ΓΙΩΡΓΟΣ ΧΟΥΛΙΑΡΑΣ

Η αναχώρησή μου υπήρξε καταλυτική. Η Αμερική δεν ήταν λύση, αλλά κατάλυση. Κινδυνεύει να μείνει στον τόπο κανείς, αν χωρίς σκέψη μένει στον τόπο του. Αν δεν δώσει τόπο στην οργή, υπάρχει κίνδυνος, λείποντας η αγωγή, να περισσεύει η καταγωγή. Χρειάζεται να ξεμάθεις όσα νομίζεις ότι γνωρίζεις. Αυτό φαίνεται φεύγοντας και αφήνοντας ίχνη σε δρόμους μελάνης, νερού και άμμου, που αποτελούν συστατικά μιας γραμμένης σελίδας, είτε πρόκειται για χαρτί είτε για άλλες επιφάνειες που αποτυπώνουν φυλακτά του λόγου.Τόπος των ποιητών είναι ο τρόπος τους. Ο τρόπος εκτυλίσσεται σε ταξίδι, αλλάζοντας τον τόπο, ενώ παραμένει ο ίδιος, εφόσον πρόκειται για ουτοπία και όχι κοινοτοπία, όπως καταγράφεται στις ετεροτοπίες της αλφαβήτου. Είμαι αντίθετος σε κάθε νοσταλγία, που αποτελεί νόσο Ελβετών μισθοφόρων. Η λέξη επινοήθηκε ως ιατρική διάγνωση από Ελβετό. Γι’ αυτό άλλωστε επινόησα τη λέξη οικαλγία, τον πόνο δηλαδή που προκαλεί ο τόπος σου. Στην εμπλοκή των δύο αυτών εννοιών γενέθλιος τόπος καθίσταται η διασπορά. Όσοι γράφουν κατ’ αρχάς διαβάζουν, διαβάζοντας διεσπαρμένα και όσα μεταφράζονται στη γλώσσα τους (όπως ίσως και σε άλλες γλώσσες). Ορισμένοι πηγαίνουν να τα διαβάσουν επί τόπου.

Αν και όλοι οι συγγραφείς νομίζω ότι προέρχονται από τα Άγραφα, ασφαλώς αναδεικνύονται και εξειδικευμένες τοπολογίες, όπως διαρκώς συμβαίνει με γραπτά ή προσωπική μυθολογία. Σκέφτομαι μικρή την Ασία. Από τη Μικρά Ασία διέφυγε μικρή η μητέρα της μητέρας μου. Ως άλλη ήπειρο σκέφτομαι την Ήπειρο, από όπου κατέβηκαν στη Θεσσαλία οι πρόγονοι του πατέρα μου. Ως Νεοϋορκέζο από τη Θεσσαλονίκη με είχε σκεφτεί μετά από μια συζήτηση Αμερικανίδα δημοσιογράφος. Το να γνωρίζει τη γενέτειρά μου θα διευκόλυνε ίσως όποιον διαβάζει την «Πόλη γραφέων», που έχει ενταχθεί στον αναδρομικό τόμο «Δρόμοι της μελάνης» (2005).

Έχοντας προηγηθεί άλλα, η σύντηξη του πυρήνα στα «Εικονομαχικά» (1972) – αναιρώντας όσα γνώριζα και με προμετωπίδα που υπαινίσσεται «Εκατό χρόνια μοναξιάς» – συνέβη σε μικρό ξενοδοχείο στο Παρίσι, επιστρέφοντας από τη Θεσσαλονίκη στις ΗΠΑ. «Η άλλη γλώσσα» (1981) κυριολεκτικά ήταν άλλη – καθώς επίσης πρωτογενώς έγραφα στα αγγλικά – ενώ παρέπεμπε στον Εγγονόπουλο και τον Κάλας. Προβλέποντας μελλοντικές ρήξεις, «Ο θησαυρός των Βαλκανίων» (1982) συνιστούσε «περίληψη» ελληνικής ιστορίας, ενώ ως βιβλίο (1988) εγκολπωνόταν «Μολύβι στο ψωμί». «Στίχοι ταχυφαγείων» («Fast Food Classics», 1992), σε αντίστιξη με «κλασική κουζίνα», διαπίστωναν ότι «η Αμερική δεν είναι πια εδώ», δηλαδή «εκεί». Στο «Γράμμα» (1995) με επιστολές τους αυτο-βιογραφούνται γράμματα της ελληνικής αλφαβήτου, προδιαγράφοντας το «αλφαβητικό μυθιστόρημα» αντι-απομνημονευμάτων ενός «Λεξικού αναμνήσεων» (2013). Μετά το Δουβλίνο, έρχεται η Αθήνα.

Σκέψεις και στίχοι σας για την Ελλάδα μέσα στον κόσμο σήμερα.