Ο Αντώνης Σαμαράκης είναι φίλος μου. Κι αυτό είναι μέγα προνόμιο. Γιατί ο Σαμαράκης δεν είναι συγγραφέας, ποιητής, διανοούμενος. Είναι Άνθρωπος με κεφαλαίο άλφα. Και τον Άνθρωπο μόνο μέσα από τη φιλία τον γνωρίζεις βαθιά.
Τον αντάμωσα σε μια κρίσιμη ηλικία. Τη μετεφηβική. Είχα διαβάσει το πρώτο του βιβλίο, το Ζητείται ελπίς, που μας το είχε συστήσει ο Θόδωρος Αγγελόπουλος. Τι συγκλονισμός ήταν εκείνος! Επιτέλους ένας συγγραφέας που δεν ενδιαφερόταν να κάνει εντύπωση πλουμίζοντας τις φράσεις του με διάφορα λιλιά, αλλά βύθιζε το μαχαίρι στην καρδιά της πληγής! Μιλούσε απλά. Και σοφά. Και με σαφήνεια. Χωρίς να παριστάνει τον ” κάποιον “. Είχε αυτή τη “χάρη ” που λέει ο Σεφέρης.
Το Ζητείται Ελπίς, όμως ήταν η αφορμή. Αφορμές ήταν και όλα τ’ άλλα βιβλία του. Ακόμη και το Λάθος, του κατέχει κορυφαία θέση στη σύγχρονη λογοτεχνία. Η ουσία ήταν άλλη: ο Αντώνης. Που ερχόταν τα βράδια και με έπαιρνε από το καφενείο, για να με συμβουλέψει, να γελάσει μαζί μου, να με ταΐσει. Γιατί η οικογένειά μου ήταν πάμπτωχη. Κι ένα πιάτο φαΐ για μένα, εκείνα τα χρόνια, ήταν κάτι πολύ σπουδαίο. Ο κόσμος όλος.
Ο Αντώνης Σαμαράκης με έχει εντυπωσιάσει. Δε θυμάται στίχους, δεν έχει φράσεις- κλισέ διαφόρων συγγραφέων στο μυαλό του. Θυμάται, όμως, ονόματα. Ονόματα ταπεινών και καταφρονεμένων, που γνώρισε σε υπόγεια οινομαγειρεία και λαϊκές αγορές, μίλησε μαζί τους, για τα βάσανά τους, προσπάθησε να ανακουφίσει τον πόνο τους και να τους παρηγορήσει.
Με εντυπωσιάζει και σήμερα με τη ζωτικότητα του. Σηκώνεται πολύ νωρίς το πρωί, διαβάζει όλες τις εφημερίδες και συγχρόνως παρακολουθεί τηλεόραση και ραδιόφωνο! Κι όλα αυτά για να είναι ενήμερος. Και έτοιμος να τρέξει να βοηθήσει, τον ανήμπορο, τον κυνηγημένο, τον ανυπεράσπιστο!
Οποιοσδήποτε άλλος στη θέση του- είναι 80 ετών, μη το ξεχνάμε- θα καθόταν ήσυχα στη γωνία του, δίπλα στην αγαπημένη του γυναίκα, θα διάβαζε, θα άκουγε μουσική, θα πήγαινε θέατρο, θα φρόντιζε για την υγεία του κάνοντας περιπάτους , θα ταξίδευε. Ο Σαμαράκης, δεν μπορεί να κάτσει ούτε για μια ώρα ήρεμος. Βράζει μέσα του. Κι έχει τα χέρια του ανοιχτά σα χωνί, πλάι στο στόμα του να φωνάξει ” παρών ” όποτε αυτό χρειαστεί.
Ο Αντώνης Σαμαράκης είναι φίλος μου. Το ξαναλέω και γλυκαίνομαι μέσα μου. Γιατί ο φίλος μου έχει καρδιά. Και κρατάει γερά. Δε συμβιβάζεται. Δεν κωλώνει. Τρέχει μπροστά.
Τον αντάμωσα σε μια κρίσιμη ηλικία. Τη μετεφηβική. Είχα διαβάσει το πρώτο του βιβλίο, το Ζητείται ελπίς, που μας το είχε συστήσει ο Θόδωρος Αγγελόπουλος. Τι συγκλονισμός ήταν εκείνος! Επιτέλους ένας συγγραφέας που δεν ενδιαφερόταν να κάνει εντύπωση πλουμίζοντας τις φράσεις του με διάφορα λιλιά, αλλά βύθιζε το μαχαίρι στην καρδιά της πληγής! Μιλούσε απλά. Και σοφά. Και με σαφήνεια. Χωρίς να παριστάνει τον ” κάποιον “. Είχε αυτή τη “χάρη ” που λέει ο Σεφέρης.
Το Ζητείται Ελπίς, όμως ήταν η αφορμή. Αφορμές ήταν και όλα τ’ άλλα βιβλία του. Ακόμη και το Λάθος, του κατέχει κορυφαία θέση στη σύγχρονη λογοτεχνία. Η ουσία ήταν άλλη: ο Αντώνης. Που ερχόταν τα βράδια και με έπαιρνε από το καφενείο, για να με συμβουλέψει, να γελάσει μαζί μου, να με ταΐσει. Γιατί η οικογένειά μου ήταν πάμπτωχη. Κι ένα πιάτο φαΐ για μένα, εκείνα τα χρόνια, ήταν κάτι πολύ σπουδαίο. Ο κόσμος όλος.
Ο Αντώνης Σαμαράκης με έχει εντυπωσιάσει. Δε θυμάται στίχους, δεν έχει φράσεις- κλισέ διαφόρων συγγραφέων στο μυαλό του. Θυμάται, όμως, ονόματα. Ονόματα ταπεινών και καταφρονεμένων, που γνώρισε σε υπόγεια οινομαγειρεία και λαϊκές αγορές, μίλησε μαζί τους, για τα βάσανά τους, προσπάθησε να ανακουφίσει τον πόνο τους και να τους παρηγορήσει.
Με εντυπωσιάζει και σήμερα με τη ζωτικότητα του. Σηκώνεται πολύ νωρίς το πρωί, διαβάζει όλες τις εφημερίδες και συγχρόνως παρακολουθεί τηλεόραση και ραδιόφωνο! Κι όλα αυτά για να είναι ενήμερος. Και έτοιμος να τρέξει να βοηθήσει, τον ανήμπορο, τον κυνηγημένο, τον ανυπεράσπιστο!
Οποιοσδήποτε άλλος στη θέση του- είναι 80 ετών, μη το ξεχνάμε- θα καθόταν ήσυχα στη γωνία του, δίπλα στην αγαπημένη του γυναίκα, θα διάβαζε, θα άκουγε μουσική, θα πήγαινε θέατρο, θα φρόντιζε για την υγεία του κάνοντας περιπάτους , θα ταξίδευε. Ο Σαμαράκης, δεν μπορεί να κάτσει ούτε για μια ώρα ήρεμος. Βράζει μέσα του. Κι έχει τα χέρια του ανοιχτά σα χωνί, πλάι στο στόμα του να φωνάξει ” παρών ” όποτε αυτό χρειαστεί.
Ο Αντώνης Σαμαράκης είναι φίλος μου. Το ξαναλέω και γλυκαίνομαι μέσα μου. Γιατί ο φίλος μου έχει καρδιά. Και κρατάει γερά. Δε συμβιβάζεται. Δεν κωλώνει. Τρέχει μπροστά.
Αθήνα 23.2.1999
* Ο Λευτέρης Παπαδόπουλος είναι δημοσιογράφος, στιχουργός.
Πηγή: Περιοδικό Ελί-τροχος / Γενέθλιο αφιέρωμα στον Αντώνη Σαμαράκη / τεύχος 17-18 / 1999