Η λογοτεχνία είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την εποχή, την κοινωνία και τους ανθρώπους που συνδιαλέγονται και επικοινωνούν σε αυτή. Είναι η αποκρυπτογράφηση της εξωτερικής πραγματικότητας, με μια εσωτερική ματιά· με το ένα της “πόδι” στέκει στην πραγματικότητα και με το άλλο –πάντα υπερβαίνοντας τη-, την αποτυπώνει. Είναι η εσωτερική φωνή, η ασίγαστη κρυφή προσευχή της ανθρωπότητας. Η αδιάψευστη σφραγίδα και αποτίμηση της κάθε εποχής. Η μετάφραση της συλλογικής κραυγής του ανθρώπου σε λόγο. Κραυγάζει όταν όλοι και όλα σιωπούν. Ο λογοτέχνης οφείλει να είναι εκείνος, που δείχνει στον άνθρωπο, αυτό που η εκούσια ή η ακούσια εξυπηρέτηση σκοπιμοτήτων δεν τον αφήνουν να αντικρύσει, αφού όπως λέει ο Οδυσσέας Ελύτης: «Ο ποιητής δείχνει και η ορατότητα μεγαλώνει». Ο λογοτέχνης είναι αυτός που σηκώνει στους ώμους την πραγματικότητα, για να μεγαλώσει η ορατότητα, το οπτικό πεδίο του κόσμου, απαλλαγμένο από συλλογικές αρνήσεις και παθογένειες. Ο λογοτέχνης παρατηρεί την εσωτερική και εξωτερική πάλη των γεγονότων, που διαδραματίζονται στην εποχή του και προσπαθεί να αφουγκραστεί τις ασυνείδητες τάσεις του ανθρώπου, να βρει μια κοινή συνισταμένη σε αυτές ώστε να εκφράσει τη συλλογική φωνή της κοινωνίας όπου ζει. Διαρκώς σε αναζήτηση ισορροπίας που μοιραία ανατρέπει την όποια υποτιθέμενη –εδραιωμένη- αρμονία. O ρόλος της λογοτεχνίας επηρεάζει, τη ζωή και την εποχή μας, αλλά και το αντίστροφο, επηρεάζεται από αυτή και ευθύνεται να δώσει ένα νόημα κι έναν ανώτερο σκοπό στην καθημερινότητα και στην ύπαρξη του ανθρώπου, καθώς η πολιτική, τα εκάστοτε συστήματα και οι “φορείς αξιών” αδυνατούν να δώσουν. Ο Σεφέρης μεταξύ άλλων, είχε πει «πιστεύω ότι τούτος ο σύγχρονος κόσμος όπου ζούμε, ο τυραννισμένος από φόβο και από ανησυχία, τη χρειάζεται την ποίηση. Η ποίηση έχει τις ρίζες της στην ανθρώπινη ανάσα, και τι θα γινόμασταν αν η πνοή μας λιγόστευε; Είναι μια πράξη εμπιστοσύνης και ένας θεός ξέρει αν τα δεινά μας δεν τα χρωστάμε στη στέρηση εμπιστοσύνης». Και ο Κατσαρός: «Η ποίηση δεν είναι σήμερα η πράξη μόνο ενός βιβλίου, είναι μία κοινωνική πράξη. Ο ποιητής απουσιάζει σαν άτομο. Τον επηρεάζει η ίδια ζωή των ανθρώπων. Το πάθος του για την άλλη ανθρωπότητα του δίνει τη δύναμη και την ιδέα να υψώσει τη φωνή του για να οδηγήσει πνευματικά τον λαό και όχι τον άνθρωπο».
Η συνεισφορά του είναι η ίδια η μεταστροφή της θέασης της κοινωνίας: από μία ποσοτική αντίληψη της ζωής –όπου ο καταναλωτισμός αγαθών και ιδεών, ακόμη και στην γνώση, διαδραματίζει κυρίαρχο λόγο στο μικρό αυτό διάστημα της ζωής μας– σε μια ποιοτική, πνευματική θέαση όπου η ποσότητα, η δύναμη των αριθμών δεν έχει καμία εξουσία. Σε ένα πρώτο επίπεδο παρατήρησης, ο ρόλος που διαδραματίζει ο λογοτέχνης φαινομενικά έρχεται σε ρήξη, με την ωφελιμιστική αντιμετώπιση της ζωής. Όσο βαθαίνουμε σε κατανόηση βλέπουμε πως η ρήξη είναι μονάχα επιφανειακή, καθώς ο πνευματικός άνθρωπος δεν έχει απλά στόχο την αλλαγή της κοινωνίας σε επίπεδο πραγματικότητας – αυτή του η στάση άλλωστε θα τον έκανε πολιτικό – όσο με το έργο του, που είναι –πιστεύω–αποτέλεσμα της στάσης του απέναντι στη ζωή να διαπλάσει την ασυνείδητη φωνή του ανθρώπινου συνόλου ώστε να είναι δυνατή μια αλλαγή εκ θεμελίων. Η αλλαγή, μόνο εκείνη τη στιγμή είναι εφικτή, αλλιώς είναι μια αντίδραση, μια επανάσταση για την επανάσταση, αυτοσκοπός κι όχι το μέσον για την αυτοπραγμάτωση της κοινωνίας. Ο λογοτέχνης-καλλιτέχνης, “αρχιτέκτονας” του υλικού κόσμου, δημιουργός της μαγιάς του μέλλοντος, ο λόγος πάνω στον οποίο οι επόμενες γενιές θα σταθούν για να χτίσουν τα τείχη του μέλλοντος τους. Ο αποτυπωμένος λόγος είναι άχρονος· αφορά τόσο τον άνθρωπο του παρόντος, όσο τον παγκόσμιο άνθρωπο της ιστορίας αλλά και του μέλλοντος. Η ουσία της ανθρωπότητας δεν αλλάζει. Ας μην παρασυρόμαστε από τις ανάγκες που συνεχώς μεταβάλλονται και αυξάνονται, (αυτή άλλωστε είναι η φύση της επιθυμίας) ή τις φαινομενικά διαφορετικές απαιτήσεις της σύγχρονης κοινωνικής πραγματικότητας. Ο πυρήνας της ύπαρξης παραμένει ο ίδιος, αναλλοίωτος· όπως και το αίτημα της για ζωή.
Η λογοτεχνία, η τέχνη γενικότερα υπάρχει για να θέτει ερωτήματα, να δίνει όταν μπορεί απαντήσεις, να επιχειρεί να κοιτάζει μέσα από εναλλακτικές οπτικές και να μην ικανοποιείται ποτέ από τις εύκολες λύσεις, που της υπαγορεύουν τα αναμασημένα κοινωνικά πρότυπα της εποχής. Να ελευθερώνεται και να ελευθερώνει ωριμάζοντας, να στέκεται αλληλέγγυη με το δράμα και την τραγωδία του καιρού της· να παρατηρεί τη μοίρα του ανθρώπου, πάντα στο ίδιο ύψος με τον συνάνθρωπο σαν άλλος προφήτης, σαν άλλη φωνὴ βοῶντος ἐν τῇ ἐρήμῳ προλαβαίνει την καταστροφή με το μόνο αποτελεσματικό όπλο, αυτό του λόγου.