Eίμαι ο μικρός δαίμονας της αμφιβολίας. Επισκέπτομαι αιφνίδια μόνο όσους δεν αμφιβάλλουν ποτέ για τίποτε και σπέρνω στον νου τους τον σπόρο της αβεβαιότητας και του σκεπτικισμού. Αν δε με έχετε δει, είναι επειδή αμφιβάλλετε, αμφιβάλλετε υγιώς και οπωσδήποτε σας συμβουλεύω να συνεχίσετε να αμφιβάλλετε. Γιατί, μην αμφιβάλλετε καθόλου, τη στιγμή που πάψετε να αμφιβάλλετε, τη στιγμή που αρχίσετε να είστε βέβαιοι για το ένα και για το άλλο, για το αν πήρατε όντως τα κλειδιά από τη συρταριέρα πριν κλείσετε την εξώθυρα πίσω σας, για το αν κλείσατε τον φούρνο στο σπίτι, για το αν λέει την αλήθεια ο Πρωθυπουργός, τη στιγμή εκείνη θα σας επισκεφθώ εγώ και θα αρχίσετε πάλι να αμφιβάλλετε, να αμφιβάλλετε πρώτ’ απ’ όλα για το αν σας επισκέφθηκα, αν όντως είχατε ποτέ περάσει ένα διάστημα άνευ αμφιβολιών το οποίο για κάποιον ανεξιχνίαστο λόγο διακόπηκε, και φυσικά για το αν υπάρχω εγώ, ο μικρός δαίμονας της αμφιβολίας.
Ξέρετε ήδη, ελπίζω, ότι δεν υπάρχει τρόπος να με νικήσετε ούτε να με καταλαγιάσετε. Αλλά επειδή είμαι ένας μοναχικός μικρός δαίμονας που του αρέσουν τα παιχνίδια, θα σας δώσω μια συμβουλή: αν ποτέ με νιώσετε να τριβελίζω στο μυαλό σας, σπέρνοντας τους μαύρους σπόρους μου, τότε αρπάξτε με και ρωτήστε με αν υπάρχω, αν υπάρχω πέραν πάσης αμφιβολίας. Τότε θα αναγκαστώ, ναι, πιστέψτε με, θα αναγκαστώ, να πω πως υπάρχω αναμφίβολα και τότε αυτόματα θα προκαλέσω το πνεύμα μου να επισκεφθεί τον εαυτό μου και, μ’ αυτή την κίνηση τραγικής και θανάσιμης αυτογνωσίας, θα εξαφανιστώ, πουφ! στα εξ ων συνετέθην. Θα πάψω αμέσως να υπάρχω. Κι αν αντίθετα σας πω πως αμφιβάλλω ότι υπάρχω, τότε θα πέσω πάλι θύμα του εαυτού μου. Γιατί τότε θα αναιρέσω ο ίδιος τη βεβαιότητα της ύπαρξής μου στο βωμό του πνεύματος της αμφιβολίας που ευαγγελίζομαι.
Ω, πόσο ειρωνικός θα είναι ο θρίαμβος του τεχνάσματός σας να με μετατρέψετε σε έναν δαίμονα αυτοάνοσο, σε φορέα φθοράς του ίδιου μου του εαυτού! Μην έχετε καμία αμφιβολία, μπορείτε να το καταφέρετε, γι’ αυτό να είστε απόλυτα σίγουροι. Όσο για μένα, εγώ είμαι ο μικρός δαίμονας της αμφιβολίας. Για το αν η συμβουλή μου αποδειχτεί ωφέλιμη για την ησυχία σας ή αν είναι κάποιο τέχνασμα που θα με προάγει σε μεγαλύτερο και αξιότερο φόβου δαίμονα, γι’ αυτό το θέμα οφείλω απ’ τη φύση μου να μη δεσμευτώ.
Post cover: Inge Morath, Charles Eames posing with a Mask of Picasso’s Eyes, 1959