[…]
Στο κάτω κάτω, μπορεί κανείς να ακούσει τα πιο προσωπικά πράγματα για τις ζωές των άλλων με διάθεση σεβασμού για την ψυχή του ανθρώπου που είναι ριγμένη στον αγώνα και τσακισμένη, αλλά και με πνεύμα διακριτικής και φρόνιμης συμπόνοιας. Γιατί ακόμα και η σάτιρα είναι μια μορφή συμπόνοιας. Αυτό που πραγματικά ορίζει τις ζωές μας είναι ο τρόπος με τον οποίο αφήνουμε τη συμπόνοια μας να εκδηλωθεί ή να αποτραβηχτεί και να ζαρώσει. Σ΄αυτό ακριβώς το σημείο κρύβεται η τεράστια σημασία του μυθιστορήματος, όταν το χειριστεί κανείς σωστά. Μπορεί να διδάξει και να κατευθύνει το ρεύμα της συμπονετικής συνείδησής μας σε καινούργια μέρη και να καθοδηγήσει τη συμπόνοια μας, ώστε ν΄αποστραφεί τα πράγματα που ΄ναι πια νεκρά. Έτσι το μυθιστόρημα, όταν το χειρίζεσαι σωστά, μπορεί να αποκαλύψει τις πιο απόκρυφες γωνιές της ζωής. Γιατί, πάνω απ΄όλα, σ΄αυτές τις παθιασμένες απόκρυφες γωνιές της ζωής πρέπει να φουσκώνει και να τραβιέται η παλίρροια της αισθαντικής γνώσης των πραγμάτων, φέρνοντας κάθαρση κι ανανέωση.
Όμως το μυθιστόρημα, σαν το κουτσομπολιό, μπορεί και να ξυπνήσει την ψεύτικη συμπόνοια, να γίνει μηχανικό και θάνατος για την ψυχή. Το μυθιστόρημα μπορεί να δοξάσει και τα πιο διεφθαρμένα αισθήματα, όσο αυτά χαρακτηρίζονται από συμβατική «αγνότητα». Τότε, σαν το κουτσομπολιό, καταντάει ακόμα πιο φαύλο, μια και φαινομενικά βρίσκεται πάντοτε στο πλευρό των αγγέλων.
Ντ. Χ. Λόρενς «Ο εραστής της λαίδης Τσάτερλι»/Μετάφραση: Γιώργος Τζήμας, Εκδ. Μεταίχμιο