Scroll Top

“Το Δέντρο της Ισότητας”, ένα εναλλακτικό παραμύθι για την ισότητα και την κατάρριψη των έμφυλων στερεοτύπων – Παρουσίαση από την Αργυρούλα Καλαϊτζάκη

Οι σύγχρονες επιταγές της ισότητας, της κοινωνικής δικαιοσύνης και της προστασίας των ανθρώπινων δικαιωμάτων καθιστούν αναγκαίο τον μετασχηματισμό του θεσμού της οικογένειας και την αλλαγή των βαθιά ριζωμένων παραδοσιακών κοινωνικών και πολιτισμικών αντιλήψεων, σχετικά με τους ρόλους και τις συμπεριφορές των δύο φύλων.

Οι αντιλήψεις αυτές καθίστανται αντικείμενο μάθησης από την πρώιμη παιδική ηλικία, με τους γονείς, τους σημαντικούς άλλους, το σχολείο, τα μέσα μαζικής ενημέρωσης και τον κοινωνικό περίγυρο, να συμπράττουν καθοριστικά στη σταδιακή εσωτερίκευση και αποδοχή τους. Πρόκειται για κανόνες και προσδοκίες που λειτουργούν αυτοαναφορικά, με πολλαπλές επιζήμιες προεκτάσεις, καθώς εγκλωβίζουν, τόσο τα αγόρια, όσο και τα κορίτσια, από πολύ νωρίς στη ζωή τους, σε περιοριστικά και καταπιεστικά πλαίσια συμπεριφοράς, δράσης και συναισθηματικής έκφρασης, που δυσχεραίνουν την ολόπλευρη ανάπτυξη και την ελεύθερη συγκρότηση της προσωπικότητάς τους.

Η διασφάλιση των κατάλληλων συνθηκών ενίσχυσης της έμφυλης δημοκρατίας, δικαιοσύνης και ισότητας μέσα στην οικογένεια αποτελεί προϋπόθεση για την αποδόμηση των έμφυλων στερεοτύπων και την καλλιέργεια σχέσεων αμοιβαίας και αρμονικής συνύπαρξης, σεβασμού και αλληλοϋποστήριξης. Αυτός ο τύπος διαπαιδαγώγησης περιλαμβάνει την προώθηση θετικών προτύπων συμπεριφοράς και αλληλεπίδρασης, με την ενθάρρυνση των παιδιών να εκφράζουν, να κατανοούν και να αποδέχονται τα συναισθήματα τους, να αξιοποιούν το πλήρες δυναμικό τους, να ανακαλύπτουν τις ικανότητες και τα ιδιαίτερα ταλέντα τους, να ικανοποιούν τις ανάγκες τους και τα ενδιαφέροντά τους, να εκπληρώνουν τα όνειρά τους και να δημιουργούν σχέσεις που βασίζονται στον αμοιβαίο σεβασμό, την κατανόηση και την αλληλεγγύη.

Η μικρή Ελένη, η ηρωίδα του παραμυθιού, διεκδικεί ένα οικογενειακό περιβάλλον, που δεν καταδυναστεύει τα μέλη του, ένα περιβάλλον συνεργασίας, δημοκρατικής συνδιαλλαγής και επικοινωνίας, όπου η καθεμία και ο καθένας αποδέχεται, κατανοεί, σέβεται και υπερασπίζεται τις προσωπικές ανάγκες και τις επιθυμίες του/-ης άλλου/-ης. Ταυτόχρονα, προσφέρει μια σημαντική ευκαιρία, αφενός στον πατέρα της να γίνει και εκείνος μέρος του συναισθηματικού της κόσμου και να συνειδητοποιήσει πόσο αναγκαίο είναι να συμμετέχει με πιο ενεργό και ισότιμο τρόπο σε όλο το πλέγμα των αναγκών της καθημερινής οικογενειακής ζωής και αφετέρου στη μητέρα της να κατανοήσει ότι η μητρότητα δεν είναι ένα σύμπλεγμα καταναγκασμών και περιορισμών. Αντιθέτως μάλιστα, κάθε μητέρα έχει δικαίωμα να ζει σε ένα υποστηρικτικό και φροντιστικό περιβάλλον, να γίνονται σεβαστές οι ανάγκες της, να έχει ελεύθερο χρόνο, να αναπαύεται και να θέτει στόχους προσωπικής ανάπτυξης και τους επιτυγχάνει.

Οι πολύχρωμες αφηγήσεις και ο εκφραστικός λόγος της ηρωίδας του παραμυθιού διεγείρουν τη φαντασία των μικρών μας αναγνωστών/-στριών, ενεργοποιούν τη δημιουργική και κριτική τους σκέψη και προάγουν τη συναισθηματική τους νοημοσύνη. Τα παιδιά τοποθετώντας τον εαυτό τους στη θέση της μικρής Ελένης, μέσα από τα συναισθήματα, τις σκέψεις και τη δράση της, νοηματοδοτούν την καθημερινότητα που βιώνουν, κατανοούν αθέατες πλευρές της οικογενειακής τους ζωής, αποκτούν θετική αντίληψη για την ισότητα των φύλων, αντιλαμβάνονται την έννοια των στερεοτύπων και την επίδραση τους και ενθαρρύνονται να επικοινωνούν τα ζητήματα που τους απασχολούν και να αναζητούν λύσεις σε αυτά, ακολουθώντας το ζωντανό παράδειγμα της μικρής Ελένης.

Επίσης, η ευτυχής κατάληξη που επιφυλάσσει το «Δέντρο της Ισότητας», με την αναγνώριση και τον επαναπροσδιορισμό στάσεων και συμπεριφορών μέσα στην οικογένεια και το μετασχηματισμό των έμφυλων αναπαραστάσεων και επιτελέσεων, ενέχει ένα δυνατό μήνυμα θέλησης, ελπίδας, δύναμης και αισιοδοξίας και προσφέρει τα κατάλληλα ερεθίσματα για βαθύτερες αναζητήσεις, διεκδικήσεις και αλλαγές.

Η οικογένεια μπορεί και οφείλει να σπείρει τους καρπούς για να αναπτυχθεί το «Δέντρο της Ισότητας», να ευδοκιμήσει και να αντέξει στο χρόνο, καλλιεργώντας του σταθερές και βαθιές ρίζες, με μοναδικό γνώμονα τη μετάβαση σε μια κοινωνία στην οποία η ισότητα κοριτσιών και αγοριών, και κατ’ επέκταση γυναικών και ανδρών, δεν θα είναι ζητούμενο αλλά πραγματικότητα, όπου κάθε άνθρωπος θα μπορεί να διάγει μια ζωή με αποδοχή, αξιοπρέπεια και προσωπική ελευθερία, να εκπληρώνει τα όνειρα του και να είναι ευτυχισμένος.