Η μυθοπλασία πολλές φορές αποτελεί το τέλειο άλλοθι για την πιο διεισδυτική ανάλυση της πραγματικότητας. Εάν το να οξύνεις την εμπειρία σημαίνει να κατανοείς το δαιδαλώδες του κόσμου και να διακρίνεις το πολύπλοκο της μορφής –όπως επεσήμαινε ο Στήβενς[1], τότε η λογοτεχνία του φανταστικού είναι το ιδανικό εργαστήρι για μια τέτοια διερεύνηση. Παρ’ όλες τις διαθλάσεις και τις έντεχνες παραμορφώσεις, το χειρουργικό νυστέρι ανατέμνει κι αποκαλύπτει όσα η καθημερινότητα και οι ιδεασμοί του σύγχρονου πολιτισμού θάβουν στα ερέβη των αποσιωπήσεών τους.
Σε μια τέτοια εξέταση μας οδηγεί ο Κωνσταντίνος Τσουρέκης με το καινούριο του πόνημα, «Destra aut Sinistra», των εκδόσεων Rising Star.
Θέμα του βιβλίου, θα μπορούσαμε να πούμε, είναι η ροπή των ανθρώπων προς τον διχασμό (και ίσως τις πιο κρίσιμες στιγμές και για τους πιο ανόητους λόγους) και οι συνέπειές της. Διαβάζουμε στην σελίδα 45:
“Ελάχιστες διαφορές, αυστηρές απαγορεύσεις, πολυάριθμες συγκρούσεις,
μισητή οικογένεια. Για όλα αυτά δεν είχαν ξεσπάσει όλοι οι πόλεμοι στην
παγκόσμια ιστορία; αναρωτιόταν ο Τζιάκομο έχοντας ακούσει κατά
λέξη ολόκληρη τη λειτουργία προς τιμήν της θεάς που υπηρετούσε”.
Ο Τζιάκομο Γκαλιμπέρτι, φοιτητής στο Πανεπιστήμιο της Ρώμης, μπλέκεται σε μια πολύ παράξενη ιστορία: Μεταξύ ονείρου και μαγείας, ο ήρωας ταξιδεύει σε έναν άλλο τόπο, την μεσαιωνική Κριταλία, και γίνεται μάρτυρας των αντιμαχιών μεταξύ ντεστρινών και σινιστρινών. Η βία, ο παραλογισμός και φανατική στράτευση είναι οι αιτίες που ολόκληρη η χώρα σπαράσσεται και υποφέρει. Οι κάτοικοί της, πιόνια στα χέρια των δύο αδελφών θεών (της Ντέστρα και της Σινίστρα), υπάκουοι και πειθήνιοι σε κάθε τους υπόδειξη/εντολή, εγκλωβίζονται σε αιματηρές μάχες δίχως καλά- καλά να κατανοούν τους λόγους για τους οποίους βρίσκονται σε αυτή τη δεινή θέση.
Ο συγγραφέας, μέσα από μια πολύ έξυπνη και καλοδουλεμένη αφήγηση, με ζωντανές περιγραφές και ισορροπημένη χρήση των σχημάτων λόγου (όπου, όπως αναφέρει κι ο Tzvetan Todorov, είναι το βασικό συστατικό και η πηγή του συγκεκριμένου λογοτεχνικού είδους) χτίζει το έργο ανοίγοντας την βεντάλια του παράδοξου και του ανοίκειου. Παράλληλα, ο αναγνώστης έρχεται σε επαφή με την σύγχρονη ιστορία της Ιταλίας κι των όμορων βασάνων, προκλήσεων και λαθών της γείτονος. Ενδιαφέρουσα, επίσης, είναι και η ονοματοποιία. Για παράδειγμα, ο ιεροεξεταστής ονομάζεται Τζιούστο Βετούστο, έτσι οι έννοιες της δικαιοσύνης και της αρχαιότητας φωτίζουν τον χαρακτήρα και εμπλουτίζουν την αναγνωστική διαδικασία.
Τέλος, το συγκεκριμένο μυθιστόρημα μας δίνει την ευκαιρία να αναστοχαστούμε γύρω απ’ την φύση της εξουσίας, την πολυπλοκότητα και την ιδιομορφία των κοινωνικών διαδικασιών και φυσικά την θέση των ανθρώπων στον ρου της ιστορίας.
Διαβάζουμε στο οπισθόφυλλο του βιβλίου: «Στην εποχή μας η εξουσία εξακολουθεί να λειτουργεί αποκλειστικά προς όφελός της, θεωρείται αναμφισβήτητη και ο σύγχρονος άνθρωπος επιλέγει να υποτάσσεται σε αυτή. Αν η εξουσία είναι το κάτοπτρο της ποιότητας και της πνευματικής ικανότητας των ανθρώπων, ποια είναι άραγε η απάντηση στο ερώτημα
Ντέστρα ή Σινίστρα;».
* Κωνσταντίνος Τσουρέκης, Destra Aut Sinistra?, εκδ. Rising Star, 2021
[1] Stevens Wallace, Δεκατρείς τρόποι να κοιτάς ένα κοτσύφι και άλλα ποιήματα & Adagia, εκδ. Άγρα, 2007.