Έχει ιδιαίτερα χαρακτηριστικά η θέση της πεζογράφου στην καθημερινότητα της κοινωνίας;
Δεν είναι δική μου η άποψη, την πρωτάκουσα από τον Βασίλη Αλεξάκη, χάρη στους πεζογράφους διασώζεται η Ιστορία. Μπορεί η Ιστορία να διασώζει χρονολογίες, συνθήκες, ονόματα πρωταγωνιστών, μάχες και νεκρούς αλλά την ατμόσφαιρα, την καθημερινότητα, το βάσανο και τη φιλοσοφία της κάθε εποχής, φορέματα, αντικείμενα, σουσούμια και συνήθειες, τον πολιτισμό, τα ζωντανεύει σχεδόν η πεζογραφία. Τι θα γνωρίζαμε για τη Ρωσία χωρίς τα βιβλία του Ντοστογιέφσκι, του Τολστόι, τα θεατρικά του Τσέχωφ; Και τι θα ήταν για μας η Γαλλία χωρίς τον Μπαλζάκ; Αποτελεί κοινοτοπία, αλλά είναι η αλήθεια: η πεζογραφία αποτελεί τον καθρέφτη της εποχής της, ακόμα κι εκείνη η πεζογραφία που μηρυκάζει τα σπλάχνα της, δεν είναι ο Χάντκε, ο Περέκ λογοτεχνία;
Και εννοείται ότι δεν θεωρείται λογοτεχνία εκείνη που σου χαϊδεύει τα αυτιά ή που σε κάνει να ξεχαστείς.
Αλλ’ επειδή μάλλον φαίνεται ότι έχουμε μπερδέψει «Λογοτεχνία» και «λογοτεχνία» εκδότες και συγγραφείς, κατά συνέπεια, και οι αποδέκτες, οι αναγνώστες κυρίως, έχουν μπερδευτεί.
Σε περιόδους κρίσης, όπως αυτή του κορωνοϊού έχει ιδιαίτερο ρόλο η πεζογραφία ;
Όμως σε όλες τις κρίσιμες και τις σημαντικές στιγμές της ζωής και της εποχής. Όταν αλλάζει πλευρό η καθημερινότητά μας και η Ιστορία. Μπορεί να μη γράφεται την ώρα ακριβώς που θα συμβεί, ωστόσο κάτι μέσα μας συντελείται και το μυθιστόρημα της επόμενης μέρας επωάζεται, εκείνο που «θα διαβάσει» για μας τη ζωή και θα μας βοηθήσει να την κατανοήσουμε. Τότε ακριβώς γράφεται η σπουδαία λογοτεχνία: σε περιόδους κρίσης, σε εποχές ιστορικής καμπής.
«Ήταν οι καλύτεροι καιροί, ήταν οι χειρότεροι καιροί, ήταν η εποχή της σοφίας, ήταν η εποχή της ανοησίας, ήταν τα χρόνια της πίστης, ήταν τα χρόνια της δυσπιστίας, ήταν η εποχή του Φωτός, ήταν η εποχή του Σκότους, ήταν η άνοιξη της ελπίδας, ήταν ο χειμώνας της απελπισίας, είχαμε τα πάντα μπροστά μας, δεν είχαμε τίποτε μπροστά μας, πηγαίναμε όλοι γραμμή για τον Παράδεισο, πηγαίναμε γραμμή όλοι προς την αντίθεση κατεύθυνση –κοντολογίς, η περίοδος εκείνη έμοιαζε τόσο πολύ με την τωρινή, που κάποιες από τις πιο θορυβώδεις αρχές της επέμεναν, για καλό ή για κακό, να γίνεται αντιληπτή με ακραίες αντιθέσεις μονάχα…» Σε εκείνες τις εποχές που αναφερόταν κι ο Ντίκενς. Σε εποχές που η ζωή, οι κινήσεις, οι ιδέες μας, οι φόβοι μας, εκείνο που ζούμε και οι επόμενες μέρες μας, χρήζουν αποκωδικοποίησης. Και νομίζω ότι πια ζούμε σε τέτοιες ακριβώς εποχές.
* Η Ελένη Γκίκα γεννήθηκε το 1959 στο Κορωπί. Δημοσιογράφος και βιβλιοκριτικός, έχει ασχοληθεί με το μυθιστόρημα, το διήγημα, την ποίηση, το παραμύθι, έχει συμμετάσχει σε συλλογικές εκδόσεις και έχει επιμεληθεί βιβλία και σειρές. Κυκλοφορούν 38 βιβλία της: δεκαπέντε μυθιστορήματα, δώδεκα ποιητικές συλλογές, τέσσερις συλλογές με διηγήματα, ένας τόμος με συνεντεύξεις και έξι παραμύθια. Γράφει για βιβλία στον Φιλελεύθερο. Ανήκει στην εκδοτική ομάδα του διαδικτυακού περιοδικού Fractal.