ΣΚΕΠΤΙΚΟ ΓΙΑ ΤΗ ΒΡΑΒΕΥΣΗ ΚΑΛΥΤΕΡΗΣ ΠΟΙΗΤΙΚΗΣ ΣΥΛΛΟΓΗΣ 2019
Και το 2019 συνεχίστηκε η πλούσια βιβλιοπαραγωγή ποιητικών βιβλίων, ένα φαινόμενο που αναδεικνύει δυναμικά τον εκφραστικό πλούτο και δηλώνει την προτίμηση της λογοτεχνικής κοινότητας προς την ποίηση. Αναμφίβολα η ποιότητα ποικίλει, το ίδιο και η θεματολογία, όπως και οι εκφραστικοί τρόποι. Εκείνα όμως που καταγράφονται στα θετικά και αποτελούν εχέγγυα για το μέλλον, είναι η υψηλή αισθητική της γραφής, καθώς και η εξαιρετικής ποιότητας εκδοτική παρουσίαση. Η ποίηση στην Ελλάδα παραμένει ανεκτίμητη αξία. Αυτή τη διαχρονική παρουσία της φροντίζουν, παρ’ όλες τις δυσκολίες και τους χαλεπούς καιρούς, οι ποιήτριες και οι ποιητές. Ο ποιητικός λόγος στη χώρα μας, αλλά και στην Κύπρο, απ’ όπου λάβαμε αρκετά βιβλία, βρίσκεται σε μια διαρκή ανθοφορία. Οι ποιητικές γενιές, διατηρώντας τα χαρακτηριστικά και τις ιδιαιτερότητές τους, διαδέχονται η μια την άλλη, κρατώντας τη σκυτάλη της νεοελληνικής ποίησης με ήθος, πάθος και συνέπεια. Στο πλαίσιο των συζητήσεων μας για την αξιολόγηση των ποιητικών συλλογών του 2019, είχαμε την τιμή να διαβάσουμε εξαίρετα δείγματα γραφής, ποιητών και ποιητριών από την Δεύτερη Μεταπολεμική Γενιά, από τη Γενιά του ’70, τη Γενιά του 1980 και πολλών νεοτέρων. Επιπροσθέτως, πρέπει να σημειώσουμε πως παρατηρείται μια ενδιαφέρουσα στροφή από τους προσωπικούς προβληματισμούς των δημιουργών στο κοινωνικό περιβάλλον και στα συμφραζόμενα της ιστορικής μνήμης και του βιώματος. Η τάση αυτή για εξωστρέφεια και επικοινωνία, αποδεικνύουν τη διάθεση των λογοτεχνών να συνομιλήσουν και να πάρουν θέση. Πολλοί ποιητές και ποιήτριες ενθαρρύνονται απ’ αυτή τη διάθεση και επιλέγουν άλλοτε τα εκτενή συνθετικά ποιήματα κι άλλοτε την ποιητική πρόζα για να ανασυνθέσουν τα όρια του κόσμου τους /μας μέσα από οικεία γλωσσικά περιβάλλοντα. Η βραχεία λίστα που συγκροτήθηκε με βάση τα παραπάνω χαρακτηριστικά και μετά από ενδελεχή μελέτη, πιστεύουμε ότι περιλαμβάνει τις πιο αξιόλογες ποιητικές φωνές που εξέδωσαν ποιητική συλλογή το 2019.
Βραχεία Λίστα Καλύτερης ποιητικής συλλογής 2019
1. Κατερίνα Αγυιώτη Ο ταμίας του θεού, εκδόσεις Φαρφουλάς
2. Βαγγέλης Αλεξόπουλος, Σκηνές καθημερινότητας του κόμη Αλέξιου Ντε Λα Βέγα, εκδόσεις Οδός Πανός
3. Παναγιώτης Αρβανίτης, Παράθυρο στο Βερολίνο, εκδόσεις Γαβριηλίδης
4. Λένια Ζαφειροπούλου, Αίθουσα των χαμένων βημάτων, [26 Ασκεπείς λυγμοί], εκδόσεις Πόλις
5. Κωνσταντίνα Κορρυβάντη, Dyno: με τα ζάρια στον αέρα, εκδόσεις Πόλις
6. Παναγιώτης Νικολαΐδης, Η νύφη του Ιούλη, εκδόσεις Σμίλη
7. Αθηνά Παπαδάκη, Δύση, εκδόσεις Γαβριηλίδη
8. Νάσα Παταπίου , Μελουζίνης Ενώτια , εκδόσεις Καστανιώτη
9. Γιώργος Ρούσκας Ως άλλος Τάλως, εκδόσεις Κοράλλι
10.Ντίνος Σιώτης, Στη σκιά του ανέμου, εκδόσεις Κέδρος
ΣΚΕΠΤΙΚΟ ΓΙΑ ΤΟ ΒΡΑΒΕΙΟ ΠΡΩΤΟΕΜΦΑΝΙΖΟΜΕΝΟΥ/ΗΣ ΣΤΗΝ ΠΟΙΗΣΗ
Η θετική αξιολόγηση και βράβευση των πρωτοεμφανιζόμενων ποιητών, χωρίς να αναιρεί ή να υποβαθμίζει ως σκοπό την ενθάρρυνσή τους, κυρίως αποσκοπεί στην ανάδειξη των τάσεων που επικρατούν στο πολυπρόσωπο αλλά και πολύπαθο ποιητικό τοπίο καταξιώνοντας την ποιητική έκφραση ως ιδιαίτερα επίπονη και απαιτητική λογοτεχνική πράξη. Στην κατηγορία των πρωτοεμφανιζόμενων στην ποίηση, με συλλογή που εκδόθηκε το 2019, συναντήσαμε, όπως ήταν αναμενόμενο, πολλές ποιητικές δημιουργίες, καθόσον αναπόφευκτα πολλοί από τους νεότερους ασχολούμενους με τη γραφή προτιμούν τον ποιητικό λόγο αγνοώντας ίσως τις εγγενείς δυσκολίες που συνιστά η σύλληψη της ποιητικής ιδέας, αλλά και τις απαιτήσεις σε μορφή και περιεχόμενο της συμπυκνωμένης ποιητικής φόρμας. Ξεχώρισαν, μετά από διεξοδική μελέτη των ποιητικών συλλογών, οι αληθινά ενδιαφέρουσες πρώτες απόπειρες ποιητικής έκφρασης με γνώμονα τα παρακάτω κριτήρια:
- Πρωτοτυπία στη σύλληψη της κατευθυντήριας ιδέας.
- Πειραματισμός σε νέες φόρμες που μπορούν να προωθήσουν την υπόθεση της ποίησης.
- Πρόθεση για μια ενιαία θεματική στα ποιήματα της συλλογής, επιλογή που καταδεικνύει την ωριμότητα της ποιητικής γραφής.
- Ενδείξεις διαμόρφωσης προσωπικού ύφους.
- Αποφυγή του υβριδισμού στη μορφή, που συχνά συνιστά ένδειξη εύκολης διεκπεραίωσης του ποιητικού στόχου ή αδυναμίας προσδιορισμού του.
- Επιλογή και σωστός χειρισμός της κατάλληλης γλώσσας, ικανής να εκφράσει, με την κατάλληλη συμπύκνωση, τη σκέψη και να αποδώσει το βάθος των νοημάτων με το ελάχιστο των λέξεων.
- Τόλμη στη διατύπωση των σκέψεων.
- Σοβαρότητα στην αντιμετώπιση του ποιητικού λόγου.
Πιστεύουμε πως τα παραπάνω κριτήρια συνιστούν μια εποικοδομητική πρόταση, που επιθυμεί να αναδείξει τις νέες τάσεις στην ποιητική δημιουργία, μακριά από επαναλήψεις σε μορφή και περιεχόμενο, προσκολλήσεις σε στερεότυπα και ατολμία στη χάραξη ενός προσωπικού δρόμου. Κανείς δεν αρνείται τον σεβασμό προς όσους από παλαιότερες γενιές έχτισαν με τη γραφή τους το ποιητικό οικοδόμημα, και όπως είναι φυσικό ένα νέος δημιουργός βαδίζει στα χνάρια τους. Ωστόσο, άξιοι ας θεωρούνται όσοι είναι ικανοί να προχωρήσουν ακόμη πιο πέρα. Ενδείξεις μιας μελλοντικής πορείας ανιχνεύουμε στους σημερινούς νέους δημιουργούς και αυτές ακριβώς επικροτούμε και ενθαρρύνουμε. Η βράβευση ενός νέου ποιητή/ας θεωρηθεί μια πρώτη, προφητική έστω, αναγνώριση της αξίας του.
Βραχεία Λίστα Καλύτερης πρωτοεμφανιζόμενης ποιητικής συλλογής 2019
1. Φραντζέσκα Άβερμπαχ, Απώλειες, εκδόσεις Θράκα
2. Δημήτρης Αθανασέλος , Ανάβαση, εκδόσεις Πνοή
3. Αθηνά Βογιατζόγλου, Ερωτοπαίγνια, εκδόσεις Κέδρος
4.Πηνελόπη Ζαρδούκα, αιωρείν, εκδόσεις Θράκα
5. Φιλία Κανελλοπούλου, Τα μέσα μου, εκδόσεις Οροπέδιο
6. Χαριτίνη Μαλισσόβα, Ιδεατή ολότητα, εκδόσεις Αρμός
7. Αλέξανδρος Τιχομίρ, Νάθαν (ένα ταξίδι στο εσωτερικό τοπίο ενός θεού), εκδόσεις βακχικόν
Την ημέρα διεξαγωγής της τελετής απονομής των βραβείων:
-Βραβείο καλύτερης ποιητικής συλλογής 2019
-Βραβείο πρωτοεμφανιζόμενου / ης ποιητή / τριας για το 2019
θα δοθούν, επίσης, τα βραβεία:
-Μεγάλο Βραβείο Jean Moréas για το σύνολο του έργου και τη συνολική προσφορά του στα ελληνικά γράμματα
-Ειδικό Βραβείο Τιμής Κωστής Παλαμάς
-Βραβείο για την ανάδειξη των Ελληνικών Γραμμάτων
Την Επιτροπή Βράβευσης συγκροτούν:
-Τριαντάφυλλος Η. Κωτόπουλος, Καθηγητής Δημιουργικής Γραφής και Νεοελληνικής Λογοτεχνίας στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας – Ποιητής (Πρόεδρος της επιτροπής)
-Γεωργία (Τζίνα) Καλογήρου, Καθηγήτρια Νεοελληνικής Φιλολογίας και Διδακτικής Εκπαίδευσης στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών (Μέλος της επιτροπής)
-Λίνα Νικολακοπούλου, Ποιήτρια –Στιχουργός (Μέλος της επιτροπής)
-Διώνη Δημητριάδου, Ποιήτρια – Κριτικός Λογοτεχνίας (Μέλος της επιτροπής)
-Κώστας Κρεμμύδας, Ποιητής – Εκδότης του λογοτεχνικού περιοδικού Μανδραγόρας (Μέλος της επιτροπής)
-Βαγγέλης Τασιόπουλος, Ποιητής – Γραμματέας στην Εταιρεία Λογοτεχνών Θεσσαλονίκης (Μέλος της επιτροπής)
-Αντώνης Δ. Σκιαθάς Ποιητής- Κριτικός Λογοτεχνίας- προεδρεύων στο Γραφείο Ποιήσεως (Μέλος της επιτροπής)
Να σημειωθεί ότι εκτός των εντύπων και ηλεκτρονικών εκδόσεων που θα παραχθούν για τις εκδηλώσεις του Patras World Poetry Festival, θα εκδοθεί το Αλμανάκ των Βραβείων 2020, με το έργο, το βιογραφικό και υλικό από τον βίο, του υπό βράβευση και τιμώμενου υποψηφίου.