Scroll Top

Φανή Αθανασιάδου – Σπουδαία λογοτεχνικά έργα έχουν γραφτεί και έχουν αποτυπώσει με απαράμιλλο τρόπο την κοινωνική κατάσταση της εποχής τους

Μην αμελήσετε.
Πάρτε μαζί σας νερό.
Το μέλλον μας θα έχει πολύ ξηρασία.

(Μιχάλης Κατσαρός, Θα σας περιμένω)

Το αποτύπωμα μιας ανθρώπινης παλάμης σε κάποιο σπήλαιο από την προϊστορική περίοδο είναι η απαρχή της καλλιτεχνικής δραστηριότητας του ανθρώπου είναι η υπόσχεση της παρουσίας της τέχνης στην ζωή του. Με το πρώτο βήμα την είσοδο του στον ιστορικό χρόνο η κραυγή γίνεται ψίθυρος γίνεται λόγος ΄΄Εν αρχή ήν ο λόγος΄΄.

Η γραφή λοιπόν μετά την προφορική αφήγηση αποτελεί το alter ego του συνυπάρχει συνοδοιπορεί μαζί του σε όλες τις προσωπικές και συλλογικές/κοινωνικές στιγμές γίνεται η σκιά που τον ακολουθεί ως μία διαρκής αειθαλής μνήμη που του υπενθυμίζει, τον παρακινεί τον εμπνέει σε περιπέτειες αναζήτησης για την αρχή, τις ρίζες, την προέλευση, τον προορισμό την κατάληξη του. Το θνητό πάσχον ανθρώπινο σώμα μέσω της μυθοπλαστικής παραμυθίας του φαντασιακού αναζητά την ελευθερία με την δύναμη της σκέψης προκειμένου να εκφράσει να αποτυπώσει το έσω και έξω σύμπαν που το περιβάλλει. Ο/η λογοτέχνης/λογοτέχνισσα και το έργο του/της ως δημιουργός και δημιούργημα σε ένωση και ρήξη/ πτώση και ανάδυση. Η λογοτεχνία ως μαρτυρία ή αναγέννηση αναβαπτίζει εαυτόν και άλλους/ες με τον αφυπνιστικό ανατρεπτικό της λόγο με τις λέξεις που μάχονται, παλεύουν πάλλονται από ζωή. Με την θεραπευτική λυτρωτική της δράση αναδομεί την πραγματικότητα εικονολάτρισσα και εικονοκλάστρια μιλά μα δεν σιωπά. Οι συγγραφείς και οι ποιητές/τριες αποτελούν αναπόσπαστο μέρος του κοινωνικού συνόλου ζουν, δρουν λειτουργούν εντός αυτού ακόμη και όταν αποσύρονται ταλανίζονται από την υπαρξιακή διάσταση της ανθρώπινης μερικότητας, ματαιότητας θνητότητας. Σπουδαία λογοτεχνικά έργα έχουν γραφτεί και έχουν αποτυπώσει με απαράμιλλο τρόπο την κοινωνική κατάσταση της εποχής τους. Ενδεικτικά θα αναφέρω κάποια όπως τους Άθλιους του Β.Ουγκώ που έχει χαρακτηριστεί κοινωνικό Ευαγγέλιο, Πόλεμος και Ειρήνη του Λ.Τολστόι, Για ποιον χτυπά η καμπάνα Ε.Χέμινγουέι και στα καθ΄ημάς Γαλήνη του Η.Βενέζη, Η ζωή εν τάφω Σ.Μυριβήλης, Ματωμένα χώματα Δ.Σωτηρίου Χαμένη άνοιξη Σ.Τσίρκα.

Σύγχρονοι ποιητές όχι μόνο με τον λόγο τους μα με την στάση ζωής τους την δράση και την συμμετοχή τους σε κοινωνικούς αγώνες υπερασπιζόμενοι το περιβάλλον και τα ανθρώπινα δικαιώματα τιμωρούνται, φυλακίζονται/καταδικάζονται σε θάνατο όπως ο Παλαιστίνιος Ασράφ Φαγιάντ ή δολοφονούνται όπως ο Νιγηριανός συγγραφέας Κεν Σάρο Ουίουα. Οι ποιητές/τριες προειδοποιούν τα λόγια τους μοιάζουν με προφητείες προπορεύονται της εποχής τους όπως η Άνθρωπος της Ζ.Καρέλλη όπως η Κατερίνα Γώγου που μας μαρτυρά με αγωνία και μας εφιστά την προσοχή ΄΄ότι στο μυαλό είναι ο στόχος το νου σου ε;΄΄ ενώ ο Μιχάλης Κατσαρός μας προειδοποιεί με το πολύσημο ότι το μέλλον μας θα έχει πολλή ξηρασία. Η εποχή μας μαστίζεται από πολύμορφη και πολύπλευρη βία και επιθετικότητα. Ζούμε σε ένα κλίμα φόβου, ανασφάλειας και αβεβαιότητας για το παρόν και το μέλλον. Καθημερινά βομβαρδιζόμαστε από ακραίες συμπεριφορές και πράξεις ανόσιες και ανίερες. Γυναίκες και παιδιά κακοποιούνται ποικιλοτρόπως και δολοφονούνται. Ο σημερινός άνθρωπος σκοτώνει αυτή που γεννά την ζωή(γυναικοκτονίες) και κακοποιεί το μέλλον του στο πρόσωπο των παιδιών. Ενώ την ίδια στιγμή εκατομμύρια οικογένειες ζουν σε συνθήκες φτώχειας ανεργίας χωρίς πρόσβαση σε βασικά αγαθά και είδη πρώτης ανάγκης. Εξ αιτίας πολέμων αναγκάζονται να εγκαταλείψουν τη χώρα τους ως πρόσφυγες/ισσες ή μετανάστες μετανάστριες. Ένας πόλεμος ήδη μαίνεται στην καρδιά της Ευρώπης και η κλιματική αλλαγή με απροσδιόριστες συνέπειες στη ζωή του πλανήτη ήδη έχει κάνει την εμφάνιση της. Στον μεγάλο χάρτη της ιστορίας ο σκοταδισμός με ότι φέρνει μαζί του αυτή τη στιγμή αντιπαλεύει με το φως του πολιτισμού, ην πρόοδο, την ειρήνη, την συνύπαρξη, την συμπερίληψη τα ανθρώπινα δικαιώματα. Οι λογοτέχνες/ισσες ως υπερασπιστές/στριες του λόγου και μέρος του πολιτισμού καλούνται να αντισταθούν να υψώσουν το ανάστημα τους απέναντι στην βαρβαρότητα γιατί όπως λέει και ο ποιητής Μ.Αναγνωστάκης:

Α, ρε Λαυρέντη, εγώ που μόνο το ‘ξερα τι κάθαρμα ήσουν,
τι κάλπικος παράς, μια ολόκληρη ζωή μέσα στο ψέμα.
Κοιμού εν ειρήνη δε θα ‘ρθω την ησυχία σου να ταράξω.
(Εγώ, μια ολόκληρη ζωή μες στη σιωπή θα την εξαγοράσω
πολύ ακριβά κι όχι με τίμημα το θλιβερό σου το σαρκίο).
Κοιμού εν ειρήνη. Ως ήσουν πάντα στη ζωή: ο καλός,
ο λαμπρός άνθρωπος, ο οικογενειάρχης, ο πατριώτης.
Δε θα ‘σαι ο πρώτος ούτε δα κι ο τελευταίος.