Επέλεξα να γράψω για την ποίηση της Ουρανίας Κουνάγια γιατί αντιπροσωπεύει κατά την άποψή μου και ήθος και τρόπο με άρτια αισθητική παρουσία. Παρακολουθώ την πορεία της από τις πρώτες της ποιητικές συλλογές ΜΕΣΙΣΤΙΕΣ ΗΜΕΡΕΣ και ΑΥΤΟΧΕΙΡΑΣ ΠΟΘΟΣ (Νέος Αστρολάβος/Ευθύνη 2012) αλλά και την ιδιαίτερη για εμένα ποιητική της συλλογή με τίτλο ΔΥΣΑΝΑΓΝΩΣΤΑ ΑΠΟΓΕΥΜΑΤΑ (Κίχλη 2015). Θα αναφέρομαι συχνά σε αυτές προκειμένου να παρουσιάσω την νέα της ποιητική συλλογή με τίτλο ΔΩΡΑ ΜΕ ΑΝΑΣΤΟΛΗ (Κίχλη 2021) γιατί η ποίησή της είναι μια αφήγηση από την μία συλλογή στην άλλη και φυσικά ο ίδιος άνθρωπος πίσω από τα ποιήματα αλλά με διαφορετική ανατρεπτική όψη στην οποία κάθε δορά τολμά να εκτεθεί. Η ποιήτρια ως παρατηρητής και αυτοπαρατηρούμενη στον χρόνο τολμά μία πιο συνειδητή έκφραση στην τελευταία της συλλογή σε σχέση με τις δυο πρώτες συλλογές που έχουν εκδοθεί. Ο πανδαμάτωρ χρόνος συνιστά το απόλυτο μέτρο της καταβύθισης και της άνωσης του έργου στην εσωτερική ζωή των δώρων όπως τα βιώνουμε ως αναγνώστες. Για να μιλήσουμε με όρους φυσικής, βρίσκει το ύφος της γραφής το χώρο του για να ανασάνει, σε άλλο πλαίσιο.
Η σφραγίδα της γραφής, το σώμα των αισθήσεων, των λέξεων αλλά και η ισορροπία των εικόνων της ποιητικής αυτής έκφρασης νοσταλγικά και ακριβοδίκαια μάς ταξιδεύουν, από σελίδα σε σελίδα σε έναν ρεαλιστικό κόσμο ιδανικής απόδοσης του παρόντος.
Αυτό που υπάρχει ή δεν υπάρχει στον άνθρωπο είναι η εσωτερική ζωή.
Η ελληνική ποίηση στην εποχή μας εκλείπει ως ήθος και ως τρόπος (ως modus), παρά το γεγονός ότι ολοένα και περισσότεροι άνθρωποι εκδίδουν ποιητικές συλλογές ηλεκτρονικά ή με έντυπη μορφή.
Η συλλογή εκδόθηκε όντως με ανασταλτικά μέτρα λόγω πανδημίας και θα έλεγα ότι μάλλον ως προφήτης κι ο ποιητής: η ποιήτρια Ουρανία Κουνάγια στην περίπτωσή μας, διαισθάνθηκε τα όποια μέτρα επιβίωσης μάς κυκλώνουν χαρίζοντάς μας τα δώρα που δεν μπορεί να μάς στερήσει κανείς και είναι αυτό που υπάρχει ή δεν υπάρχει στον άνθρωπο η εσωτερική μας ζωή.
Η γυναίκα σε κοινωνικό ρόλο ευαισθητοποίησης στην απόδοση δικαίου επανέρχεται τόσο στο εικαστικό αποτύπωμα όσο και στην ποίηση της Ουρανίας Κουνάγια
Ευτυχής συγκυρία για τη συλλογή δεδομένων της παρούσας μελέτης στο έργο της Ουρανίας Κουνάγια είναι ότι μπορέσαμε να συνομιλήσουμε με την ποιήτρια εν μέσω πανδημίας με τηλεδιάσκεψη και να αποθησαυρίσουμε για το έργο της ποιήτριας στοιχεία- κλειδιά που από ήθος και αυθεντικότητα του Τρόπου (modus), όπως προαναφέραμε η Ουρανία Κουνάγια δεν θα ανέφερε, δεν θα προβάλλει ποτέ από μόνη της εξαιτίας εκείνης της οικείας συστολής των ευαίσθητων δημιουργικά ανθρώπων.
ΓΥΜΝΗ ΓΥΝΑΙΚΑ – Ο πίνακας από ζωγραφική της ποιήτριας Ο.Κ. όπου η γυναικεία φύση απασχολεί την υπαρξιακή συνομιλία με τον Λόγο
Π.χ. στο ποίημα «Αγρυπνία «σ. 14) στο Άσμα Ασμάτων 5,2 «Εγώ καθεύδω και η καρδία μου αγρυπνεί» η Ουρανία Κουνάγια γράφει:
«Σου χαρίζω τις νύχτες της αγρύπνιας.
Τις αγάπησα τόσο!
Ως την ώρα που ξυπνούνε τα πουλιά,
Στο απατηλό φως της αυγής παραδομένος
Σ’ ένα τραυματικό έλεος ελπίζοντας..»
Και στη σ. 15(συνέχεια) Τι γύρευες, πουλάκι μου
Με κόκκινα φτεράκια
Σάυτη την αφιλόξενη
Και γκρίζα πολιτεία;»
Το παιχνίδι με τις λέξεις και η τοποθέτηση του ρήματος αποτελούν υφολογική χαρακτηριστική έκφραση σε θέση ακροβασίας για απόδοση νοήματος και πολύσημη ανάγνωση, τέτοια που να ικανοποιεί με θεραπευτική ευλάβεια τις ανάγκες ενσυναίσθησης του αναγνώστη είναι χαρακτηριστικό και το συναντάμε σε πολλά ποιήματά της Ο.Κ.
Στον πρώτο στίχο της πρώτης στροφής του ομότιτλου ποιήματος στην ποιητική συλλογή διαβάζουμε:
Δεν έχω τίποτα να δώσω
Και η στροφή τελειώνει σε ρηματικό γίγνεσθαι με το
Χάθηκαν …κι αυτά τα ωραία καθημερινά αυτονόητα…
…
Γενναιόδωρα σου δόθηκαν τα δώρα.
Ένα μεγάλο θέμα είναι το β’ και το α’ πρόσωπο στην ποίηση της Ο.Κ., η συνομιλία με τον εαυτό ή τον σημαντικό άλλο :
Γενναιόδωρα σου δόθηκαν τα δώρα.
Ήταν με αναστολή.
Το αγνοούσες.
Σε κάθε ολίσθημα του χρόνου σου αφαιρούσαν κάποιο.
Τώρα φοβάσαι:
Μην χαθούν και αυτά τα ωραία
Καθημερινά αυτονόητα.
Τα υφολογικά στοιχεία και τα σύμβολα σε συνομιλία με εικαστικές δημιουργίες της ποιήτριας
Η δομή του συγκεκριμένου ποιήματος ως παράδειγμα για τα μακροσκελή ποιήματα μέχρι μιας σελίδας στη συλλογή δείχνει σαφή ικανότητα αρχιτεκτονικής δόμησης της αυθόρμητης γραφής. Δε λείπουν και οι πινελιές-«Χαϊκού « όπως στην αρχή της συλλογής που αλληλεπιδρούν ως μικρά ποιήματα των δυο τριών στίχων, σχεδόν σαν αποφθέγματα σοφίας ανάμεσα στην αφήγηση που θα μπορούσε να είναι προμήνυμα μιας ιστορίας πεζογραφήματος, μιας μικρής αφηγημένης ιστορίας που κωδικοποιείται σε κάθε ποίημα ως προάγγελος μια νέας συλλογής πεζού ποιήματος όπως της μορφολογίας στη γαλλική εκδοχή των Οι άγγελοι σε όλες τις ποιητικές ακολουθίες στο χρόνο δεν λείπουν από την ποίηση της Κουνάγια. Τα άνθη και τα πουλιά ως ανώτερες και αγνότερες εκδοχές και συνεκδοχές του Είναι και του υπαρξιακού μοτίβο συνομιλίας με τον χρόνο αποτελούν πολύ χαρακτηριστικό παράδειγμα ύφους στη γραφή της Ο.Κ. Τα ίδια παρατηρούμε και σε εικαστικές της δημιουργίες που συνομιλούν με τον λόγο.
Εικαστικά και ποιητικά οι άγγελοι δεσπόζουν στο έργο της Ο.Κ.: Φύση και Μετα-φύση
Διακριτικά συνεπικουρούν το πλάνο της αθωότητας στη γραφή οι επιστροφές σε πρόσωπα της παιδικής ηλικίας, σε φορέματα, στην λεπτομέρεια του παρατηρητή όπως συμβαίνει στη ματιά κάθε καλλιτέχνη. Οι φοιτητές που μελέτησαν τη γραφή της Ο.Κ. παρατήρησαν και ερώτησαν για τη σχέση με τη φύση και τα πουλιά. Η ταυτόχρονη συνομιλία ζωγραφικής και γραφής στο έργο της Ο.Κ., η θέση της γυναίκας, η στάση μας απέναντι στο παιδί που υπήρξαμε και πολλοί ακόμα Αγαθοδαίμονες της δημιουργικής ψυχής ασκητεύουν ως βιωμένος λόγος ύπαρξης σε αυτή την ποίηση.
Η γραφή αυτή της Ο.Κ. και του εσωτερικού βίου που δεν κομπάζει, δεν φλυαρεί στην περίπτωση της Κουνάγια πάλλεται, ίπταται, εμπαίζει και σφυροκοπά διαισθητικά και σκωπτικά ως αφύπνιση την ψυχή σε κοινωνικά θέματα. Τα «Δώρα με Αναστολή» στέκονται ως μια μορφή απόδοσης δικαίου, αποτίμησης της ανθρώπινης ιστορίας και αφύπνισης στο μεταίχμιο της ιστορικής εποχής που ζούμε ως αισιόδοξη και δυναμική απεικόνιση του επέκεινα στο ενθάδε.
* Ουρανία Κουνάγια, Δώρα με αναστολή, εκδόσεις Κίχλη (2021)