤΙΚΗ-ΑΝΑΓΝΩΣΤΙΚΗ ΕΜΠΕΙΡΙΑ
«Γράφω όπως ξαναγράφω, ή ακόμα καλύτερα: σβήνω – για να διασωθεί το ουσιώδες» [1], μας λέει ο Σωκράτης Καμπουρόπουλος, συζητώντας τις προθέσεις του ως προς το «Μετείκασμα», το πρώτο του και (για πολλούς από εμάς) πολυαναμενόμενο βιβλίο. Μαζί κι εγώ, σχεδιάζω και επανασχεδιάζω τις σημειώσεις μου για να εκφράσω το ουσιώδες της δικής μου «εμπρόθετης» ματιάς/ανάγνωσης αυτού του υπέροχου βιβλίου.
Σημείο 1ο – ατμόσφαιρα: οι στίχοι έχουν μία ήρεμη δύναμη, λιτοί αλλά και διακριτικά λυρικοί. Ακουμπούν στο τώρα και μαζί αποπνέουν μία κλασική ποιότητα, κάτι που νομίζω καθρεφτίζει την αναγνωστική ευρυμάθεια του ΣΚ και μαζί την 35ετή περίοδο που καλύπτει το βιβλίο. Αλλά πέρα από το σίγουρο κι ευφυώς απαλό χαρακτήρα των στίχων (που τόσο μου έχει λείψει σήμερα που πολλά βιβλία εκφράζουν, και καλά κάνουν βέβαια, οργή) το βιβλίο διατρέχει μία ποιότητα φροντισμένης αισθητικής και αισθαντικότητας. Ίσως (και) γι’ αυτό το βρήκα τόσο απολαυστικό.
«…έρχεσαι με τον ήλιο / το πρωί / σαν αντανάκλαση στο / τζάμι / που ανοίγουμε / να μπει η θάλασσα…» (σ. 12)
«…όλα ξαναρχίζουν την αυγή / με ηρεμία / λίγο κρύο / λίγο τρακ / τη γεύση της στέρησης του καφέ…» (σ. 13)
«…λεμονιές διαρκώς ανθίζουν…» (σ. 29)
«… βάφω τα παντζούρια πράσινα / ασπρίζω τα πεζούλια / τα λουλούδια μεγαλώνουν στις γλάστρες / το σπίτι για να βρεις» (σ. 20)
Σημείο 2ο – πολλαπλοί άξονες: το βιβλίο φαίνεται να αντλεί ποικίλο υλικό, με εικόνες και θέματα που θα μπορούσαν να ενταχθούν σε διάφορους άξονες. Και πάλι, αυτή η θετική πολυπλοκότητα μοιάζει να καθρεφτίζει την πολυμάθεια, τη σημαντική εμπειρία και τη βαθιά ευαισθησία της σκέψης του ΣΚ. Προτεινόμενοι άξονες ανάγνωσης των ποιημάτων:
Έρωτας. Ο έρωτας ως καλοκαίρι, ως σώμα, ως ανείπωτο, ως θάλασσα, ως φωτιά.
«στεγνώναμε γυμνοί σ’ ένα βράχο…» (σ. 11)
«…εσύ φωλιάζεις / στον ύπνο μου / τόσα πολλά ήθελα να σου πω…» (σ. 12-13)
«Όταν με το καλό / φτάσαμε στην επόμενη ακτή / λευκές πέτρες / μας περίμεναν…» (σ. 42)
«… ‘Θέλω να σε βλέπω να καίγεσαι πάνω μου. Μέχρι να καείς, / θα έχω αρπάξει κι εγώ’ …» (σ. 36)
Ανάταση. Μία αίσθηση ανάτασης, εσωτερικής ανακάλυψης και νοηματοδότησης, αίσθηση φωτός τελικά.
«είπε ο ήρωας / κοιμόμουν / πριν με μαγέψουν / τα πράγματα» (σ. 14)
«… το φως ερχόταν από κατεύθυνση αντίθετη από αυτή / του παραθύρου…» (σ. 19)
«…Νέον. Σαπουνιέρα αντανακλά το φως στα πλακάκια / του τοίχου. Λευκά πλακάκια. / Ξανθά μαλλιά (βαμμένα). Κόκκινη μπλούζα. / Άσπρη ποδιά. Απορροφητήρας. / Η ζωή είναι ωραία» (σ. 33)
«… τον κοιτάζω με μέτωπο σκοτεινό˙η λάμψη στα μάτια του / με γιατρεύει» (σ. 49)
Γλώσσα. Το σώμα ως γλώσσα, το νερό ως γλώσσα (σιωπής ή μουσικής), η φωτιά ως γλώσσα.
«…μύριζα τη / μυρωδιά του κορμιού σου που στέγνωνε / τσιτωμένο˙ καμιά φορά ακουμπούσαμε τους / κροτάφους» (σ. 11)
«…χρώματα του νερού / σιωπή του νερού…» (σ. 18)
«…στην / άκρη / της θάλασσας / καμία αν οδός / χωρίς / αλλά γη» (σ.38-39).
«Η φωτιά μιλάει ˙μια άγνωστη γλώσσα με έμφαση στο «τς», «κρκ», / «τσικ», «κρουκ. Όταν ακούς τη συζήτηση των ξύλων της φωτιάς, / δεν καταλαβαίνεις τι λένε.» (σ. 36)
Αίσθηση συνέχειας. Τίποτα δε χάνεται, μα παραμένει και συνεχίζει ως μετείκασμα, όνειρο, σωματική μνήμη, αφήγηση.
«Μαύρο: ό,τι άφησε η παλιά φωτιά. Κόκκινο: η ζωή της καινούριας / φωτιάς.» (σ. 35)
«… στρέφεις το βλέμμα δεξιά και μου αφήνεις / το λευκό του ματιού σου / να σταθώ…» (σ. 31)
«… την αγκαλιάζει˙κοιμάται / την ονειρεύεται» (σ. 32)
«…νερό ο ένας μέσα στον άλλο / άνιφτοι πια / από τη ζέστη που μας φυλά / ανθίζουν μήλα» (σ. 48)
«…ήρθαμε στο νησί για ν’ αναμετρηθούμε με το παρελθόν μας / και τις σκέψεις μας γι’ αυτό / ‘από πού θ’ αρχίσει η αφήγησή σας;΄/ Το αεράκι παρασέρνει ένα σκοπό» (σ.44)
Ανατομία αδυναμίας. Απηχώντας τους στίχους της Tishani Doshi, “It’s always ourselves we’re most afraid of.” [2]
“δεν ήταν εύκολο – ‘Oh God, / Protect me from what I want’ / – μα προσπαθήσαμε» (σ. 42)
«… ‘μια στιγμή / αδυναμίας’ δεν υπάρχει καθώς / προχωρούμε στην αμέσως / προηγούμενη στιγμή κι ο χρόνος / περιστρέφεται σαν σχισμή φωτός…» (σ. 27)
Τόπος – μνήμη. Το δωμάτιο, το σπίτι, η ακτή ως φορέας μνήμης.
«βγήκε στο μπαλκόνι… σπίτι: ανάμνηση διαγραφής σωμάτων» (σ. 21-22)
«δωμάτιο – έρως» (σ. 19)
«…ανέβηκες τρέχοντας στην κορυφή του Άη Λια / ο ίσκιος τρεμόπαιξε / στο ανέβασμά σου…» (σ. 43)
«Όταν με το καλό / φτάσαμε στην απέναντι ακτή…» (σ. 42)
Τελικά, το βιβλίο του ΣΚ ανταμείβει υπέροχα όσους το περιμέναμε, πατώντας σε γλώσσα σίγουρη και μετρημένη, δημιουργώντας ασφάλεια και εμπιστοσύνη στη φωνή του, και χαρίζοντάς μας μία ποίηση πολυεπίπεδη – γλωσσικό μετείκασμα που διερευνά τους μηχανισμούς εσωτερικής νοηματοδότησης αλλά και ανάτασης.
[1] Σ.Καμπουρόπουλος (2024), «Μετείκασμα: Ομολογία προθέσεων», Φρέαρ, (https://frear.gr/?p=35980)
[2] T. Doshi (2021), «A God at the door”, U.K.: Bloodaxe Books
Βιογραφικό Σωκράτης Καμπουρόπουλος