Ελευθερία Θάνογλου, Οι τίμιοι ψεύτες (Εκδόσεις ΑΩ, 2023)
Στη συλλογή αυτή, της οποίας τόσο ο τίτλος (Οι τίμιοι ψεύτες) όσο και ο υπότιτλος (Μια τραγική ιστορία ενός κωμικού ανθρώπου) στηρίζεται σε ένα οξύμωρο που όμως παραπέμπει σε μια απολυτως ρεαλιστική οπτική του κόσμου –το τραγικό και το κωμικό συνυπάρχουν, όπως και το τίμιο και το αρνητικό του–, η Θάνογλου γράφει Ποίηση πολιτικά και κοινωνικά καταγγελτική. Ποίηση θλιμμένη, απεγνωσμενη και ανταριασμένη. Αν οι λέξεις της ήταν όπλα, θα είχαμε επανασταση. Όμως η Θανογλου δεν πιστεύει πια στην εξεγερτική ικανότητα του ανθρώπου· άλλωστε “οι μέρες μικρυναν για μεγάλες επαναστασεις” και η ρευστή ανθρώπινη φύση, που συναινεί από φόβο στην εξουσιαστική αυθαιρεσία, έχει πάρει τη μορφή του εξουσιαστή, έχει πλέον “παραμορφωθεί” κατ’ εικονα και καθ’ομοίωσιν του. Και η Ποίηση; οι ποιητές; Δεν αντιστέκονται; Όχι, δεν αντιστέκονται, απλώς χειροκροτούν, ωσάν τυφλοί, ασημαντότητες. Ένα βιβλίο πολιτικό και εν τελει ηθικό, μια συλλογή ενδιαφέρουσα, πρωτότυπη και οξεία, ασχέτως εάν τα καλύτερα ποιήματα της είναι τα λιγότερο “μηνυματικά” και διακηρυγματικά, αλλά αυτά που βρίσκονται στις παρυφές του νοήματος και “ομιλούν” χαμηλοφώνως.
Δημήτρης Στενός, Σάρκωμα ξένο (Οδός Πάνος, 2022)
Πρόκειται για μια συλλογή 32 μικρών ποιημάτων με δεσπόζουσα θεματική τον θάνατο. Ο τριανταπεντάχρονος ποιητής (που είναι και ζωγράφος) αποτυπώνει στη γραφή του μια δυσοίωνα παραμορφωμένη πραγματικότητα, βίαια εικαστική, που φτανει στα όρια μιας εξπρεσσιονιστικής δυστοπίας. Εντονη χρωματική παλέτα, ανοίκειες παρομοιώσεις –στο όριο της ασυμβατότητας– σολοικισμοί, εκούσιοι ή ακούσιοι, που προέρχονται από ακραία ψυχική διάθεση και μια θέαση που δομείται στη βάση της στρέβλωσης του εξωτερικού κόσμου, δημιουργούν μια ασφυκτικά εφιαλτική αίσθηση. Τα ποιήματά του θυμίζουν τα πορτραίτα από καρβουνο του Φρανκ Άουερμπαχ, κεφάλια που αναδύονται από στάχτες, ή την Κραυγή του Μουνχ. Ποιήματα γνήσια, αδιαμεσολαβητα, εμμονικά, στα οποία οι νεκροί και οι ζωντανοί συγχέονται ή ταυτίζονται.
Λι Μπάι, Ποιήματα. Απόδοση/επίμετρο Γ. Βέης (Σμίλη, 2023)
Η παρούσα συλλογή περιλαμβάνει 46 μικρά ποιήματα του Κινέζου Λι Μπάι (701-762 μ.Χ), ενός δημοφιλούς ποιητή στην Κίνα αλλά και στη Δύση (αγαπήθηκε από τον Πάουντ, τον Ράιτ και ο Μάλερ χρησιμοποίησε τέσσερα ποιήματα στη συμφωνία Το τραγούδι της Γης), που έχουν αποδοθεί τρυφερά και με ωραία ελληνικά από τον ποιητή Γ. Βέη. Η ποίηση του flaneur Λι Μπάι (περιπλανήθηκε στην Κίνα της δυναστείας των Τανγκ) είναι θ ε ρ α π ε υ τ ι κ ή. Τα θέματά του –όπως και κάθε λυρικής ποίησης– είναι η σιγαλή φύση, ο έρωτας, η αγάπη, ο αποχωρισμός, το φεγγάρι, η νοσταλγία της πατρίδας, η μέθη, η ματαιότητα. Με μια κομψή λιτότητα παρουσιάζεται όλη η ζωή στο ποιητικό ελάχιστο. Σου υποβάλλει ένα αίσθημα απολαυστικής βραδύτητας (κάτι σαν slow motion, που σε κάνει για λίγο –έστω– ευτυχισμένο). Ο χρόνος γίνεται πιο ελαφρύς με τα ποιήματα του Λι Μπάι –βοηθάει και το κρασί σ’αυτό. Μια ποίηση λυπημένη αλλα και φιλοσοφημένη, μια ποίηση μοναχική που όμως στρέφεται στο φως και εν τέλει συμμετέχει στο θαύμα της ζωής σαν “ένα τόσο δα πραγματάκι, ένα μοναχικό πανί που έρχεται από τη μεριά του ήλιου”.
Λένα Καλλέργη, Ανήμερο (Ίκαρος, 2023)
Το τρίτο βιβλίο της καλής ποιήτριας. Ποιητική συλλογή, πολύσημη και αμφίσημη, για την ανθρώπινη –κυρίως, γυναικεία– φύση και το φυσικό περιβάλλον. Σημείο τομής τους: ο νόμος του ισχυρότερου και ως εκ τούτου, το βιωμένο σκοτάδι. Μια σχέση παράλληλη, σχέση ουσιαστικής βίας αλλά και αμείλικτης πραγματικότητας. Τα ποιήματα εδράζονται στο δίπολο παρελθόν (γνήσιο) -παρόν (ψευδεπίγραφο) και θίγουν ζητήματα όπως η οικολογία, η αυθεντική παράδοση και εμμέσως η ηθική κρίση. Πρόκειται για ποιήματα ρυθμικά (ακούς ιάμβους στιβαρούς και ασθενείς, όπως και θλιμμένους ανάπαιστους) που δεν διακηρύσσουν, δεν “διαδηλώνουν” αλλά με εσωτερικούς κρότους και υπόγειο βουητό σε αναγκάζουν να “ενσκύψεις” με ταπεινότητα. Ο τίτλος είναι εξαιρετικός, η ποιήτρια και η ποίηση της αυτοσυστήνονται και δηλώνουν ένα ηθικό αίτημα, μια διεκδίκηση χαμηλόφωνη αλλά απειλητική, σαν να έρχεται από βαθύ “ανήμερο” πηγάδι.