Στο εμβληματικό δοκίμιο «E Unibus Pluram» ο Ντέιβιντ Φόστερ Γουάλας διαπιστώνει και αναδεικνύει συνδέσεις μεταξύ τηλεόρασης και λογοτεχνίας∙ συνδέσεις ικανές να στερήσουν από τους λογοτέχνες τουλάχιστον μερικές ώρες ύπνου. Γραμμένο πριν ακριβώς τριάντα χρόνια, το κείμενο παραμένει διαχρονικά επίκαιρο, αν δεν καθίσταται πιο επίκαιρο με κάθε δεκαετία που περνάει.
Το δοκίμιο, αμετάφραστο μέχρι τώρα στην Ελληνική γραμματεία, παρέχεται δωρεάν από το Culture Book. Λόγω μεγάλης έκτασης, η δημοσίευση θα ολοκληρωθεί σε οχτώ μέρη, μία ανά 15 ημέρες.
Μετάφραση: Μάνος Αποστολίδης.
Πρόλογος του Μεταφραστή για το
«E Unibus Pluram» του Ντέιβιντ Φόστερ Γουάλας
Το δοκίμιο του Γουάλας για την τηλεόραση και τη λογοτεχνία θεωρήθηκε ως μανιφέστο της γενιάς Αμερικανών συγγραφέων στην οποία ανήκουν οι σημερινοί σπουδαίο λογοτέχνες Ντέιβ Έγκερς, Κόλσον Γουάιτχεντ, Τζένιφερ Ίγκαν και Μάικλ Σέιμπον. Κάποιοι θεωρητικοί αποκαλούν αυτή την γενιά ‘μετα-μεταμοντέρνα’. Άλλοι, με εκπρόσωπο τον καταξιωμένο Γουαλασιανό θεωρητικό Άνταμ Κέλι, την ονομάζουν γενιά της ‘Νέας Ειλικρίνειας’. Οι συγγραφείς της ‘Νέας Ειλικρίνειας’ πασχίζουν να ξεπεράσουν τη μεταμοντέρνα αυτοαναφορική ειρωνεία—την οποία, σύμφωνα με τον Γουάλας, μάς έχει καλλιεργήσει η τηλεόραση. Οι συγγραφείς επιχειρούν να επικοινωνήσουν, εκ νέου, με τον αναγνώστη ειλικρινά.
Το δοκίμιο του Γουάλας δεν μένει στην επικαιρότητα της τηλεόρασης, αλλά διεισδύει βαθύτερα στους μηχανισμούς και στη σημειολογία της εικόνας και της παράστασης—στο τι σημαίνει να βλέπεις θέαμα στην πλαισιωμένη κορνίζα του ισχυρότερου μέσου του 20ού αιώνα. Τα συμπεράσματα δεν περιορίζονται και δεν αφορούν μόνο την αμερικανική πραγματικότητα, αλλά την ελληνική, όπως και κάθε χώρα του δυτικού κόσμου όπου η τηλεόραση—υπό την μορφή σειρών, ταινιών, και σύντομων βίντεο—έχει εξελιχθεί σε ένα χάος άπειρων ψυχαγωγικών επιλογών, ένα χάος που διεισδύει πλέον στην τσέπη μας (κινητό) και στο γραφείο μας (υπολογιστής). Σύμφωνα με το δοκίμιο, ο μέσος Αμερικάνος του 1990 βλέπει τηλεόραση 6 ώρες την ημέρα. Θα είχε εξαιρετικό ενδιαφέρον μία στατιστική μελέτη για την ελληνική επικράτεια που θα μας ενημέρωνε για τις ώρες που αφιερώνει ο μέσος Έλληνας σήμερα σε έναν συνδυασμό από οθόνες κινητών τηλεφώνων, υπολογιστών, και τηλεοράσεων.
Η πρωτοτυπία του δοκιμίου βρίσκεται στις συνδέσεις που διαπιστώνει ο Γουάλας μεταξύ τηλεόρασης και λογοτεχνίας—δυο πεδία εκ πρώτης όψεως ασύνδετα—και στα συμπεράσματα που καταλήγει, ικανά να στερήσουν από του λογοτέχνες τουλάχιστον μερικές ώρες ύπνου. Ο Γουάλας δεν προσπαθεί να δαιμονοποιήσει το φαινόμενο ‘τηλεόραση’, αλλά να το κατανοήσει, να δει πώς (και κυρίως γιατί) ασκεί μια τέτοια επιρροή πάνω μας. Η διεισδυτική ματιά του—διαπερνώντας περισσότερα επίπεδα πραγματικότητας από όσα μπορούμε πρόχειρα να φανταστούμε—είναι περισσότερο αναγκαία το 2020, απ’ ότι το 1990.
(Να σημειωθεί πως η μετάφραση κι οι επιλογές του μεταφραστή είναι προσωπικές και δεν υιοθετούνται από το Culture Book.)
Μέρος IV: Ένοχα Λογοτεχνήματα
Μέρος V: Θέλω όντως να καταλήξω κάπου
Μέρος VI: Λογοτεχνία-εικόνων
Μέρος VIΙ: Η αύρα της ειρωνείας
Μέρος VIΙI: Τέλος του Τέλους της Γραμμής
* * *
Μάνος Αποστολίδης
MSc. Φαρμακευτική (AUTH) // MA Δημιουργική Γραφή (UoWM) // PhD candidate. Δημιουργική Γραφή (UoDundee).
Γεννήθηκε το ’93 στην Θεσσαλονίκη και βιοπορίζεται ως κοινωνικός φαρμακοποιός.
Έχει δημοσιεύσει σε λογοτεχνικές ιστοσελίδες και περιοδικά (ΕΝΤΕΥΚΤΗΡΙΟ, Book’s Journal, κ.α.), διηγήματά του έχουν ανθολογηθεί (Παράξενες Μέρες, Crime and Horror), ενώ έχει διακριθεί με πρώτη θέση σε διαγωνισμό διηγήματος (‘Χωρίς Οξυγόνο’) και διαγωνισμό ποίησης (‘The Kiss Venture’). Πρόσφατο έργο του η μετάφραση του δοκιμίου ‘E Unibus Pluram’ του Ντ. Φ. Γουάλας.
Σήμερα εκπονεί την διδακτορική διατριβή του στο Πανεπιστήμιο του Dundee (Σκωτία) με θέμα την επιστημολογία στην αυτοβιογραφική αναζήτηση εαυτού εκεί που αυτή συναντά τις νευροεπιστήμες.
Ιστότοπος: manosapostolidis.com
*
Πηγή: Wallace, David Foster, E Unibus Pluram: Television and U.S. Fiction,
Review of Contemporary Fiction, 13:2 (1993:Summer) p. 151.
Πρόσβαση:http://jsomers.net/DFW_TV.pdf )
Έκδοση: Γράφτηκε το 1990, εκδόθηκε το 1993 στο Review of Contemporary Fiction και επανεκδόθηκε το 1997 με μικρές αλλαγές στην συλλογή δοκιμίων του Γουάλας A Supposedly Fun Thing I‘ll Never Do Again.