Γράφει η Βάλη Σκρεμμύδα
Η ανατροπή του Σικελικού Ειδυλλίου
Στο παρόν μυθιστόρημα ο τίτλος έρχεται σε πλήρη θεματική αντίθεση με το ίδιο το περιεχόμενο της ιστορίας, ενώ είναι εκπληκτικό το τέχνασμα της συγγραφέως να ανατρέψει τις προσδοκίες του αναγνωστικού κοινού καθώς και το θεματικό υπόβαθρο της ιστορίας, παρουσιάζοντας με τρόπο απροσδόκητο ένα άλλο πρόσωπο της κοινωνίας, αδιαμφισβήτητα οικείο στον αναγνώστη μέσα από τις διηγήσεις του Leonardo Sciascia και της Elena Ferrante.
Πρωταγωνίστρια μια νεαρή και αθώα κοπέλα που αποδέχεται καλοπροαίρετα το ενδιαφέρον ενός άνδρα, χωρίς να αντιλαμβάνεται πού πραγματικά αυτός αποσκοπεί. Η συγκεκριμένη αναφορά σε αυτό το επεισόδιο έχει τεράστια σημασία από ηθικής απόψεως, καθώς ο δράστης τυγχάνει να είναι εκπρόσωπος μιας σκληρής πατριαρχικής νοοτροπίας. Επομένως, η ειδεχθής αυτή πράξη πρώτα απ’ όλα είναι μια πράξη συναισθηματικής κακοποίησης, αλλά με αλληγορική σημασία. Και τούτο, γιατί εκφράζει τη δράση και το σκεπτικό της μαφίας, η οποία, δυστυχώς, αποτελεί επέκταση της σικελικής κοινωνίας, με την έννοια ότι ο τρόπος που αντιμετωπίζει η ίδια η κοινωνία το θύμα αποκαλύπτει ότι υπάρχουν κοινωνικές ομάδες που αποδέχονται την κακοποίηση μιας κοπέλας ή που της επιρρίπτουν ευθύνες, τις οποίες αποδίδουν ενδεχομένως στο ήθος της. Το γεγονός μάλιστα ότι η Concetta Vitale έδειξε εμπιστοσύνη στις προθέσεις του Guido Clesseri, εκπροσώπου της εγκληματικής οργάνωσης, και του επέτρεψε να μπει στο σπίτι της εν απουσία των γονιών της την ημέρα της γιορτής των Αγίων Πάντων χρησιμοποιήθηκε με τέτοιο τρόπο, ώστε να αποδοθούν ευθύνες στο θύμα, μια τακτική που η μαφία εφαρμόζει σε παρόμοιες περιπτώσεις με σκοπό να ενοχοποιήσει τα θύματά της και να ελέγξει τις αντιδράσεις τόσο του θύματος όσο και της κοινωνίας.
Από την άλλη πλευρά, όμως, υπάρχουν χαρακτήρες στο έργο, όπως ο πατέρας ή ο αστυνόμος, που στηρίζουν τη νεαρή στον αγώνα της να αντιταχθεί στη λογική της μαφίας και στον επανορθωτικό γάμο που της επιβάλλει η κοινωνία και η μαφία.Το συγκεκριμένο περιστατικό λειτουργεί καθοριστικά, ώστε να αντιληφθεί ο αναγνώστης το μέγεθος της διαφθοράς σε κάθε επίπεδο ή βαθμό. Το γεγονός ότι η κοινωνία αποδέχεται και δικαιολογεί το κακό είναι κατακριτέο αλλά και αναμενόμενο, εφόσον η σιωπή και η αποδοχή, μια μορφή συνενοχής, είναι επιτακτική ανάγκη για τους κατοίκους που θα μπορούσαν να βρεθούν κι εκείνοι στη θέση των θυμάτων.
Με αφορμή τη διαμάχη ανάμεσα στο θύμα και τον δράστη όπως και τη σύγκρουση μεταξύ τους, η μυθιστοριογράφος προβάλλει ταυτόχρονα την ηθογραφία της σικελικής κοινωνίας και αποκαλύπτει το παρασκήνιο αυτών των ακραίων συμπεριφορών, αναφερόμενη στην πραγματικότητα, σε ένα αληθινό περιστατικό που έλαβε χώρα στη Σικελία του αίματος και της διαφθοράς και δίχασε την κοινή γνώμη: την κακοποίηση της νεαρής Σικελής Franca Viola, η οποία αρνήθηκε να υποταχθεί και να υπακούσει στον νόμο του επανορθωτικού γάμου.
Στο παρόν μυθιστόρημα, ο τίτλος έρχεται σε πλήρη θεματική αντίθεση με το ίδιο το περιεχόμενο της ιστορίας, εφόσον δεν περιγράφεται μια ιστορία για κάποιο ειδύλλιο συναισθηματικής φύσεως. Αντίθετα, το φαινομενικό ειδύλλιο ανάμεσα στον εκπρόσωπο της μαφίας και την ανυποψίαστη νεαρή μετατρέπεται σε μια μορφή συναισθηματικής κακοποίησης και ελέγχου . Άρα, σε αυτό το σημείο εντoπίζουμε και έναν έμμεσο παραλληλισμό: όπως η μαφία ελέγχει και εξουσιάζει την κοινωνία της σικελικής νήσου με τους φόρους υποταγής κάθε μορφής, ομοίως και ο αρχηγός της μαφίας και θύτης Guido Clesseri ασκεί την εξουσία του εκμεταλλευόμενος τη γοητεία του, τις συνθήκες και την επιρροή που γνωρίζει ότι θα έχει σε μια αθώα κοπέλα, όπως αυτή της νεαρής μαθήτριας.
Το τέχνασμα της συγγραφέως να συνδυάσει την ιστορική επισκόπηση των γεγονότων –τη δημοσιογραφική καταγραφή με δύο περιστατικά κακοποίησης διαφορετικού τύπου το καθένα– εντυπωσίασε το αναγνωστικό καθώς και το επιστημονικό κοινό, αποδίδοντας φόρο τιμής στην πραγματική ηρωίδα Franca Viola και στον θεμελιωτή του αστυνομικού Leonardo Sciascia, ο οποίος πρώτος έδωσε το έναυσμα για να αποκαλυφθεί η δράση του Συστήματος μέσα από τα έργα του και να δοθεί έμφαση στις άγνωστες μορφές του κακού.