Scroll Top

Η καλή πεζογραφία, όπως και η καλή λογοτεχνία, είναι παντός καιρού – Του Αχιλλέα Κυριακίδη

Έχει ιδιαίτερα χαρακτηριστικά η θέση του πεζογράφου στην κοινωνία;

Δεν ξέρω ποια είναι η θέση του πεζογράφου στην καθημερινότητα της κοινωνίας (να ρωτήσουμε την κοινωνία σ’ αυτήν την περίπτωση), αλλά ξέρω ποια είναι η θέση της καθημερινότητας τής κοινωνίας σ’ αυτήν ενός πεζογράφου. Όλοι, φαντάζομαι, ζούμε και γράφουμε μέσα στον κόσμο, αλλά εδώ, εγώ τουλάχιστον έχω το προνόμιο να κυριολεκτώ, γιατί εδώ και χρόνια γράφω, διαβάζω, γράφω και μεταφράζω κυκλοφορώντας μέσα στον κόσμο, περπατώντας στο δρόμο ή απολαμβάνοντας τους ήχους της πόλης σε cafés της γειτονιάς μου… Αυτό μου λείπει σήμερα, όπως και, εννοείται, η καθημερινή μου έντυπη εφημερίδα.

Σε περιόδους κρίσης, όπως αυτή του κορωνοϊού, έχει ιδιαίτερο ρόλο η πεζογραφία;

Το ερώτημα επανέρχεται ξανά και ξανά, και αφορά το σύνολο της λογοτεχνίας και το ρόλο του διανοούμενου (whatever that means). Μεγάλη συζήτηση, που αφορά τόσο τις προθέσεις όσο και τη δυνατότητα παρέμβασης σε μια κοινωνία που χειμάζεται πρωτόγνωρα. Κάπου βρίσκω γραμμένο, σ’ ένα παλιό μου διήγημα, αρχές δεκαετίας του 1970, πάλι δηλαδή σε χαλεπούς καιρούς, το εξής: «Αρνούμαι να παίζω στην άμμο όταν ένας άνθρωπος πνίγεται μπρος στα μάτια μου. Θα μου πεις: “Αστεία πράγματα, τόσοι πνιγμένοι, ποτέ δεν θυμάμαι την τέχνη να βούτηξε στη θάλασσα να τους σώσει”. Σύμφωνοι. Τουλάχιστον, όμως, σταματούσε να παίζει. Ας θυμηθούμε και τη φράση του Γιώργου Ιωάννου από την Καταπακτή: «Εγώ είμαι για τις καθημερινές˙ για τις Κυριακές και τις γιορτές είναι οι άλλοι». Νομίζω ότι η καλή πεζογραφία, όπως και η καλή λογοτεχνία, είναι παντός καιρού. Θέτει σε κάθε εποχή και κάθε περίοδο τα ερωτήματα που θέτει η ίδια η ζωή, αφού (ποιος θα διαφωνήσει;) «η καλή λογοτεχνία θέτει τα ερωτήματα, η κακή λογοτεχνία τα απαντά».

* Ο Αχιλλέας Κυριακίδης γεννήθηκε το 1946 στο Κάιρο. Ζει και εργάζεται στην Αθήνα. Έχει εκδώσει εννέα βιβλία με διηγήματα, μικρά πεζά και δοκίμια (κινηματογραφικά και φιλολογικά), έχει γράψει τρία σενάρια που γυρίστηκαν σε ισάριθμες κινηματογραφικές ταινίες μεγάλου μήκους, και έχει σκηνοθετήσει επτά ταινίες μικρού μήκους σε δικά του σενάρια. Κυκλοφορούν πάνω από σαράντα πέντε μεταφράσεις του έργων συγγραφέων όπως ο Χόρχε Λουίς Μπόρχες, ο Ζορζ Περέκ, ο Ρεϊμόν Κενό, ο Λουίς Σεπούλβεδα, ο Αλφρέντ Ζαρί, ο Ρολάν Τοπόρ, ο Άντριου Κρούμι, ο Ζαν Εσενόζ, ο Κάρλο Φραμπέτι κ.ά. Το 2004 τιμήθηκε με το Κρατικό Βραβείο Διηγήματος για τις “Τεχνητές αναπνοές”, το 2006 με το Κρατικό Βραβείο Μετάφρασης, για τη μετάφραση των πεζογραφικών “Απάντων” του Χόρχε Λουίς Μπόρχες (στην οριστική έκδοση των “Ελληνικών Γραμμάτων” -η απονομή έγινε το 2007), την επόμενη χρονιά με το Διεθνές Βραβείο Καβάφη Μετάφρασης, στο πλαίσιο των Καβαφείων 2007, και το 2009 με το Βραβείο Λογοτεχνικής Μετάφρασης Γαλλόφωνης Λογοτεχνίας του ΕΚΕΜΕΛ, για τη μετάφραση του μυθιστορήματος “Στο cafe της χαμένης νιότης” του Πατρίκ Μοντιανό.