Τι ανάγκη να γράψω ή να δημιουργήσω, να αγαπήσω ή να υποφέρω; Αυτό που έχασα στη ζωή μου δεν είναι κατά βάθος το πιο σπουδαίο. Όλα καταντούν ανώφελα.
Ούτε η απελπισία ούτε οι χαρές μού φαίνονται θεμελιωμένες απέναντι σε τούτο τον ουρανό και στη φωτεινή κουφόβραση που κατεβαίνει από κει πάνω.
*
Ότι η ζωή είναι πιο δυνατή – αλήθεια, αλλά αρχή κάθε μικροψυχίας. Πρέπει να σκεφτόμαστε το αντίθετο, με τρόπο εμφανή.
*
Κάθε φορά που ακούω έναν πολιτικό λόγο ή διαβάζω αυτούς που μας διοικούν, εδώ και χρόνια αισθάνομαι τρόμο, γιατί δεν ακούω τίποτα που να ηχεί ανθρώπινα. Πάντα οι ίδιες λέξεις που λένε τα ίδια ψέματα. Και το ότι οι άνθρωποι προσαρμόζονται, το ότι η οργή του λαού δεν έχει ακόμα τσακίσει τα ανδρείκελα, βλέπω σ’ αυτό την απόδειξη πως οι άνθρωποι δεν δίνουν καθόλου σημασία στην κυβέρνησή τους και πως παίζουν, πραγματικά ναι, πως παίζουν κορόνα-γράμματα ένα μέρος της ζωής τους και των συμφερόντων τους, που είναι, υποτίθεται, ζωτικά.
*
Πρέπει να ζεις και να δημιουργείς. Να ζεις κλαίγοντας – όπως μπροστά σ’ αυτό το σπίτι με τα στρογγυλά κεραμίδια και τα γαλάζια παντζούρια, πάνω σε μια βουνοπλαγιά όπου φυτρώνουν κυπαρίσσια.
*
Να γλείφεις τη ζωή ζωή σου σαν ζαχαρωτό, να της δίνεις σχήμα, να την ακονίζεις, να την αγαπάς τέλος πάντων, έτσι όπως ψάχνουμε τη λέξη, την εικόνα, την οριστική φράση, αυτήν ή εκείνην που συμπαιρένει, που σταματάει, με την οποία θα φύγουμε και που θα αποτελέσει στο εξής όλο το χρώμα του βλέμματός μας.
*
Η απαίτηση για ευτυχία και η υπομονετική αναζήτησή της. Δεν είναι αναγκαίο να εξορίσεις μια μελαγχολία, αλλά υπάρχει κάποια που θα ‘πρεπε να σκοτώσουμε μέσα μας, αυτή η γεύση του σκοτεινού και του μοιραίου. Να είναι κανείς ευτυχισμένος με τους φίλους του, σε αρμονία με τον κόσμο, και να κερδίζει την ευτυχία του ακολουθώντας έναν δρόμο που οδηγεί εντούτοις στον θάνατο.
*
Είναι φυσικό να δίνεις ένα μέρος από τη ζωή σου για να μην τη χάσεις ολόκληρη. Έξι ή οκτώ ώρες καθημερινά για να μην ψοφάς από την πείνα. Κι έπειτα, τα πάντα είναι κέρδος για όποιον θέλει να επωφεληθεί.
*
Δεν έχουμε τον χρόνο να είμαστε αυθεντικοί. Έχουμε μόνο τον χρόνο να είμαστε ευτυχισμένοι.
*
Η μόνη δυνατή ελευθερία είναι η ελευθερία απέναντι στον θάνατο. Αληθινά ελεύθερος άνθρωπος είναι εκείνος που, όταν αποδέχεται τον θάνατο, αποδέχεται συνάμα και τις συνέπειές του – δηλαδή την ανατροπή όλων των παραδοσιακών αξιών της ζωής. Το ” Όλα επιτρέπονται ” του Ιβάν Καραμαζόφ είναι η μόνη έκφραση μιας λογικής ελευθερίας. Αλλά πρέπει να φτάσουμε στο βάθος της έκφρασης.
*
Το να μεγαλώνεις την ευτυχία μιας ανθρώπινης ζωής, σημαίνει να επεκτείνεις το τραγικό της μαρτυρίας της. Το έργο τέχνης, αν πρόκειται για μαρτυρία πραγματικά τραγική, πρέπει να είναι το έργο του ευτυχισμένου ανθρώπου. Γιατί αυτό το έργο τέχνης θα το σαρώσει ο θάνατος.
*
Όπως ο θάνατος ενός συγγραφέα οδηγεί στο να υπερτονίζουμε τη σημασία του έργου του, έτσι και ο θάνατος κάποιου μας κάνει να υπερεκτιμούμε τη θέση του ανάμεσά μας. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, το παρελθόν είναι ολότελα φτιαγμένο από τον θάνατο, που το γεμίζει με αυταπάτες.
*
Να είσαι φτιαγμένο για να δημιουργείς, να αγαπάς και να κερδίζεις παρτίδες, σημαίνει να είσαι φτιαγμένος για να ζεις ειρηνικά . Αλλά ο πόλεμος σου μαθαίνει να χάνεις τα πάντα και να γίνεσαι αυτό που δεν ήσουν. Όλα είναι θέμα στιλ.
*
Η θάλασσα και η άμμος, αυτές οι δυο έρημοι.
*
Ο άνεμος, ένα από τα σπάνια καθαρά πράγματα του κόσμου.
ΑΛΜΠΕΡ ΚΑΜΥ – Σημειωματάρια (Μάιος 1935 – Φεβρουάριος 1942)