Έχει ιδιαίτερα χαρακτηριστικά η θέση του ποιητή στην κοινωνία;
Γράφει ο Οδυσσέας Ελύτης στο, κατά την ταπεινή μου γνώμη, θεμελιακό κείμενό του σε ό,τι αφορά στην ποίηση και στον ποιητή, «Η μέθοδος του “άρα”»: «Αλλά, τέλος πάντων, ο ποιητής ποιος είναι; Πού ανήκει; Ποια είναι η ταυτότητά του; Ο ποιητής αντλεί ζωή απ’ τους άλλους και τη διοχετεύει πάλι στους άλλους». Και αντιστρέφω το ερώτημά σας: «Έχει ιδιαίτερα χαρακτηριστικά η θέση της κοινωνίας στον ποιητή;». Όπως και να έχει, ο ποιητής οφείλει να είναι επικίνδυνος, να μην αυτολογοκρίνεται, να αναιρείται διαρκώς, να σπάει τα μούτρα του, να πτωχεύει, να αποκαλύπτει, να εκτίθεται, να σκανδαλίζει, να γκρεμοτσακίζεται, να συγκρούεται, ν’ ακούει το σώμα του, να κατοικεί στη μητρική του γλώσσα, να «μεταβληθεί εντός του και ο ρυθμός του κόσμου», που λέει κι ο Βιζυηνός, έτσι ώστε εάν τα καταφέρει και δεν λιποψυχήσει (συμβαίνει κι αυτό, ανθρώπινο είναι) να αρθρώσει την αληθινή, γνήσια και “άλλη” φωνή του συνεχίζοντας να ζει όπως οδηγήθηκε, επίλεξε κι έτυχε (με αξιοπρέπεια ή χωρίς, δεν έχει καμία μα καμία σημασία), ή να τρελαθεί, ή ακόμη και να αυτοκτονήσει.
Σε περιόδους κρίσης, όπως αυτή του κορωνοϊού, έχει ιδιαίτερο ρόλο η ποίηση;
Εάν μπορούσαμε να τη μετατρέψουμε σε εμβόλιο ίσως και να έχει. Φυσικά, αστειεύομαι. Έχουν σκάσει ήδη ποιήματα και κείμενα που αφορούν στον εγκλεισμό-καραντίνα της περιόδου που διανύουμε, όπως είχαν σκάσει και κατά την οικονομική κρίση (και αλίμονο κι εκδόσεις… να εμπορευτούμε, δηλαδή, το κακό που μας βρήκε και την κατάντια μας). Επικαιρικές ανοητολογίες, και στις δύο περιόδους-περιπτώσεις. Κοιτάξτε, αυτό με την «παρηγοριά» που οι πλείστοι νομίζουν πως προσφέρει η ποίηση με κάνει να τρέχω και να μη (με) φτάνω. Αφήνω στην άκρη εκείνο το απίθανο «προφητικό», που αρκετοί επικαλούνται. Ο Octavio Paz το έχει θεμελιώσει κι αυτός με τον λόγο του, όπως και ο Οδυσσέας Ελύτης που ανάφερα παραπάνω: «Ανάμεσα στην επανάσταση και στη θρησκεία, η ποίηση είναι η “άλλη” φωνή. Η φωνή της είναι “άλλη” γιατί είναι η φωνή των παθών και των οραμάτων· είναι φωνή άλλου κόσμου και φωνή αυτού του κόσμου, είναι αρχαία και είναι σημερινή, αρχαιότητα χωρίς χρονολογίες. Ποίηση αιρετική και σχηματική, ποίηση αθώα και διεστραμμένη, διαυγής και λασπωμένη, αέρινη και υπόγεια, ποίηση του ερημητηρίου και του μπαρ της γωνίας, ποίηση χειροπιαστή και πάντοτε ποίηση ενός πέραν που είναι ακριβώς εδώ. Όλοι οι ποιητές σ’ αυτές τις μεγάλες ή μικρές στιγμές, επαναλαμβανόμενες ή μοναδικές, στις οποίες είναι στ’ αλήθεια ποιητές, ακούν την “άλλη” φωνή. Είναι δική τους κι είναι ξένη, δεν ανήκει σε κανέναν και ανήκει σε όλους. Τίποτε δεν ξεχωρίζει τον ποιητή από τους υπόλοιπους άνδρες ή γυναίκες, εκτός από αυτές τις στιγμές –σπάνιες παρότι είναι συχνές– όπου, όντας ο ίδιος, είναι κάποιος άλλος.». Τέλος πάντων, με δυο κουβέντες, δεν υπάρχει ποίηση νέα παρά μόνο ζωντανή, κι αυτός είναι ο ιδιαίτερος ρόλος της ποίησης: να είναι ζωντανή είτε αυτή μας έρχεται από το παρελθόν είτε από το σήμερα.* Ο Κώστας Ρεούσης γεννήθηκε στην Αθήνα το 1970. Εδώ και 20 χρόνια ζει στο αστικό κέντρο της Λευκωσίας. Από το 1995 έως σήμερα έχουν εκδοθεί 8 ποιητικές συλλογές του, ενώ μία δίγλωσση ανθολογία από το έργο του κυκλοφορεί από εκδοτικό οίκο της Ισπανίας. Ποιήματά του έχουν μεταφραστεί στα ιταλικά, ισπανικά, πορτογαλικά της Βραζιλίας και από ένα στα αραβικά και στα αγγλικά.