Scroll Top

Η τέχνη είναι το άλμα – του Ευθύμιου Λέντζα

Ο μεγαλύτερος σκοπός της τέχνης είναι να εξισώσει το θάνατο με τη ζωή.

Για τον καλλιτέχνη δεν είναι αρκετό να ζει∙ η βαθύτερη ανάγκη του είναι η αθανασία.
Η γνώση του πεπερασμένου τον τροφοδοτεί και φτάνει στην μεγαλύτερη ανακάλυψη: τέλειος άνθρωπος δεν υπάρχει.

Ένα έργο τέχνης περνάει στην αθανασία όταν αγγίξει την τελειότητα∙ όταν και οι ατέλειές του ακόμα δεν μας αφήνουν κανένα περιθώριο για αμφισβήτηση. Η λάθος γραμμή στον πίνακα, η βαρύγδουπη λέξη στο ποίημα, το στραβό γόνατο στο άγαλμα. Κάθε μεγάλο έργο είναι όμορφο, ό,τι άσχημο κι αν αναπαριστά ή περιγράφει.

Από τη στιγμή που ο καλλιτέχνης αποτυπώνει – δημιουργεί μια εικόνα, αυτή η εικόνα παύει να έχει ζωή. Το βίωμα πεθαίνει μέσα στο κάδρο, στο γραπτό, στο γλυπτό. Νεκρά χρώματα, νεκρά μελάνια, νεκρές πέτρες, νεκρά μάρμαρα∙ τίποτα δεν κινείται. Όπου δεν υπάρχει κίνηση, υπάρχει θάνατος.

Η τέχνη δεν είναι οδηγός επιβίωσης. Αυτό το βάρος έχει πέσει στις πλάτες της επιστήμης και της θρησκείας. Ένα έργο δεν προσπαθεί να σε παρασύρει σε καλύτερες συνθήκες ζωής. Ο ρόλος του έργου είναι να είναι. Είναι ο δρόμος του καλλιτέχνη προς τον θάνατο.
Ο άρρωστος παραδίδει το σώμα και τη ψυχή του στο γιατρό. Οι φίλοι της τέχνης παραδίδουν το πνεύμα τους στο καλλιτεχνικό δημιούργημα.

Όσο άγνωστες είναι οι προθέσεις του Κυρίου, άλλο τόσο γνωστές είναι οι προθέσεις της τέχνης. Κατακερματίζει την ύλη σε χιλιάδες ελευθερίες. Παθιάζει και παθιάζεται από τον άνθρωπο. Η τέχνη δεν αντιγράφει τη φύση των πραγμάτων∙ αποδίδει τις ιδέες τους. Ο καλλιτέχνης δεν ζει στη σκιά∙ είναι η σκιά. Θυσιάζεται με δική του ευθύνη. Δεν μιμείται τον κόσμο. Είναι η μετάβαση από τον κόσμο των αισθήσεων, το πέρασμα μέσα από την σκουληκότρυπα. Η πίστη που πηγάζει από την ποίηση για το μη εφικτό.

Ένα έργο τέχνης δεν σου φανερώνει ποτέ το δάσος. Ένα δαγκωμένο μήλο στο τραπέζι και μια κανάτα νερό είναι χιλιάδες πετεινοί στο κεφάλι σου. Οφείλουμε να είμαστε παράλογοι όταν αντιμετωπίζουμε την τέχνη, όταν καταπιανόμαστε μαζί της. Ο καλλιτέχνης δεν κάνει ρεπορτάζ∙ είναι ο δολοφόνος, το θύμα, ο αυτόχειρας. Είναι ο ίδιος το παράθυρο που οδηγεί στο κενό και η Τέχνη είναι το Άλμα.

Διαβάζοντας το «Σμιλεύοντας το χρόνο» του Ταρκόφσκι, υπογράμμισα την παρακάτω πρόταση: «Σκοπός της τέχνης είναι να ετοιμάσει τον άνθρωπο για το θάνατο…». Αυτή η πρόταση μας δίνει το δικαίωμα να σβήσουμε ότι έγραψα μέχρι τώρα και να κρατήσουμε μονάχα αυτή τη φράση.

Ο δημιουργός ξεκινάει από το άπειρο και καταλήγει στο μηδέν.
Ο Λούις Κάρολ, δεν φαντάστηκε ποτέ την Αλίκη στη χώρα των θαυμάτων∙ έζησε μαζί της.
Ο θάνατος ήρθε μετά, μέσα απ’ το καπέλο του μάγου.