Scroll Top

Ανθολογία Νέων Ολλανδών Ποιητών. Ανθολόγηση Πρόλογος: Άρθουρ Μποτ, Μετάφραση: Ειρήνη Παπακυριακού – Παρουσίαση από τον Παναγιώτη Νικολαΐδη

Σημαντική εκδοτική άφιξη αποτελεί, κατά την άποψή μου, η Ανθολογία Νέων Ολλανδών Ποιητών, η οποία κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Βακχικόν, καθώς αποτελεί το πρώτο, αν δεν κάνω λάθος, βιβλίο ολλανδικής ποίησης στην ελληνική γλώσσα, παρά το γεγονός, μάλιστα, ότι η Ολλανδία διαθέτει μια ποιητική παράδοση αιώνων. Πιο συγκεκριμένα, η ανά χείρας Ανθολογία εντάσσεται στην ήδη γνωστή εκδοτική σειρά, στην οποία παρουσιάζεται η σύγχρονη ποιητική παραγωγή νέων και Ευρωπαίων κυρίως ποιητών στο ελληνικό αναγνωστικό κοινό (Σουηδών, Λουξεμβουργιανών, Γερμανών, Τσέχων, Ιταλών, Εσθονών, Πολωνών, Κροατών, Κύπριων, Αρμένιων, Ισπανών, Καταλανών, Πορτογάλων, Ιρλανδών, Ουαλών κ.ά.). Την ανθολόγηση, αλλά και την αναγκαία κατατοπιστική Εισαγωγή υπογράφει ο Άρθουρ Μποτ, ενώ την εξαιρετική μετάφραση των ποιημάτων έκανε η Ειρήνη Παπακυριακού. Τέλος, την έκδοση συμπληρώνουν τα βιογραφικά των δεκατριών ποιητών και ποιητριών που ανθολογούνται, καθώς και η αναγκαία Βιβλιογραφία των ποιητικών τους συλλογών.

Ξεκινώντας, λοιπόν, από την αναγκαία και καλογραμμένη Εισαγωγή, ο ανθολόγος καταδεικνύει εξαρχής τόσο την κοινή θεματική σχεδόν όλων των ποιητών της ανά χείρας Ανθολογίας όσο και τις κοινές μορφολογικές τους επιλογές: «την αναζήτηση μιας μορφής ταυτότητας, τόσο εθνικής όσο και προσωπικής. Οι περισσότεροι νέοι ποιητές γράφουν για τον προσωπικό τους κόσμο με τη δική τους θεώρηση της ύπαρξης και του σύμπαντος. Η αναζήτηση της δικής τους θέσης μέσα σε αυτόνκαι της στάσης τους απέναντι στον κόσμο που κυριαρχείται από τον φαινομενικά μη αναστρέψιμο νεοφιλελευθερισμό και το σχετιζόμενο καπιταλιστικό σύστημα, την αυτοματοποίηση και το διαδίκτυο, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, τα μεταναστευτικά ρεύματα, την (σεξουαλική) κακοποίηση, το πρόβλημα της κλιματολογικής αλλαγής, τις διακρίσεις και τον ρατσισμό, γεννά μια ποίηση που τείνει προς μια λογοτεχνία με αφηγηματικό χαρακτήρα, όπου ο λυρισμός και η πρόζα και τα δοκιμιακά στοιχεία συλλειτουργούν».

Ακολούθως, για να γίνει η Εισαγωγή πιο κατατοπιστική και ευανάγνωστη, ο ανθολόγος παρουσιάζει τους ανθολογούμενους ποιητές και ποιήτριες ταξινομώντας τους σε ομάδες με κριτήρια περισσότερο θεματικά παρά μορφολογικά, καθώς η ελεύθερη μορφή του στίχου, αλλά και η μεγάλη αμοιβαία συγγένεια στις τεχνικές και στα σχήματα λόγου που χρησιμοποιούν είναι διάχυτη ως μορφή έκφρασης και στους δεκατρείς ποιητές και ποιήτριες που ανθολογούνται. Στην πρώτη ομάδα συμπεριλαμβάνονται τέσσερις ποιητές (Simone Atangana Bekono, Radna Fabias, Dean Bowen, Kira Wick), οι οποίοι σχετίζονται με τον εκτοπισμό, καθώς και με την προέλευση από οικογένειες μεταναστών και με τη διπλή ταυτότητα. Δεν είναι τυχαίο, λοιπόν, ότι η εν λόγω ομάδα διαπραγματεύεται θέματα που αφορούν την προέλευση, την ταυτότητα, το σώμα, τον ρατσισμό, τις ταξικές διακρίσεις, το αποικιοκρατικό παρελθόν και τον σεξισμό. Στη δεύτερη ομάδα συμπεριλαμβάνονται τρεις ποιητές (Roelof ten Napel, Marieke Lukas Rijneveld, Hannah van Wieringen), οι οποίοι σύμφωνα με τον ανθολόγο εστιάζουν θεματικά «στην επεξεργασία της παιδικής ηλικίας στην έντονα θρησκευόμενη ολλανδική επαρχία και το αβέβαιο ταξίδι προς την ενηλικίωση και την πόλη».

Με την επόμενη τριμελή και πάλι ομάδα ποιητών (Ellen Deckwitz, Maarten van der Graaff, Hannah van Binsbergen) εισερχόμαστε στο πεδίο της πιο κοινωνικά στρατευμένης ποίησης, η οποία ασκεί σκληρή κριτική στην επιδίωξη της εξουσίας, στην αστική αλλοτρίωση, στον καταναλωτισμό και στην κοινωνική αδιαφορία απέναντι στο πρόβλημα της κλιματολογικής αλλαγής. Στην τελευταία ομάδα ποιητών (Marije Langelaar, Lieke Marsman, Bernard) η θεματική μετακινείται τώρα γύρω από τα όνειρα, τις επιθυμίες, τις φαντασιώσεις, τους συνειρμούς, τις μεταμορφώσεις και τον σουρεαλισμό, δημιουργώντας ένα παραμυθένιο ποιητικό σύμπαν.

Η ανθολόγηση, επομένως, ακολουθεί πιστά την προαναφερθείσα ταξινόμηση της Εισαγωγής, καταδεικνύοντας ευδιάκριτα τις κύριες θεματικές και μορφολογικές τάσεις των δεκατριών ποιητών και ποιητριών που ανθολογούνται, αλλά και προσφέροντας ταυτόχρονα μια σφαιρική εικόνα της ανανεωμένης σύγχρονης ολλανδικής ποίησης. Τέλος, στα θετικά της έκδοσης συνυπολογίζεται το γεγονός ότι η μετάφραση έπεται πάντα του ποιήματος στα ολλανδικά, καθώς και το γεγονός ότι η αξιέπαινη μεταφραστική προσπάθεια της Ειρήνης Παπακυριακού επιτυγχάνει να αποτυπώσει αισθητικά τις υφολογικές διαφοροποιήσεις και ιδιαιτερότητες της κάθε ποιητικής φωνής.

Ανθολογία Νέων Ολλανδών Ποιητών. Ανθολόγηση Πρόλογος: Άρθουρ Μποτ, Μετάφραση: Ειρήνη Παπακυριακού (Βακχικόν 2021).