Οι Pink Floyd είναι ένα βρετανικό συγκρότημα που έγραψε τη δική του ιστορία στον χώρο της ροκ μουσικής. Οι πρωτοποριακές συνθέσεις τους, οι ποιητικοί στίχοι τους αλλά και τα ιδιαίτερα εξώφυλλα των άλμπουμ τους, έκαναν από την πρώτη στιγμή στο κοινό εντύπωση. Επίσης, οι φαντασμαγορικές συναυλίες τους με τα επιβλητικά σκηνικά και τα ηχητικά εφέ άφησαν εποχή.
Στην αρχή εμφανίστηκαν σαν μια ψυχεδελική μπάντα με όχι ιδιαίτερη απήχηση, όμως τα επόμενα χρόνια – ειδικά μετά το 1973 που κυκλοφόρησαν το περίφημο The Dark Side Of The Moon – γνώρισαν τεράστια εμπορική επιτυχία. Η πορεία τους έφτασε στο αποκορύφωμα, όταν ολοκλήρωσαν το 1979 τον διπλό δίσκο The Wall που έθιγε ζητήματα όπως ο νεοναζισμός, η απαρχαιωμένη σχολική εκπαίδευση και η αποξένωση του ανθρώπου.
Ο Roger Waters – ένα από τα ιδρυτικά μέλη των Pink Floyd [αποχώρησε το 1985 αφήνοντας τα ηνία στον David Gilmour] – έπαιζε μπάσο και τραγουδούσε αλλά κυρίως ήταν εκείνος που υπέγραφε τα υπέροχα λόγια των περισσότερων τραγουδιών. Μετά το συγκινητικό Wish You Were Here (1975) – το ομώνυμο τραγούδι αναφέρεται στον παλιό τους φίλο και πρώην ηγέτη του γκρουπ Syd Barrett που «εγκλωβίστηκε» σε παραισθησιογόνα πνευματικά μονοπάτια – ο Waters εμπνέεται το άλμπουμ Animals (1977) από το βιβλίο του George Orwell: Η φάρμα των ζώων.
Πρόκειται για την πασίγνωστη νουβέλα – κυκλοφορεί στα βιβλιοπωλεία το 1945 – που στηλιτεύει την εργασιακή εκμετάλλευση και τη σταλινική γραφειοκρατία, με αποτέλεσμα να παραμείνει στη λίστα με τα απαγορευμένα βιβλία σε ολόκληρο το Ανατολικό Μπλοκ μέχρι και το 1989 που καταρρέει το Τείχος του Βερολίνου. Ο Όργουελ φαντάζεται μια ιστορία όπου τα ζώα μιας φάρμας παύουν να ανέχονται τον σκληρό και βάναυσο τρόπο με τον οποίο τους συμπεριφέρεται το αφεντικό τους, δηλαδή ο άνθρωπος. Το μεγαλύτερο μέρος του βιβλίου παρουσιάζει γεγονότα που λαμβάνουν χώρα μετά την ανατροπή του δυνάστη ανθρώπου, τότε που τα ζώα, πρέπει να διαχειριστούν με ωριμότητα την ελεύθερη κοινωνία τους και κυρίως την ανεξαρτησία τους.
Με το Animals, οι Pink Floyd, αφήνουν πίσω τους την κάπως πιο αόριστη στιχουργική θεματολογία και αρχίζουν να σκέφτονται και να γράφουν πιο συγκροτημένα. Οι αλληγορίες των στίχων κριτικάρουν τον καπιταλισμό, αλλά και την πολιτικοκοινωνική κατάσταση που επικρατεί εκείνη την περίοδο στη Μεγάλη Βρετανία. Ο δίσκος περιέχει πέντε τραγούδια με ονόματα ζώων που λειτουργούν συμβολικά [όπως σκυλιά, γουρούνια και πρόβατα] και έχει για εξώφυλλο ένα εργοστάσιο ηλεκτρισμού με τέσσερα πελώρια τσιμεντένια φουγάρα.
Το κατασκευασμένο από τούβλα «Battersea Power Station» βρίσκεται στο νότιο Λονδίνο και είναι ένα εμβληματικό τεραστίων διαστάσεων εργοστάσιο (μοναδικό στην Ευρώπη) που θυμίζει καθεδρικό ναό. Ορισμένοι μάλιστα το έχουν αποκαλέσει «Ναό της Εξουσίας» και οι Βρετανοί δεν διστάζουν να το συγκρίνουν ακόμα και με τον καθεδρικό του Αγίου Παύλου. Πρόκειται για ένα χαρακτηριστικό δείγμα αρχιτεκτονικής της περιόδου της μεταβιομηχανικής επανάστασης που μαζί με τον κοντινό σιδηροδρομικό σταθμό, δεσπόζει στην περιοχή από το 1930. Όμως από το 1980 και μετά, το εργοστάσιο σταματάει να λειτουργεί και η περιοχή υποβαθμίζεται.
Επίσης, αξίζει να αναφέρουμε, ότι ο Waters δεν ήθελε να υπάρξει καθόλου φωτομοντάζ στο εξώφυλλο του άλμπουμ με αποτέλεσμα η φωτογραφική ομάδα να προσπαθεί για καιρό να πετύχει τον κατάλληλο συννεφιασμένο ουρανό και άνεμο μέχρι να καταφέρει επιτέλους να αποθανατίσει την παράξενη και ψυχεδελική εικόνα με το ιπτάμενο γουρούνι – ήταν ένα φουσκωτό εννέα μέτρων μπαλόνι που αιωρούνταν δίπλα από τα φουγάρα γνωστό και ως Algie.
Το άλμπουμ Animals είναι φανερό πως κατακρίνει την οικονομία του δυτικού πολιτισμού σε αντίθεση με τη Φάρμα των ζώων που βάζει στο στόχαστρο τη σταλινική αντίληψη – ο Όργουελ καθρεπτίζει την Οκτωβριανή Επανάσταση του 1917 και τη γραφειοκρατία που ακολούθησε πιστεύοντας ότι η Σοβιετική Ένωση εξελίσσεται σε μία απολυταρχική δικτατορία που έχει τα θεμέλια της στον φόβο και την τρομοκρατία – το εντυπωσιακό είναι ότι το βιβλίο γράφεται σε μια περίοδο όπου ακόμα ο Στάλιν χαίρει υψηλής εκτίμησης από τους Βρετανούς και τους διανοούμενους.
Κατά τη γνώμη πολλών φαν των Pink Floyd, το πιο σημαντικό και ιδιαίτερο τραγούδι του δίσκου, με στοιχεία progressive rock μουσικής, είναι το Dogs. Οι στίχοι μιλάνε κυρίως για τους επιχειρηματίες που χρησιμοποιούν τη δύναμη τους για να γίνουν πλουσιότεροι αποκτώντας ολοένα παραπάνω εξουσία σε βάρος των απλών και καθημερινών ανθρώπων που αγωνίζονται για τα προς το ζην. Αν και δεν θα έπρεπε, τα μηνύματα των Pink Floyd είναι ακόμη επίκαιρα και ούτε δείχνουν ότι εύκολα στο μέλλον θα ξεθωριάσουν.
Dogs
Μετάφραση: Γιώργος Αλισάνογλου
Πρέπει να είσαι τρελός, πρέπει να έχεις πραγματική ανάγκη.
Πρέπει να κοιμάσαι στ’ ακροδάχτυλα σου και όταν είσαι στο δρόμο,
πρέπει να είσαι ικανός να ξεχωρίζεις το εύκολο θήραμα με τα μάτια κλειστά.
Και μετά προχωρώντας σιωπηλά κάτω απ’ τον άνεμο χωρίς να σε βλέπουν,
πρέπει να χτυπήσεις όταν έρθει η ώρα χωρίς να το σκεφτείς.
Και μετά από λίγο θα μπορείς να δουλέψεις για ένα καλύτερο στυλ.
Όπως η γραβάτα του club, η σφιχτή χειραψία,
ένα σίγουρο βλέμμα στα μάτια, κι ένα έτοιμο χαμόγελο.
Πρέπει να καταφέρεις να κερδίσεις την εμπιστοσύνη απ’ εκείνους πρέπει ψέματα να λες.
Έτσι όταν σου γυρίσουν τις πλάτες θα ‘χεις την ευκαιρία να χώσεις το μαχαίρι.
Πρέπει να ‘χεις ένα μάτι που να βλέπει πάνω από τις πλάτες σου.
Ξέρεις, τα πράγματα γίνονται πιο δύσκολα, όλο και πιο δύσκολα καθώς γερνάς.
Και στο τέλος θα ετοιμαστείς και θα πετάξεις προς το νότο,
θα κρύψεις το κεφάλι σου στην άμμο.
Ακόμα ένας λυπημένος γέρος, ολομόναχος πεθαίνει από καρκίνο.
Και όταν θα χάσεις τον έλεγχο, θα θερίσεις αυτό που έσπειρες.
Και καθώς ο φόβος θα μεγαλώνει, το βρώμικο αίμα θα πήζει και θα πετρώνει.
Και είναι πολύ αργά να χάσεις το βάρος που συνήθιζες να κουβαλάς μαζί σου.
Έτσι καλό πνίξιμο λοιπόν, καθώς βυθίζεσαι μόνος σου
κάτω απ’ το βάρος της πέτρας.
Πρέπει να παραδεχτώ ότι είμαι λιγάκι μπερδεμένος.
Μερικές φορές αισθάνομαι σαν να χρησιμοποιήθηκα.
Πρέπει να μείνω ξύπνιος, πρέπει να προσπαθήσω να διώξω αυτή την αδιαθεσία που σέρνεται.
Αν δεν αμυνθώ, πως θα μπορέσω να βρω τον δρόμο μου μέσα σ’ αυτόν τον λαβύρινθο;
Κουφός, βουβός και τυφλός, προσποιείσαι ότι τα πάντα
είναι αναλώσιμα και κανείς δεν έχει πραγματικό φίλο.
Και σου φαίνεται ότι αυτό που πρέπει να γίνει είναι ν’ απομονωθούν οι νικητές.
Και όλα γίνονται στο φως του ήλιου.
Και πιστεύεις ότι από τη φύση του ο καθένας είναι φονιάς.
Ποιος γεννήθηκε σε ένα σπίτι γεμάτο πόνο;
Ποιος διαπαιδαγωγήθηκε να μην φτύνει στον ανεμιστήρα;
Ποιος έμαθε από άνθρωπο το τι πρέπει να κάνει;
Ποιος καταστράφηκε από εκπαιδευμένο προσωπικό;
Ποιος καλουπώθηκε με κολάρο και αλυσίδα;
Ποιος είχε θέση στο βάθρο;
Ποιος το ‘σκασε απ’ το κοπάδι;
Ποιος ήταν ξένος στο σπίτι του;
Ποιος σωριάστηκε στο τέλος;
Ποιος βρέθηκε νεκρός στο τηλέφωνο;
Ποιος βυθίστηκε από την πέτρα;
Δημήτριος Π. Νάσκος
Ιούνιος 2021