Στην άκρη της γης
Μια καλύβα στον πάγο
Διάβαζε Καμύ Νίτσε Τουρνιέ
Έγραφε ποιήματα
Να ‘ρθει η άνοιξη[i]
Η νέα συλλογή ποιημάτων της Μαρίας Γερογιάννη «Οι κούκλες σου δεν είχαν ψυχή» (Περισπωμένη 2021) απαρτίζεται από ολιγόστιχα ποιήματα με αφαιρετικό και ακαριαίο νόημα. Αντανακλούν μύχια συναισθήματά της, την αγάπη της για τη φύση, αλλά και τον σαρκασμό για κοινωνικές καταστάσεις και συμπεριφορές.
Τα ποιήματα χτίζονται με στίχο λιτό και απέριττο. Σαν φωτογραφικά στιγμιότυπα αποτυπώνουν στιγμές. Οι στιγμές είναι λέξεις, γράφει η ίδια σε σχόλιο που αφορά τη συλλογή.[ii] Ξεδιπλώνουν αισθήσεις και αισθήματα, αναπολούν εμπειρίες.
Η συλλογή της Μαρίας Γερογιάννη, προσηλωμένη στη μικρή φόρμα, εστιάζει στη στιγμή αποτυπώνοντας το φαινομενικά ασήμαντο, που ωστόσο εσωκλείει ένα συναισθηματικό βάθος, έναν προβληματισμό, μια εμπειρία. Τα ποιήματά της μοιάζουν με στιγμιαίους ήχους. Μέσα στην αφαίρεσή τους θησαυρίζουν το κεκαλυμμένο συναίσθημα. Σκιαγραφούν τη μοναξιά, τη ματαίωση, τη μνήμη, τη ζωή με την ομορφιά και τις διαψεύσεις της.
ΣΤΗ ΖΩΗ (σελ. 13)
Την εράσμιά σου όψη
πλειστάκις απαρνήθηκες, Ζωή
[…]
Όμως
είσαι η Φορναρίνα του Ραφήλ
Χρωματισμοί
Εις τους αιώνες…
Η ποιήτρια αποτυπώνει τις συναισθηματικές της διαθέσεις με τρόπο συμβολιστικό, μέσα από την περιγραφή αντικειμένων τα οποία μετατρέπει σε σύμβολα. Με τον τρόπο αυτό εκφράζει τις πιο μύχιες και ρευστές καταστάσεις της ψυχής. Η φύση γίνεται ο καλύτερος σύμμαχός της.
ΕΠΤΑΣΦΡΑΓΙΣΤΟ (σελ. 10)
Και στο φεγγάρι
[…]
Στη γέμωση
γεμίζει μυστικά
Στη λίγωση
τ’ αδειάζει
Στη συλλογή «Οι κούκλες σου δεν είχαν ψυχή» η Μαρία Γερογιάννη είναι έμμεσα καταγγελτική. Ορθώνεται σε αντίθεση με τον κόσμο του φαίνεσθαι και της υποκρισίας. Στηλιτεύει την κακία και την εγωπάθεια. Καυτηριάζει την αλλοτρίωση του «πολιτισμένου» ανθρώπου και την απομάκρυνσή του από τη φυσική ζωή την καλοπέραση μιας μερίδας ανθρώπων στη γη και την αδυναμία κάλυψης ακόμη και των βασικών αναγκών σε μεγάλο μέρος του κόσμου. Σαρκάζει τα προσωπεία, την επιτηδευμένη και «δήθεν» συμπεριφορά, αντιστρατεύεται το ψεύδος και την προσποίηση. Αναζητά την αυθεντικότητα. Τα ποιήματά της εμπεριέχουν μια υποδόρια ειρωνεία.
OLD TOWN – OLD LIFE (σελ. 11)
Η old lady
με το φίλτατο ζωάκι
στην αγκαλιά της.
Υπερχείλισαν τα χαμόγελα των περαστικών
[…]
Καυτηριάζει επίσης την κουλτούρα του μαζικού, όπως και την κοινότοπη αστική καθημερινότητα.
ΕΓΚΩΜΙΟ (σελ. 24)
Βάλαμε
το αηδόνι στο κλουβί
στη γυάλα το χρυσόψαρο
στη γλάστρα παπαρούνες […]
Η θεματική της ποίησης της Μαρίας Γερογιάννη περιλαμβάνει τον χρόνο και τον θάνατο, τη γυναικεία φύση, αλλά και την ποίηση, με ποιήματα περί ποίησης. Οι στίχοι της συνομιλούν με άλλους ποιητές και ποιήτριες, με πίνακες ζωγραφικής ή με την ιστορία και την αρχαία ελληνική μυθολογία, σε μια εύστοχη και καίρια διακειμενικότητα. Στοιχεία της ποιητικής της έκφρασης τα επιφωνήματα, τα χρώματα, οι αντιθέσεις, η χρήση του επιθέτου, αλλά και η κορύφωση της σαρκαστικής διάθεσης στον επιλογικό στίχο.
Ο ρυθμός στους στίχους εξασφαλίζεται συχνά μέσα από ρυθμικές μονάδες που επαναλαμβάνονται, μέσα από φαινόμενα επαναλήψεων και ισομορφισμών.
ΣΤΟ ΣΥΝΟΙΚΙΑΚΟ ΚΑΦΕ (σελ. 46)
Ο καφές της
Το μωρό της
Το σκυλάκι της
Το μωρό της
Το σκυλάκι της
Ο καφές της
Το σκυλάκι της
Ο καφές της
Το μωρό της
[…]
Εκτός από την τεχνική του συμβολισμού, η Μαρία Γερογιάννη κάνει χρήση της υπερρεαλιστικής εικόνας, οπτικοποιώντας το συναίσθημα με τρόπο αυτόματο, αφήνοντας το ασυνείδητο να γίνει ο διάκοσμός του.
ΣΤΗΝ ΚΑΤΕΡΙΝΑ (σελ. 56)
[…]
Το ήξερες το ήξεραν
προπάντων τις νύχτες
που γέμιζαν αστέρια οι γλάστρες σου.
Αφόρετη φωνή
Σε έλεγαν θεριό
μα ήσουν άγριο μπαμπάκι
[…]
Μουσικότητα και εικονοποιία στη συλλογή ποιημάτων της Μαρίας Γερογιάννη «Οι κούκλες σου δεν είχαν ψυχή». Μια λεπτή απαισιοδοξία και μια αδιόρατη γεύση πίκρας που εκφράζεται μέσα από δηκτική και σαρκαστική γλώσσα με καβαφικές καταβολές. Ποίηση ευαισθησίας, εκφραστική, με βλέμμα εσωτερικό και την ολότητα μιας στιγμιαίας εμπειρίας.
Ιχνογραφώντας λιτά και επιγραμματικά τις ακτίνες των επιθυμιών της η Γερογιάννη, με το βάθος του προβληματισμού των στίχων, ανοίγει τη βεντάλια των ανθρώπινων αναζητήσεων και σκέψεων. Τα ποιήματα της εκπέμπουν το αίσθημα της μελαγχολίας της Κυριακής, αλλά και έναν ενδόμυχο τρόμο για όσα τραγικά συμβαίνουν και για όσα επίκεινται να συμβούν.
Αξίζει να επαινέσουμε το πανέμορφο σχέδιο εξωφύλλου και προμετωπίδας του Μάνου Γερογιάννη που συνοδεύει την καλαίσθητη συλλογή.
ΚΛΑΨΕ (σελ. 37)
Μη φοβάσαι
έχεις παρέα τον ήχο σου
Ζεσταίνουν τα δάκρυα
[i] σελ.11
[iι] https://biblionet.gr/%CF%80%CF%81%CE%BF%CF%83%CF%89%CF%80%CE%BF/?personid=103091 (τελευταία πρόσβαση 31.7.2021)