Scroll Top

T. S. Eliot – Η κοινωνική λειτουργία της ποίησης

 […] Ο κακός στίχος μπορεί να ΄χει μια περαστική δημοτικότητα όταν ο ποιητής καθρεφτίζει μια προσωρινή άποψη του λαού˙ αλλά η πραγματική ποίηση επιζεί όχι μόνο μετά από μιαν αλλαγή της κοινής γνώμης, αλλά και μετά την ολοκληρωτική εξάλειψη του ενδιαφέροντος για τα ζητήματα του απασχόλησαν με πάθος τον ποιητή.

[…] Γιατί έχει σημασία, νομίζω, να ΄χει κάθε λαός τη δικιά του ποίηση, όχι μονάχα για κείνους που απολαμβάνουν την ποίηση – αυτοί πάντα θα μπορούσαν να μάθουν ξένες γλώσσες και ν΄απολαύσουν σ΄αυτές την ποίηση – αλλά γιατί πραγματικά φέρνει μιαν αλλαγή στην κοινωνία σα σύνολο, κι αυτό έχει σημασία και για κείνους που δεν αγαπούν την ποίηση.

[…] η ποίηση έχει να κάνει πρώτα απ’ όλα με την έκφραση του συναισθήματος και της συγκίνησης˙ και πως το συναίσθημα και η συγκίνηση είναι διαφορετικά στον καθένα, ενώ η σκέψη είναι γενικά η ίδια. Πιο εύκολα σκέφτεσαι παρά αισθάνεσαι σε μια ξένη γλώσσα. Γι’ αυτό καμιά τέχνη δεν είναι με τόσο πείσμα εθνική όσο η ποίηση. Μπορείς ν’ αφαιρέσεις από ένα λαό τη γλώσσα του, να την καταπιέσεις, και να του επιβάλεις μιαν άλλη γλώσσα στα σχολεία˙ αλλά αν δεν μάθεις αυτόν το λαό να αισθάνεται σε μια καινούργια γλώσσα, δεν έχεις ξεριζώσει την παλιά, και θα ξαναφανεί στην ποίηση, που είναι το όχημα του συναισθήματος.

[…] Μπορούμε να πούμε πως το καθήκον του ποιητή, ως ποιητή, είναι μόνο έμμεσα στο λαό του: το άμεσο καθήκον του είναι στη γλώσσα του, πρώτα να τη διατηρήσει κι έπειτα να την πλατύνει και να τη βελτιώσει. Εκφράζοντας αυτά που αισθάνονται οι άλλοι άνθρωποι αλλάζει και το συναίσθημα κάνοντάς το πιο συνειδητό˙ κάνει το λαό ν΄αποχτά μεγαλύτερη συνείδηση γι΄αυτό που κιόλας αισθάνεται, κι έτσι τον μαθαίνει κάτι για τον εαυτό του.

[…] γιατί ο ποιητής πρέπει να ΄χει υλικό του την ίδια του τη γλώσσα όπως πραγματικά μιλιέται γύρω του. Αν καλυτερεύει, θα ωφεληθεί˙ αν χειροτερεύει, πρέπει να την κάνει όσο γίνεται καλύτερη. Η ποίηση μπορεί, ως ένα σημείο, να διατηρήσει, κι ακόμα ν’ αποκαταστήσει, την ομορφιά μιας γλώσσας˙ επίσης μπορεί και πρέπει να τη βοηθήσει ν΄αναπτυχθεί, να γίνει τόσο λεπτή κι ακριβολόγα στις πιο περίπλοκες συνθήκες και για τους μεταβαλλόμενους σκοπούς της σύγχρονης ζωής, όσο ήταν και σε μια πιο απλή εποχή.

[…] Η ποίηση μας θυμίζει συνέχεια όλα τα πράγματα που μπορούν να ειπωθούν μόνο σε μια γλώσσα, και μένουν αμετάφραστα.

* Τ.Σ.ΕΛΙΟΤ/Επτά δοκίμια για την ποίηση, Μετάφραση Μαρία Λαϊνά/Εκδόσεις γράμματα