Scroll Top

Ο ποιητής ανήκει στην κοινωνία – Της Ελένης Τζατζιμάκη

Έχει ιδιαίτερα χαρακτηριστικά η θέση του ποιητή στην κοινωνία;

Κατά τη γνώμη μου, ο ποιητής ανήκει στην κοινωνία. Η καρδιά της ποίησης, ο λόγος της ύπαρξής της είναι ο ίδιος ο άνθρωπος σε όλες τις εκφάνσεις και εκφράσεις του, υψηλές και ταπεινές, γενναίες και φοβισμένες. Πολλές φορές, ήδη από την αρχαιότητα έως τις μέρες μας, ο ρόλος της ποίησης και η θέση του ποιητή έχουν παιδέψει την πολιτισμική, φιλοσοφική και λογοτεχνική σκέψη στην προσπάθεια να της να πλαισιώσει ή καλύτερα, να περιχαρακώσει την ποιητική περσόνα ως προς το είναι αλλά και το δέον γενέσθαι της. Διάλογοι και διενέξεις χωρίς όμως σημαντικά συμπεράσματα επί της ουσίας, πράγμα για το οποίο θεωρώ ότι ευθύνεται η a priori τοποθέτηση του ποιητή σε θέση απομόνωσης και υπεροχής σε σχέση με το κοινωνικό σύνολο. Ο ποιητής, για μένα, δεν είναι κάτι άλλο. Δεν είναι ένας λόγιος που κοιτάζει την ανθρώπινη φύση από ψηλά ,αλλά βρίσκεται μέσα στο κέντρο της που δεν είναι άλλο από τον λόγο. Η μαεστρία του να μπορέσει κάποιος να βάλει μέσα στις σωστές και ακριβείς λέξεις κάτι που οι περισσότεροι έχουμε νιώσει ή σκεφτεί αλλά δεν έχουμε κατορθώσει να το αποκρυσταλλώσουμε λεκτικά, αυτή τον κάνει ποιητή. Αυτό μπορεί να ξεκινάει από ταλέντο και από σκληρή και επίπονη προσωπική δουλειά και μάχη με τα νοήματα, τα διαβάσματα και τις πάσης φύσεως σημασίες, μπορεί όμως κάποτε να είναι απλώς κι ένα τυχαίο συμβάν που να επιβεβαιώνει τον μοναδικό στίχο του Χάιλντερλιν “μια συνομιλία είμαστε και να ακούμε μπορούμε ο ένας τον άλλον”.

Σε περιόδους κρίσης, όπως αυτή του κορωνοϊου, έχει ιδιαίτερο ρόλο η ποίηση;
 

H συγγραφή ενός ποιήματος είναι μια ipso facto ιδιαίτερη κατάσταση, ανεξαρτήτως κοινωνικοϊστορικής και πολιτικής συγκυρίας. Επίσης, το γεγονός ότι η πραγματική ποίηση γράφεται πάντοτε από μια μειοψηφία η οποία απευθύνεται σε μια ακόμα μικρότερη μερίδα αναγνωστών ειδικού ενδιαφέροντος, της αφαιρεί, θα λέγαμε, το παράσημο κάποιας επιπλέον χρησιμότητας και αξίας για το ευρύ κοινό σε περιόδους κρίσης. Πιστεύω ότι απέναντι από τις κρίσιμες στιγμές της πραγματικής ζωής ,όταν αυτές συμβαίνουν, σημαντικό ρόλο μπορεί να διαδραματίσει μόνο η ίδια η πραγματικότητα με τον τρόπο που στέκεται απέναντί τους. Η ποίηση ωστόσο θα πρέπει να έρθει μετά, όταν όλα πια θα υπάρχουν μόνον ως σημασίες και όχι ως γεγονότα εν εξελίξει. Άλλωστε η ποίηση είναι η τέχνη της σημασίας αλλά και συστατικό στη διαδικασία αλλαγής του κόσμου για την απελευθέρωση, αν δεχτεί κανείς την άποψη του Μαρκούζε. Και βέβαια, τότε, ναι, ο ρόλος της μπορεί πραγματικά να είναι αξιόλογος αν καταφέρει με επιτυχία να συνδέσει τις εποχές και τα παθήματά τους με σύστημα και στόχο όμως, να κλείσει το μάτι στην ανθρωπότητα για να πάνε μαζί ένα βήμα παραπέρα.

* Η Ελένη Τζατζιμάκη γεννήθηκε στην Αθήνα το 1986. Σπούδασε ελληνική φιλολογία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και συνέχισε σε μεταπτυχιακό επίπεδο στο Πανεπιστήμιο της Σορβόννης. Παράλληλα, ακολούθησε πολυετείς μουσικές σπουδές και ασχολήθηκε επαγγελματικά με το τζαζ τραγούδι. Έχει εκδώσει τέσσερις ποιητικές συλλογές από τις εκδόσεις Μελάνι καθώς και δύο προσωπικούς δίσκους. Το 2009, για την πρώτη της συλλογή “Η μαγεία της άνωσης”, υπήρξε υποψήφια για το βραβείο Πρωτοεμφανιζόμενου συγγραφέα, του περιοδικού Διαβάζω. Ποιήματά της έχουν μεταφραστεί στα Αγγλικά και στα Γαλλικά.