Ο συνθέτης Δημήτρης Λάγιος γεννήθηκε στην Ζάκυνθο το ’52, ένα χρόνο πριν τον μεγάλο σεισμό. «Έχω κάποιο ανατολίτικο στοιχείο της Επτανήσου… Νιώθω ότι είμαι παιδί του, εκτός από τον πατέρα μου που ήταν φούρναρης και έφτιαχνε ψωμί, παιδί του Καρυωτάκη, θέλω να πιστεύω πως είμαι και θά ‘θελα να γίνω. Έχει επηρεάσει -οπωσδήποτε- την σκέψη μου, την νοοτροπία μου, τον θαυμάζω, θέλω να πιστεύω ότι είμαι ο καλύτερος θαυμαστής του», λέει σε τηλεοπτική συνέντευξή του στη Μαλβίνα Κάραλη, τον Αύγουστο του 1986. Άμεσος ο λόγος του, πεζός και ποιητικός, εκφραστικός, προσωπικός, ευρύς, απλός και προφανής, φωτεινός, λεπτός, μουσικός, με χρώμα. Κατάγεται από τόπο ονείρου και πάλης. Στην Χώρα κάθε πέρασμά του από τα καντούνια, τις μερίες και τις ρούγες, σαν ένα μαγικό ταξίδι στο κόσμο της μουσικής απόδοσης του κόσμου. Ψυχωνόταν από τα χωρία, τους χωματόδρομους, τα αμπέλια, τις ελιές, τις αμμουδιές και την θάλασσα, που απλώνονται τριγύρω πιο πολύ και από φως. Γοητευόταν από την μουσική του τόπου του. Βίωνε το τραγούδι ως τρόπο ζωής, ζούσε σε χρόνο ενεστώτα τη σύγκλιση της μουσικής με τον ποιητικό λόγο, έντεχνο ή λαϊκό, στη γη του Ούγκο Φώσκολο (Ugo Foscolo), του Ανδρέα Κάλβου και του Διονύσιου Σολωμού.
Το σύνολο του μουσικού έργου του Δημήτρη Λάγιου επιχειρείται να ταξινομηθεί σε εννέα θεματικούς κύκλους, τους οποίους -στο εξής- θα ονομάζουμε Ε ν ν έ α Mυ θ ο γ ρ α φ ί ε ς. Ο συνθέτης και ποιητής ετοίμασε εννέα μουσικά ταξίδια, με οδηγό του εννέα νοερούς αστερισμούς: Ελευθερία – Ήλιος – Πατρίδα -Μουσική του τόπου – Εκκλησιαστική Υμνολογία – Παιδιά – Ποιητές – Κύπρος – το Τέλος. Σημαδεύουν τα νερά της Ζακύνθου και της Κύπρου, μνημείο αιώνιο.
α. Μυθογραφία πρώτη: Της Ελευθερίας
“Τα τέσσερα επαναστατικά τραγούδια του Ρήγα Φεραίου”, 1975
Η ποίηση είναι ένα παραμύθι και η μελωδία το κελάϊδημα, σα βγαίνει ο στίχος από τον Άδη στο φως. Αυθύπαρκτη και άχρονη αναστενάζει, όταν ενώνεται με το πρώτο φως της μέρας , την πρώτη σταγόνα της βροχής. Η αυγή της νεότητας βρήκε τον Δημήτρη Λάγιο με αποθέματα γενναιοψυχίας, ευγένειας και συνειδητότητας. Πίστεψε στην Άνοιξη του Διονύσιου Σολωμού, αγάπησε την βιωμένη όψη της Ιστορίας, τραγούδησε τη λευτεριά. Η “Μυθολογία Πρώτη – της Ελευθερίας” εκφράζεται με το πρωτόλειο, το δισκογραφικό έργο του “Τα τέσσερα επαναστατικά τραγούδια του Ρήγα Φεραίου” (1975). Η εθνική αυτοδιάθεση, η δημοκρατία, η ισοπολιτεία και ισονομία, μια καθολική παιδεία αποτελούν τα συνιστώντα ιδεολογικά φορτία στα επαναστατικά τραγούδια του Ρήγα Βελεστινλή, αλλά και τα ζητούμενα στο ξημέρωμα της Μεταπολίτευσης. Ο Δημήτρης Λάγιος δημιούργησε ό,τι ονειρεύτηκε και το τραγούδησε. Έστησε εργαστήρι στην Αμερική των μουσικών του σπουδών (1974-1978) και μελοποίησε τα σπουδαία έργα του Ρήγα (“Θούριος”, “Ύμνος Πατριωτικός”, “Επαναστατικό Τραγούδι”, “Ω, παιδιά μου ορφανά μου”), που λειτούργησαν ως εκφραστής της επαναστατικής πνοής και της γενιάς του. Το έργο μελοποιήθηκε ανανεώνοντας, εκφράζοντας -εκ νέου- το ίδιο αίτημα για ελευθερία και ανεξαρτησία στη δοκιμαζόμενη χώρα του.
β. Μυθογραφία δεύτερη: Του Ήλιου
“Ο Ήλιος ο Ηλιάτορας”, 1982 (ποίηση: Οδυσσέας Ελύτης)
H μελοποίηση του ομώνυμου έργου του Οδυσσέα Ελύτη έγινε από τον Δημήτρη Λάγιο μετά από επιλογή του ίδιου του ποιητή. Ερμήνευσαν οι: Γιώργος Νταλάρας, Ελένη Βιτάλη, Νίκος Δημητράτος και η Χορωδία Λαμίας. Ποιητή, που κοινώνησες θάλασσα. Συνθέτη, που γεννήθηκες στη θάλασσα. Με το ποίημα ο Ήλιος ο Ηλιάτορας, με την ένδειξη “ποίημα για μελοποίηση” και έργο με σκηνικές οδηγίες, ο Οδυσσέας Ελύτης βαδίζει προς το τραγούδι, συντροφιά με τα ποιήματα: “Μονόγραμμα” και τα “Ρω του έρωτα”. Από το συνολικό ποιητικό έργο ο Δ. Λάγιος ακολουθεί την δική του επιλεκτική διαδρομή και το επανασυνθέτει.
γ. Μυθογραφία Τρίτη: της Πατρίδας
“Εδώ που γεννηθήκαμε”, 1983 (στίχοι: Φώντας Λάδης)
Εδώ η μουσική του Δημήτρη Λάγιου ζωοποιεί τους στίχους του Φώντα Λάδη. Τραγουδά ο Αντώνης Καλογιάννης. Ο συνθέτης είχε πεισε μια συνέντευξή του: «… κάνω ένα δίσκο με τον Αντώνη Καλογιάννη. Έχει ορισμένες ευαισθησίες στη φωνή του, που μ’ έχουν αγγίξει στο παρελθόν και μ’ αντιπροσωπεύουν σαν άνθρωπο». Το 1982, ο στιχουργός Φώντας Λάδης παρέδωσε στον Δημήτρη Λάγιο και μια άλλη σειρά έργων του, από τα οποία ο συνθέτης μελοποίησε ορισμένα, με την προοπτική μιας μελλοντικής δημοσίευσης σε ένα νέο δίσκο (“Μαντεμοχώρια”, “Μοτοσυκλέτα”, “Η ελιά”).
“Άη – Λαός”, 1983 (στίχοι: Μιχάλης Μπουρμπούλης)
Σε μουσική του Δ. Λάγιου και στίχους του Μιχάλη Μπουρμπούλη τραγουδά η Σωτηρία Μπέλλου. Το θαύμα έχει μικρή λάμψη σ’ αυτόν τον δίσκο, στον ίσκιο ξαποσταίνουν τα όνειρα για την σακατεμένη γενιά του στιχουργού και του συνθέτη: «απ’ τ’ άδικο εστέγνωνα / τα ματωμένα ρούχα μου. / Σακατεμένη μου γενιά/ η κοινωνία μας κρατά / ενέχυρο αμανάτι / του κόσμου η απονιά | μας σβήσαν απ’ το χάρτη. /Στου κόσμου τα στρατόπεδα / μου πήραν ό,τι αγάπησα».
δ. Μυθογραφία Τέταρτη: Της Ζακύνθου
“Λαϊκά Τραγούδια της Ζάκυνθος”, 1985
O Δημήτρης Λάγιος κυκλοφόρησε τον παραπάνω δίσκο το 1985. Συμμετείχαν το “Κάλβειο παραδοσιακό συγκρότημα” και οι “Τραγουδιστάδες του Ασκηταριού”. Προϊόν εθνομουσικολογικής έρευνας περιλαμβάνει τον μουσικό θησαυρό της ζακυνθινής μουσικής παράδοσης. Ο ίδιος ο συνθέτης αναφέρει στον δίσκο: « Ο δίσκος αυτός είναι καρπός μιας αγάπης με πόνους και λαβωματιές γενάμενος από λίγα χορτάρια, έλαβε τώρα πνοή. Γλυκό είν’ το πρόσωπό μας και οι χορδές της φωνής σαΐτες αγγέλων στα Λαϊκά Τραγούδια της Ζάκυνθος. Δυο ήλιοι, δυο φεγγάρια οι χτύποι της καρδιάς των εφήβων-εραστών∙ μοσκοβολάει το στόμα. Ω πατέρα ουρανέ, σημαδεύεις πως ο ήλιος προβαίνει∙ ας πάμε νέοι, ανθεί και λουλουδίζει ο ήχος. Κι όρκο σας κάνω, τα πανιά αντέχουν κι είναι άσπρα, το αγέρι φυσάει στον Αιγιαλό, η “Γιακίνθη” αρμενίζει! ».
Ο Δημήτρης Λάγιος έχει επίγνωση ότι η Ζάκυνθος είναι τόπος με βαθιά παράδοση «στα Γράμματα, στις Τέχνες», στον Αγώνα της Ανεξαρτησίας. Οι γενιές διαδέχονται η μια την άλλη και ο ίδιος συνδέει την εποχή των προγόνων του με εκείνη των γονέων του και, ακολούθως, με τους νέους της εποχής του. Ο ίδιος σημειώνει: «…Είτε το θέλω είτε όχι, έχω επηρεαστεί βαθύτατα από την πατρίδα μας, από τα χώματα που γεννηθήκαμε. Και έχω λατρέψει, στην κυριολεξία, την μουσική μας. Οπωσδήποτε είμαι επηρεσμένος σ’ έναν πολύ μεγάλο βαθμό στη μουσική μου και στην όλη μου προσωπικότητα από τη ζακυνθινή μουσική.»
“Αρκαδικά”, 1985 (Δισκογραφικό ανέκδοτο)
Συλλογή δημοτικών τραγουδιών της Αρκαδίας, προϊόν έρευνας και επιμέλειας του Δημήτρη Λάγιου. Σχετική η αναφορά του: «Έχω κάνει μια έρευνα πάνω στα βουνά τα αρκαδικά και έχουμε καταγράψει γέροντες, από 75 και άνω…»
“Του Σολωμού και της Ζάκυνθος”, 1986
Ξεχωριστός ο δίσκος, περιέχει παραδοσιακά τραγούδια της Ζακύνθου καθώς και ορισμένα σύγχρονα, ακολουθώντας τους δρόμους της Επτανησιακής μουσικής παράδοσης. Συμμετέχει η μαντολινάτα του “Κάλβειου Μουσικού Σχολείου”. Ο Δημήτρης Λάγιος επιχειρεί μια κατάδυση στον πυθμένα της μουσικής ιδιοσυγκρασίας της νήσου, προκειμένου να αρθρώσει, αρχικά, και να αναδείξει και να υπερασπιστεί, ακολούθως, ως μοναδική αξία τον μουσικό λόγο του Επτανησιακού θαύματος.
“Ομιλίες”, 1987 (Δισκογραφικό ανέκδοτο)
Οι “Ομιλίες” συνιστούν το ζακυνθινό λαϊκό θέατρο και αποτελούν για τον Δημήτρη Λάγιο έναν ανεξάντλητο μουσικό κόσμο έμπνευσης και έρευνας. Ο σκοπός του ήταν να κυκλοφορήσει σε βινύλιο και cd, κεντρικά μέρη από τις πλέον των εκατό (100) σωζόμενων -έως την εποχή του- έργων, τις οποίες ο μουσικοσυνθέτης θεωρεί ανάλογες του “Θεάτρου Σκιών” και μαζί συγκροτούν την έννοια του λαϊκού θεάτρου στην Ελλάδα. Κύρια μέριμνά του ήταν να αναδείξει, να διαδώσει και να υποστηρίξει τη ζακυνθινή λαϊκή θεατρική παράδοση ως αναπόσπαστο στοιχείο της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς της εποχής του.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΜΑΡΙΝΟΣ” του μαντολίνου”, 1987
Συλλογή έντεκα (11) συνθέσεων Επτανησίων συνθετών. Η διασκευή για μαντολίνο έγινε από τον Δημήτρη Λάγιο με την εξαιρετική συμμετοχή του Ζακυνθινού δεξιοτέχνη μαντολινίστα, Δημήτρη Μαρίνου. Ο ίδιος ο Λάγιος γράφει στον δίσκο: «Μια και βρίσκεται στη μουσική συντροφιά μου ένας παίχτης μαντολίνου με σπάνιο ήθος, προσπάθησα να βρω το κατάλληλο ρεπερτόριο ψάχνοντας στα έργα συνθετών της Επτανησιακής Σχολής για το όργανο αυτό. Τα έργα των Επτανησίων συνθετών είναι “χαμένα” τα περισσότερα. Έτσι, αναγκάστηκα να κάνω κάποιες μεταγραφές για το μαντολίνο, που ελπίζω να μου συγχωρεθούν – φυσικά μετά από την ακρόαση του δίσκου. Στα ψαξίματά μου με βοήθησαν οι κ.κ. Ι. Ευθυμιάτου, Ι. Κουρκουμέλης, Γ. Ραυτόπουλος, Γ. Δεμέτης και τους ευχαριστώ.»
Τζώρτζη Κωστή [1870-1959] “Ζακυνθινές Σερενάδες”, 1988
Η ενορχήστρωση, επιμέλεια παραγωγής, η παραγωγή στο studio και η διεύθυνση ορχήστρας είναι έργο του Δημήτρη Λάγιου. Τραγουδούν οι: Κωνσταντίνος Παλιατσάρας και Διονύσης Τρούσας. Στον δίσκο παίζουν μέλη της «Ορχήστρας Νυκτών Εγχόρδων» του Δήμου Πατρέων. Tιμητικό αφιέρωμα στον πατέρα της ζακυνθινής σερενάτας Τζώρτζη Κωστή.
ε. Μυθολογία Πέμπτη: Της Εκκλησιαστικής Υμνολογίας
Ζακυνθινή Εκκλησιαστική Παράδοση, 1986
Ο Δημήτρης Λάγιος κατέγραψε και επιμελήθηκε ύμνους και τροπάρια της Ζακυνθινής Εκκλησιαστικής Παράδοσης. Στον παρόντα δίσκο διευθύνει ο πρωτοψάλτης Γιάννης Σούλης και ψάλλει ο χορός του Αγίου Διονυσίου Ζακύνθου. Αμείωτο το Τροπάριο του Αγίου Διονυσίου: «Της Ζακύνθου τον γόνον και Αιγίνης τον πρόεδρον, τον φρουρόν μονής των Στροφάδων, Διονύσιον άπαντες, τιμήσωμεν συμφώνως οι πιστοί, βοώντες προς αυτόν ειλικρινώς. Ταις λιταίς τους την σην μνήμην επιτελούντας σώσον και βοώντας σοι. Δόξα τω σε δοξάσαντι Χριστώ, δόξα τω σε θαυμαστώσαντι, δόξα τω δωρησαμένω σε ημιν, πρέσβυν ακοίμητον». Τροπάριο για το υδροστάλακτο Τζάντε. Ε, Σάλωνα και Τριπολιτσά, Μεσολόγγι και Αθήνα, Σύρα και Ζάκυνθε, Βελεστίνο και ποταμέ μου Αχέροντα, Κυρά των Αγγέλων, Πικριδιώτισσα, Κρυονερίτισσα, Φανερωμένη, Σκοπιώτισσα και Λαουρένταινά μου, Άγιε Λύπιε, Αη-Γιώργη των Φιλικών και Άγιέ μου!
στ. Μυθογραφία έκτη: Για Παιδιά
Αναφέρονται ως δισκογραφικά ανέκδοτα το Εγκώμιο Παιχνιδιού (ορατόριο για παιδιά) και το έργο Βιασμός αλλήλων – Φωνές παιδιών για την καταστροφή.
ζ. Μυθογραφία έβδομη: Των ποιητών
(Ιδανικοί Αυτόχειρες, 1989)
ποίηση: Κώστας Καρυωτάκης, Δισκογραφικό ανέκδοτο)
Η μελοποίηση δέκα (10) ποιημάτων του Κώστα Καρυωτάκη. Η πρώτη παρουσίαση του μουσικού έργου έγινε με την Χορωδία της Τρίπολης, στις 23.7.1988 στο Άστρος της Κυνουρίας και στις 24.7.1988 στην Τρίπολη της Αρκαδίας (μαέστρος: Μιχάλης Γαργαλιώνης / σολίστ: Δημήτρης Λάγιος / βαρύτονος: Κωστής Κωνσταντάρας). Aναφέρονται , συνολικά, δώδεκα (12) μελοποιημένα ποιήματα του Κ. Καρυωτάκη έτσι, όπως διατηρούνται στο μουσικό αρχείο του Δ. Λάγιου, από τα οποία -ως φαίνεται- έγινε η επιλογή, για να συμπεριληφθούν στον εν λόγω ανέκδοτο δίσκο.
«Υπάρχει ένας μελοποιημένος Καρυωτάκης μου, μέσα στο στούντιο, με τη χορωδία της Τρίπολης, που θα γίνει εξολοκλήρου Αρκαδικός ο δίσκος αυτός. Δηλαδή το εξώφυλλο θα το φιλοτεχνήσει ο Δημήτρης Ταλαγάνης, ο ζωγράφος, ακόμα ένας σολίστ, που θα μπει μέσα, μπορεί να είναι ο Βασίλης Παπακωνσταντίνου, ο οποίος είναι Αρκάς, ή δεν ξέρω ποιος άλλος. […] Έχω κάνει μια έρευνα πάνω στα βουνά τα αρκαδικά και έχουμε καταγράψει γέροντες, από 75 και άνω. Ακόμα, εκτός από τον Καρυωτάκη, ο οποίος είναι στο στούντιο –και τα έσοδα του δίσκου αυτού θα πάνε για την ανέγερση ή την αναπαλαίωση, μάλλον, του σπιτιού που γεννήθηκε ο ποιητής στην Τρίπολη και βρίσκεται το σπίτι- έχω την Ερωτική πρόβα στο θάνατο.»
(Κάλβειος Ραψωδία, 1986-1989,
ποίηση: Ανδρέας Κάλβος, Δισκογραφικό ανέκδοτο)
Συμφωνικό έργο γραμμένο πάνω στις “Ωδές” του ποιητή Ανδρέα Κάλβου, το οποίο ήλθε στο φως τον Φεβρουάριο του 2011. Περιλαμβάνονται μελοποιημένα επιλεγμένα αποσπάσματα του ποιητικού έργου, με την αυθεντική μουσική κατεύθυνση, που του έδωσε η οικεία στον συνθέτη εκκλησιαστική και παραδοσιακή μουσική. Η σύνθεση του έργου έχει την ακόλουθη σειρά: 1. Εισαγωγή /2. Ο φιλόπατρης /3. Εις Δόξαν /4. Εις Θάνατον /5. Εις Μούσας /6. Εις Χίον /7. Εις Ελευθερίαν /8. Ο Ωκεανός /9. Επίλογος
η. Μυθογραφία όγδοη: Της Κύπρου
Σκιές (1987)
Σε αυτόν τον δίσκο ο Δημήτρης Λάγιος συνθέτει τραγούδια σε στίχους δικούς του, του Τάμποτ Κεφαλληνού και της Κλαίρης Αγγελίδου, με την συμμετοχή της χορωδίας του Πολιτιστικού Ομίλου «Διάσταση» της Λεμεσού και ήχους συνθεσάιζερ.
Ίνα τι (1992)
Μελοποιημένα αποσπάσματα των Ψαλμών του Δαβίδ. Το έργο γράφτηκε το 1987, για να τραγουδήσει ο Λάγιος τις συμφορές της πολύπαθης Κύπρου. Συμμετέχει το φωνητικό σύνολο «Διάσταση». Ορισμένα τραγούδια τα ερμηνεύει πονεμένα και αξημέρωτα, σα να βρίσκεται εντός του Παραδείσου. Ο δίσκος κυκλοφόρησε το 1992, σε ενορχήστρωση και διεύθυνση του Μιχάλη Χριστοδουλίδη.
«…Υπάρχει τέσσερα χρόνια στο στούντιο, από το ’86, το «Ίνα τι» […] Όταν λέω το “Ίνα τι” είναι το μισό περίπου έργο αναδημιουργία μου και το άλλο μισό είναι ατόφια δημιουργία μου. Δηλαδή, κάποιες μελωδίες, όπως το “Ίνα τι” το “Διεμερίσαντο τα ιμάτιά μου”, το “Σήμερον κρεμάται ” και ένα άλλο που πρότεινε ο φίλος ο Νιόνιος Μελίτας, στην εφημερίδα «Ενημέρωση», για τα Φώτα του Δεσπότη, το οποίο έχω μαγνητοφωνήσει παλιότερα, όταν ζούσε και ο πατέρας μου και τα λέγανε εκεί πέρα –και το έχω εναρμονίσει και το έχω ενορχηστρώσει και το έχω βάλει. Το ένα μέρος του δίσκου θα είναι, δηλαδή, μελωδίες ζακυνθινές, τις οποίες έχω επεξεργαστεί έντεχνα, και το άλλο μέρος είναι από το λόγο του Δαβίδ, τον οποίο έχω μελοποιήσει. Αυτό είναι το «Ίνα τι». Υπάρχει εδώ και τέσσερα χρόνια σε στούντιο στη Λευκωσία έτοιμο και έδειξε ενδιαφέρον μια μεγάλη εταιρία να το πάρει, η Polygramme συγκεκριμένα».
Των Αθανάτων (1994)
Μελοποιημένα ποιήματα των απαγχονισμένων παλικαριών της Κύπρου. Το έργο του 1988 και σε αυτόν ο Δ. Λάγιος έχει γράψει τέσσερα τραγούδια. «Η Κύπρος… για μένα είναι η όμορφη και παράξενη πατρίδας, που μ’ έχει κατακτήσει κι όπου κι αν βρεθώ με πληγώνει, γιατί αυτό το νησί και τα παιδιά του είναι “αγγελικά πλασμένα”».
θ. Μυθογραφία ένατη: Tου Τέλους
Έργα για Ορχήστρα Νυκτών Εγχόρδων (1989)
Τα μουσικά έργα είναι γραμμένα για την Ορχήστρα Νυκτών Εγχόρδων του Δήμου Πατρέων. Ο δίσκος είχε κυκλοφορήσει από ανεξάρτητη εταιρεία το 1989. Συμμετέχει η Μαρίζα Κωχ. Η ίδια ορχήστρα ακούγεται να παίζει και σ’ αυτόν τον δίσκο. Διευθύνει ο Θανάσης Τσιπινάκης. Ο συνθέτης σημειώνει γι’ αυτό το δισκογραφικό έργο: «Ερημιά. Ούτε ένα φως. Και ο δρόμος που οδηγεί στο ιερό της γης χρειάζεται αφάνταστη γύμνια και αγνότητα για να φτάσεις. Πώς μπορείς να συλλάβεις την πεμπτουσία της ύπαρξης, της σκέψης, των ονείρων, του γίγνεσθαι! Με μια λέξη: “Ολυμπιείο”. Ομολογώ ότι αισθάνομαι ένα δόκιμο ον στον πλανήτη μας∙ και βέβαια, κάθε ον έχει ένα δικό του νόμο κι έναν “ουράνιο μύθο” πανάρχαιο. Με τη θυσία και τον εξαγνισμό γίνεσαι ένα με το Εσώτατο Είναι σου∙ πότε όμως και πώς φτάνεις εκεί; Ένα μικρό φως. Μοναξιά.»
Ερωτική πρόβα (1991)
Ο δίσκος κυκλοφόρησε λίγο μετά το θάνατο του Δ. Λάγιου, σε στίχους δικούς του, εκτός από το τραγούδι “Σόδομα” του οποίου τους στίχους έγραψε ο Μάνος Ελευθερίου. Ενορχήστρωση: Δημήτρης Κούρος. Ένα χρόνο πριν το θάνατό του εργαζόταν για την έκδοση ενός νέου δίσκου με τον τίτλο “Ερωτική πρόβα στον θάνατο”. Μετά, όμως, την εκδήλωση της ασθένειάς του, αποφάσισε να αφαιρέσει τις δύο τελευταίες λέξεις του τίτλου, για να αποδιώξει την ιδέα του τέλους, που φαίνεται ότι ερχόταν. Ο δίσκος κυκλοφόρησε, τελικά, μετά τον θάνατο του Δ. Λάγιου.
Στο ημερολόγιο του αναφέρει ο Δημήτρης Λάγιος: «Η δουλειά μου αυτή είναι μια σπουδή στις αποχρώσεις του “Μωβ” σε τρεις επιφάνειες. Ερωτίκ: Το χρώμα-γέφυρα που ενώνει τον άνδρα και τη γυναίκα. Προβ: Την τελευταία, ίσως, απόχρωση που μπορεί να συλλάβει ο ψυχικός δαιδαλισμός. Θανατίκ: Το συνοδευτικό χρώμα που μας χωρίζει από τη ζωή και μας συνοδεύει στον θάνατο. Είναι, θα έλεγα, ένα παράξενο κοίταγμα στο χρώμα, που κλείνει μέσα του τη βαθμιαία πορεία. Αγγίζει τον μέσα κόσμο βαθύτερα, εικαστικά θα έλεγα, σαν μια χρωματική απεικόνιση».
(Τα τραγούδια της Υακίνθης, 1991,
δισκογραφικό έργο του Λευτέρη Παπαδόπουλου)
Δισκογραφικό έργο του Λευτέρη Παπαδόπουλου, όπου ο Δ. Λάγιος έχει μελοποιήσει το πρώτο τραγούδι, “Το τραγούδι της Υακίνθης”. Τα υπόλοιπα τραγούδια του δίσκου αποτελούν έργα των συνθετών: Χρ. Γκάρτσου, Μίμη Πλέσσα, Λευτέρη Κριμιζάκη, Γιάννη Σπανού, Μίκη Θεοδωράκη, Γιώργου Χατζηνάσιου, Γιάννη Γλέζου, Νίκου Λαβράνου.
Ρωγμές – Σπουδές σ’ ελληνικά θέματα(1992)
Στο δισκογραφικό αυτό έργο παίζει η Ορχήστρα Νυκτών Εγχόρδων Δήμου Πατρέων, υπό την διεύθυνση του Θανάση Τσιπινάκη, με την φιλική συμμετοχή της Ηλέκτρας Βάργκα. Οι στίχοι είναι του Δημήτρη Λάγιου. Ο Θανάσης Τσιπνάκης σημειώνει στον δίσκο: «Κλείνοντας η αυλαία κι αυτής της παράστασης η πικρή γεύση ακόμα μένει∙ απόηχος μιας προσπάθειας∙ μια απόπειρα ζωής που ποτέ δεν άρχισε… Σαν το τραγούδι που ποτέ δεν τραγούδησες… Ειλικρινά ευχαριστώ…».
Ρωγμές – Σπουδές σ’ ελληνικά θέματα/
Έργα για Ορχήστρα Νυκτών Εγχόρδων,
(1992 – επανέκδοση)
Στην επανέκδοση αυτή περιλαμβάνονται τα μουσικά κομμάτια από τον δίσκο “Ρωγμές και Σπουδές σε ελληνικά θέματα: και οκτώ κομμάτια από τον δίσκο “Έργα για Ορχήστρα Νυκτών Εγχόρδων” (Θυσία, Εξαγνισμός, Υμέναιος, Αναπαράσταση απουσίας, Ουρανίδες, Αίνιγμα, Το νερό, Καθρέφτης).
«Ο καθρέφτης μέσα στο νερό / πάνω στα κοράλλια στο βυθό
λάμπει και ανάβει τρεις φωτιές / ρίχνει πάνω κάτω σαϊτιές.»
———————————————————————–
* Ισιδώρα Μπίλλια: Απόφοιτος Ιστορίας & Αρχαιολογίας (ΕΚΠΑ), Φιλόλογος στην Β/θμια Εκπ/ση, Ms “Δημιουργική Γραφή & Εκπαίδευση” (Παν/μιο Δυτ. Μακεδονίας), Μελέτες και γραφές σε θέματα Τοπικής Ιστορίας & Δημιουργικής Γραφής.