[…ένας πίνακας πρέπει να
Είναι σπινθήρας, γεμάτος από
Την ομορφιά ενός ποιήματος
Ή μιας γυναίκας…]
Χουάν Μιρό
Η Τώνια Τσαρούχα γεννήθηκε στην Λάρισα, όπου και κατοικεί. Μεγάλωσε στην Μελιβοία της Λάρισας. Κείμενά της έχουν δημοσιευτεί σε ιστοσελίδες. Ο κήπος της ανυπακοής είναι η πρώτη την ποιητική συλλογή.
Έτσι λιτά συστήνεται η δημιουργός μιας ακόμη, εξαιρετικής ποιητικής συλλογής που φθάνει στα ράφια των βιβλιοπωλείων από τις εκδόσεις Βακχικόν. Ο Ιερώνυμος Μπος δανείζει τα φοβερά του οράματα, στα όρια της αμαρτίας, ήδη μες στην καρδιά του συμβολισμού και η ποιήτρια, πριν από όλα τα ποιήματα θέτει τον εαυτό της ευτυχή, με το χάρισμα του τραγουδιού, έξω από την πολιτεία του Πλάτωνα. Έπειτα μεσολαβούν μονάχα δυο ποιήματα πρόζες και οι περίφημες Τελετές Ενηλικίωσης. Αυτοί οι στίχοι είναι αρκετοί για να γραφτεί ένα σημείωμα για την Τώνια Τσαρούχα που εμφανίζεται σαν έτοιμη από καιρό με την πρώτη της ποιητική απόπειρα.
Εγώ θέλω να μιλήσω για την Αλίκη που τρώει το κέικ / από την γωνιά της ανυπακοής / και μεγαλώνει / από την γωνιά του φόβου / και μικραίνει. Για το κορίτσι του παραμυθιού που δαπανήθηκε μαζί με τα θαύματά της. Για την Αλίκη που δεν μεγαλώνει αλλά γερνά μαζί με τα πράγματα τα πιο αγαπημένα. Ας πούμε η Αλίκη μπαλαρίνα μες στο μουσικό κουτί, πρώτη ανάμεσα στα πράγματα που θα γυρέψει κανείς εκείνη την τρομερή στιγμή. Πράγματα που κρύβονται σε βυθούς και άλλα, σπαρμένα οράματα, φιλμ και τίτλοι πάνω στο δέρμα της, σκληρό, γέρικο παλτό, αποχρώσεις και μοναχικά περάσματα στις πόλεις. Αυτά θα ανασύρω για να σώσω την μνήμη. Για αυτήν την Αλίκη που δικαιώνει τον Κήπο της Ανυπακοής θέλω να μιλήσω για τις αρωματικές λέξεις που γεμίζουν μυρωδιές την μικρή, στριμωγμένη της ζωή. Την Αλίκη που τα΄χασε όλα και τώρα δεν βρίσκει τον δρόμο για το παραμύθι της. Μονάχα η πόλη της έμεινε και μια στάλα αθωότητα. Αυτές οι περιττές πληροφορίες για το δράμα της Αλίκης είναι που κάνουν την ζωή της μεγαλύτερη, καλύτερη, ομορφότερη, άξια για ένα ποίημα. Λίγη ενοχή για εκείνη που κοιμάται μόνη στο φεγγαρίσιο της τετράστιχο, την Αλίκη που μπερδεύεται με όλα τα κορίτσια αυτού του κόσμου και του άλλου, των παραμυθιών που δεν ήταν ποτέ καλύτερος. Μπερδεύονται τα ποιήματα, μια ιδέα βία πάνω στα σεντόνια. Εγώ θέλω να μιλήσω για την Αλίκη που στέκει παντού, μια υπόμνηση του τέλους που σπαράζει στο παράξενο εγκώμιο της ομορφιάς. Αυτό συνθέτει η καινούρια, ποιητική συλλογή της Τώνιας Τσαρούχα που συστήνει στο αναγνωστικό κοινό μια εξαιρετική, ποιητική γραφή.
Στίχοι σαν γραφές σε κατακόμβες, φιλμ γυρισμένα από την ανάποδη της ιστορίας, πούπουλα λύπης που γεμίζουν την σκηνή, το αδύνατο που εκπληρώνεται, ο κόσμος που ταλαντεύεται και τον στενεύει ο κορσές του ρόλου του. Δεν θα μπορούσε να το πει κανείς καλύτερα απόψε από την περιγραφή του ομώνυμου ποιήματος που γράφεται χάρη στις αναρίθμητες αφορμές του κόσμου εκεί έξω. Γυναίκες σπάνιες βρίσκουν έναν τόπο για να κατοικήσουν την στιγμή που η Νόρα έχει εγκλωβιστεί μες στο πλυντήριο και από το φινιστρίνι που στριφογύριζε έβλεπε την ζωή να συνεχίζεται. Γυναίκες του μύθου, κορίτσια της αλήθειας, αμαζόνες εκεί έξω, πορτραίτα του Χένρι Τζέιμς, προικισμένα με το μαγικό πραγματικό και κάπου κάπου την ειρωνεία της ζωής που πηγάζει από τις αντιλήψεις της.
Προτομές ζωντανές, φιλμ και περσόνες δανείζουν τα ονόματά τους στους τίτλους των ποιημάτων του Κήπου της Ανυπακοής. Η Τώνια Τσαρούχα επιφυλάσσει για τα υπόλοιπα τίτλους και στίχους, γεννημένους από την μεταφυσική που παραστράτησε και πάει. Εκεί που βρίσκει τον ρυθμό κάποιο ποίημα έρχεται η Λαίδη Μάκβεθ και σφάζει όλους τους συνδαιτυμόνες με το βαμβάκι, είναι γυναικεία υπόθεση η ρόμπα που φορά η Ευριδίκη πάνω από την σκιά της, ζωγραφισμένη έξοχα σε όλο το βάθος αυτής της πρώτης της συλλογής.
Η Τώνια Τσαρούχα έρχεται να προσθέσει μια αξιόλογη φωνή στο σχήμα της σύγχρονης, ελληνικής ποίησης. Η διαπίστωση βεβαίως αυτή καμιά νομιμότητα δεν φέρει, αφού ετούτο εδώ το σημείωμα έχει παρατήσει κάθε έννοια αντικειμενικότητας και απολαμβάνει τις πρόζες της δημιουργού που φιλοξενούνται στην έκδοση του Βακχικόν.
Αποχαιρετώντας την χρονιά που φεύγει, τα ποιήματα του Κήπου της Ανυπακοής έρχονται να πέσουν σαν λοξοί φωτισμοί και σαν υπαινιγμοί ανακουφιστικοί. Η Νόρα, η Λαίδη, η Ευριδίκη, η Αλίκη, όλες τους είναι ονόματα γραμμένα στο άπειρο, ιερό βιβλίο. Μονάχα που τα παραμύθια τους ξεφτίσανε και τώρα πια μπορούν μονάχα να μας διδάξουν τον χειρισμό της αιωνιότητας. Τα ποιήματα της Τώνιας Τσαρούχα δεν αποτελούν ένα αντίδοτο αλλά έναν κρυφό, νοσταλγικό αποχαιρετισμό. Είναι ζωγραφιές, ποτισμένες από φαντασίες και σκηνές, επιδέχονται ατέλειωτες ερμηνείες. Μιλούν σπαραχτικά για μια αδιανόητη, πια αθωότητα. Όλα καλπάζουν μες στην δοξαστική μοναξιά τους. Με ένα πεπρωμένο μελαγχολικό, στεφανωμένα με πρόζες και ακατόρθωτα πιστά σε όρους προκλητικής μεταφυσικής. Ο Κήπος της Ανυπακοής κερδίζει απόψε τις εντυπώσεις.
* Τώνια Τσαρούχα, Ο Κήπος της Ανυπακοής/Eκδόσεις Βακχικόν