Ένας γυμνός και ιδρωμένος άντρας είναι ξαπλωμένος στο κρεβάτι. Βρίσκεται στο δωμάτιο ενός ξενοδοχείου κάπου στη Σαϊγκόν και κοιτάζει τον έλικα που περιστρέφεται στην οροφή. Δίπλα στο κομοδίνο έχει αφήσει την ταυτότητα του, τη φωτογραφία της γυναίκας του, μερικά γράμματα, τα τσιγάρα του κι ένα μπουκάλι ουίσκι. Κοντά στο μαξιλάρι, με τ’ ακροδάχτυλα του, χαϊδεύει ένα πιστόλι. Το βλέμμα του λοχαγού και βετεράνου των ειδικών δυνάμεων είναι άδειο και παγωμένο, καθώς ο νους του φαντάζεται ότι ο έλικας οροφής δεν είναι απλώς ένας έλικας που τον δροσίζει, αλλά ο έλικας ενός πολεμικού ελικοπτέρου που πετάει επάνω από τα πυκνά και αφιλόξενα δάση της ζούγκλας. Ο άντρας μέσα στη ζαλάδα του κάνει εικόνα τις βόμβες, τους πυροβολισμούς και τις φωτιές που έζησε αλλά και τα μαχαίρια, το αίμα και τα ουρλιαχτά που άκουσε. Τώρα μπορεί να μυρίσει τον θάνατο, ν’ αγγίξει την απώλεια και να γευτεί την παράνοια του Βιετνάμ.
Έτσι ξεκινάει η ταινία Αποκάλυψη Τώρα του μεγάλου αμερικάνου σκηνοθέτη Φράνσις Φορντ Κόπολα. Πρόκειται για μία από τις πιο σπουδαίες αντιπολεμικές ταινίες όλων των εποχών με τους Μάρτιν Σιν, Μάρλον Μπράντο και Ρόμπερτ Ντιβάλ να δίνουν ρεσιτάλ ηθοποιίας. Μάλιστα, η βιβλιοθήκη του Κογκρέσου των ΗΠΑ – μία από τις πλουσιότερες παγκοσμίως – έχει πάρει την ταινία υπό την προστασία της κρίνοντας ότι πολιτισμικά, ιστορικά κι αισθητικά, είναι σημαντική. Το σενάριο είναι εμπνευσμένο από το βιβλίο του Τζόζεφ Κόνραντ, Η καρδιά του σκότους. Σε αυτή την πρώτη σκηνή του σχεδόν τρίωρου φιλμ που κάνει πρεμιέρα το 1979, ακούγεται και το ψυχεδελικό τραγούδι των Doors, The End.
Το συγκρότημα, εμπνέεται το όνομα του από το βιβλίο του Άλντους Χάξλει, Θύρες αντίληψης (Doors of perception). Αυτό το παράξενο λογοτεχνικό έργο που κυκλοφορεί στην αγορά το 1954, αποτυπώνει κυρίως ψυχεδελικές εμπειρίες υπό την επήρεια της μεσκαλίνης (παραισθησιογόνο εφάμιλλο του LSD). Το οπισθόφυλλο γράφει περίπου το εξής: «Μισή ώρα αφότου πήρα το ναρκωτικό, αντιλήφθηκα ότι χόρευαν κάτι χρυσά φώτα. Αργότερα, εμφανίστηκαν ερυθρές επιφάνειες που φούσκωναν κι επεκτείνονταν ξεκινώντας από λαμπερούς κόμπους ενέργειας. Την άλλη στιγμή, κλείνοντας τα μάτια, μου φανερώθηκε ένα σύμπλεγμα γκρίζων δομών που από μέσα του αναδύονταν γαλαζωπές σφαίρες. Ποτέ δεν εμφανίστηκαν πρόσωπα ή μορφές ζώων.»
Για την ιστορία, να αναφέρουμε ότι το πιο ενδιαφέρον βιβλίο του Χάξλει (1894-1963) είναι η δυστοπική νουβέλα, Θαυμαστός καινούργιος κόσμος – πρόκειται για κείμενο εφιαλτικό και προφητικό που απεικονίζει μια μελλοντική κοινωνία προηγμένης τεχνολογίας που έχει τα θεμέλια και τις ρίζες της στην επιβολή, στον καταναγκασμό και στη χειραγώγηση των μαζών.
Οι Doors λοιπόν, εμφανίζονται το μακρινό 1965 και αποτελούνται από τους Τζιμ Μόρισον (φωνή), Ρέι Μανζάρεκ (πλήκτρα), Ρόμπι Κρίγκερ (κιθάρα) και Τζον Ντένσμορ (τύμπανα). Εκείνο που τους κάνει μουσικά ξεχωριστούς είναι ότι δεν έχουν μπασίστα – μπάσο παίζει ο Μανζάρεκ με τα πλήκτρα του ηλεκτρικού πιάνου. Οι τέσσερις τους, περίπου μέσα σε μια πενταετία, κυκλοφορούν έξι δίσκους: The Doors (1967), Strange days (1967), Waiting for the sun (1968), The soft parade (1969), Morrison hotel (1970), L.A. woman (1971).
Η ηγετική προσωπικότητα του συγκροτήματος είναι ο Τζιμ Μόρισον που γράφει και τους στίχους των τραγουδιών. Ο Τζιμ γεννιέται στη Φλόριντα, εκδίδει ποιητικές συλλογές και πολλοί τον θεωρούν έναν από τους πιο χαρισματικούς ερμηνευτές της ροκ μουσικής. Επίσης, παρακολουθεί μαθήματα κινηματογράφου, του αρέσει να διαβάζει Γουίλιαμ Μπλέικ και θαυμάζει τους Ινδιάνους. Είναι εκκεντρικός, ιδιόρρυθμος, προκλητικός και συνήθως απολαμβάνει σε κάθε συναυλία να τα κάνει όλα μπάχαλο προκαλώντας τα ήθη και τις αντοχές του κοινού. Είναι ένας χαρακτήρας διονυσιακός που θέλει να συμπεριφέρεται σαν μυθολογικός θεός της γονιμότητας, του κρασιού αλλά και μιας άνευ ορίων γιορτής.
Ο σπουδαίος σκηνοθέτης Όλιβερ Στόουν, το 1991, γυρίζει και προβάλει στο πανί με μεγάλη εμπορική επιτυχία την ταινία Doors. Εκεί μπορούμε να απολαύσουμε τον ηθοποιό Βαλ Κίλμερ στον ρόλο του Μόρισον (τον μιμείται εκπληκτικά!) και τη Μεγκ Ράιαν η οποία υποδύεται την Πάμελα Κούρσον (ερωμένη του Μόρισον). Έντονες και ιδιαίτερες είναι οι τελευταίες σκηνές της ταινίας, όπου το ζευγάρι φεύγει από την Αμερική και πάει να μείνει στο Παρίσι, γιατί ο Μόρισον θέλει να χαράξει νέα καλλιτεχνική διαδρομή αλλά και γιατί στην πατρίδα του τον κατηγορούν για την προσβολή της δημόσιας αιδούς. Ένα βράδυ στο διαμέρισμα τους, η Πάμελα Κούρσον, βρίσκει τον αγαπημένο της Μόρισον νεκρό μέσα στη μπανιέρα με ανοιχτά μάτια. Πεθαίνει στις 3 Ιουλίου του 1971 – από έμφραγμα του μυοκαρδίου – σε ηλικία μόλις 28 χρονών.
Ο τάφος του βρίσκεται στο Παρίσι στο νεκροταφείο Περ-Λασαίζ. Πρόκειται για το μεγαλύτερο κοιμητήριο της πόλης με τα περισσότερα διάσημα πρόσωπα όπως του συνθέτη Ζωρζ Μπιζέ, της τραγουδίστριας Εντίτ Πιαφ και του συγγραφέα Μαρσέλ Προυστ. Ο τάφος του Μόρισον ξεχωρίζει από τους υπόλοιπους μιας και είναι από τους ελάχιστους με τόσες γλάστρες, λουλούδια και φωτογραφίες. Όμως το πιο σημαντικό απ’ όλα είναι ότι επάνω στην επικήδεια πλάκα είναι χαραγμένο στην ελληνική γλώσσα το εξής: Κατά του δαίμονα εαυτού. Λέξεις που περιγράφουν χωρίς αμφιβολία έναν άνθρωπο που στη σύντομη ζωή του κάνει μόνο ότι του υπαγορεύει το ένστικτο και η συνείδηση του αδιαφορώντας για καθωσπρεπισμούς και βατούς τρόπους συμπεριφοράς που επιβάλλει η συντηρητική και άκαμπτη κοινωνία του δυτικού κόσμου και πολιτισμού.
Ο Τζιμ Μόρισον θεωρείται μια σπουδαία καλλιτεχνική φυσιογνωμία με ιδιαίτερη έφεση στον στίχο που αγγίζει τα όρια της υψηλής ποίησης. Είναι σίγουρο ότι αν δεν έφευγε τόσο νέος, τα επόμενα χρόνια, θα άφηνε πολλά ενδιαφέροντα δημιουργήματα. Το 1978, τα εναπομείναντα μέλη του γκρουπ, κυκλοφορούν τον δίσκο An American prayer που βασίζεται σε παλιές ηχογραφημένες ποιητικές απαγγελίες του Μόρισον. Ο ηγέτης και ψυχή των Doors, έχει δηλώσει το εξής: «Αν εκθέσεις τον εαυτό σου στον βαθύτερο φόβο σου, τότε αυτός ο φόβος θα χάσει τη δύναμη του, θα συρρικνωθεί και θα εξαφανιστεί. Τότε θα είσαι ελεύθερος!»
The End
Το τέλος
Αυτό είναι το τέλος, όμορφε φίλε
Αυτό είναι το τέλος, μοναδική μου φίλη, το τέλος
Από τα περίτεχνα σχέδιά μας, το τέλος
Από όποιο πράγμα στέκεται, το τέλος
Καμία ασφάλεια, καμία έκπληξη, το τέλος
Ποτέ δεν θα σε ξαναδώ στα μάτια
Μπορείς να φανταστείς τι θα γίνει;
Τόσο απεριόριστη και ελεύθερη;
Να έχεις απεγνωσμένα ανάγκη
Το χέρι ενός αγνώστου
Σε μια απελπισμένη χώρα
Χαμένος σε μια ρωμαϊκή αγριότητα του πόνου
Και όλα τα παιδιά είναι τρελά
Όλα τα παιδιά είναι παρανοϊκά
Περιμένοντας την καλοκαιρινή βροχή
Υπάρχει κίνδυνος στην άκρη της πόλης
Πάρε τη λεωφόρο του βασιλιά, μωρό μου
Περίεργες σκηνές μέσα στο χρυσωρυχείο
Πάρε τη δυτική λεωφόρο, μωρό μου
Καβάλησε το φίδι, καβάλησε το φίδι
Στη λίμνη, στην αρχαία λίμνη, μωρό μου
Το φίδι είναι μακρύ επτά μίλια
Καβάλησε το φίδι
Είναι γέρος και το δέρμα του είναι κρύο
Η Δύση είναι η καλύτερη
Η Δύση είναι η καλύτερη
Έλα εδώ κι εμείς θα αναλάβουμε τα υπόλοιπα
Το μπλε λεωφορείο μας καλεί
Το μπλε λεωφορείο μας καλεί
Οδηγέ, πού μας πας;
Ο δολοφόνος ξύπνησε πριν την αυγή
Φόρεσε τις μπότες του
Πήρε ένα πρόσωπο από την αρχαία στοά
Και περπάτησε στον διάδρομο
Πήγε στο δωμάτιο όπου έμενε η αδερφή του
Και τότε…
Μετά επισκέφτηκε τον αδερφό του
Και τότε…
Περπάτησε στον διάδρομο
Πλησίασε μια πόρτα
Και κοίταξε μέσα
-Πατέρα;
-Ναι, γιε μου;
-Θέλω να σε σκοτώσω! Μητέρα, θέλω…
Έλα μωρό μου, πάρε μια ευκαιρία μαζί μας
Έλα μωρό μου, πάρε μια ευκαιρία μαζί μας
Έλα μωρό μου, πάρε μια ευκαιρία μαζί μας
Συνάντησε με στη γαλαρία του μπλε λεωφορείου
Fuck me baby
Kill, kill and kill
Fuck me baby
Αυτό είναι το τέλος, όμορφε φίλε
Αυτό είναι το τέλος, μοναδική μου φίλη, το τέλος
Πονάει να σε ελευθερώσω
Αλλά ποτέ δεν θα με ακολουθήσεις
Το τέλος του γέλιου και των μαλακών ψεμάτων
Το τέλος των νυχτών που προσπαθήσαμε να πεθάνουμε
Αυτό είναι το τέλος
Δημήτριος Π. Νάσκος
Ιούλιος 2021